Hiện nay, điện chính là báu vật trong mọi lĩnh vực trong đời sống. Năm 2023, 5 quốc gia có công suất thủy điện lớn nhất thế giới gồm có Trung Quốc (317.281 MW), Brazil (106.828 MW), Mỹ (86.567 MW), Canada (84.311 MW) và Nga (51.195 MW), Visualizing Energy cho biết. Theo đó, Trung Quốc có công suất thủy điện lớn gấp 3 lần Mỹ, 6 lần Nga.
Theo SCMP, Trung Quốc vừa phê duyệt xây dựng một dự án thủy điện khổng lồ trên sông Yarlung Tsangpo, con sông dài nhất Tây Tạng. Dự án này dự kiến sẽ sản xuất năng lượng gấp ba lần đập Tam Hiệp, với tổng mức đầu tư có thể vượt 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (137 tỷ USD), trở thành dự án hạ tầng đơn lẻ lớn nhất thế giới.
Sông Yarlung Tsangpo chảy qua cao nguyên Tây Tạng, tạo ra hẻm núi sâu nhất Trái đất, trước khi đổ vào Ấn Độ, nơi được gọi là sông Brahmaputra. Dự án này kỳ vọng sẽ sản xuất gần 300 tỷ kWh điện mỗi năm, so với 88,2 tỷ kWh từ đập Tam Hiệp.
Năm 2020, ông Yan Zhiyong, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Điện lực Trung Quốc, cho biết khu vực này là một trong những nơi giàu tài nguyên thủy điện nhất thế giới, với độ chênh cao 2.000m trên đoạn dài 50km, mang lại gần 70 triệu kilowatt tài nguyên có thể khai thác – gấp ba lần công suất của đập Tam Hiệp.
Tuy nhiên, dự án đối mặt với nhiều thách thức kỹ thuật lớn. Trung Quốc sẽ phải khoan 4-6 đường hầm dài 20km xuyên qua núi Namcha Barwa để chuyển hướng nửa dòng chảy của sông. Địa điểm xây dựng nằm ở khu vực có nguy cơ động đất và địa chất phức tạp, gây không ít khó khăn trong quá trình thi công.
Theo báo cáo năm 2023, nhà máy thủy điện này sẽ sản xuất hơn 300 tỷ kWh điện mỗi năm, đủ đáp ứng nhu cầu của hơn 300 triệu người. Xinhua cho biết dự án sẽ ưu tiên bảo vệ môi trường sinh thái, đồng thời thúc đẩy phát triển các nguồn năng lượng mặt trời và gió trong khu vực, đóng góp vào cơ sở năng lượng sạch của Trung Quốc.
Đây được coi là một bước tiến lớn trong việc chuyển đổi năng lượng xanh và giảm carbon của quốc gia, hỗ trợ chiến lược trung hòa carbon và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Mặc dù công trình sẽ bắt đầu sớm, vị trí chính xác của dự án vẫn chưa được tiết lộ.
Thực tế, Trung Quốc là quốc gia sở hữu nhiều công nghệ xây dựng đập thủy điện hiện đại nhất thế giới. Trung Quốc đang áp dụng nhiều công nghệ kỹ thuật số hiện đại trong việc xây dựng các đập thủy điện để tối ưu hóa quá trình thiết kế, xây dựng và vận hành.
Theo World Architecture, công nghệ mô phỏng và mô hình hóa 3D (BIM - Building Information Modeling) trong xây dựng đập thủy điện của Trung Quốc rất được chú ý. Trung Quốc sử dụng công nghệ BIM để mô phỏng toàn bộ quá trình xây dựng đập, từ thiết kế đến vận hành. Mô hình 3D giúp dự đoán, phân tích và tối ưu hóa các yếu tố như độ bền của vật liệu, tính toán kết cấu đập và môi trường xung quanh, giảm thiểu sai sót trong thiết kế và xây dựng.
Cùng với đó, công nghệ cảm biến và IoT (Internet of Things) được lắp đặt trên đập và trong lòng đất để theo dõi các yếu tố như độ rung, độ co ngót, áp suất, nhiệt độ và các điều kiện môi trường khác. Các hệ thống này liên tục thu thập dữ liệu và truyền về trung tâm điều khiển để giám sát tình trạng của đập, phát hiện và cảnh báo sự cố trước khi chúng trở thành vấn đề nghiêm trọng.
Hay hệ thống giám sát và điều khiển từ xa giám sát đập thông qua mạng dữ liệu không dây. Các chuyên gia có thể kiểm tra các thông số và điều khiển các yếu tố của đập, như mức nước, thiết bị thủy điện và các hệ thống an toàn mà không cần đến trực tiếp hiện trường.
Đặc biệt, các hệ thống phân tích dữ liệu lớn được sử dụng để dự báo các vấn đề tiềm ẩn và tối ưu hóa hoạt động của đập thủy điện. Thông qua việc thu thập và phân tích dữ liệu từ các cảm biến và thiết bị trên đập, Trung Quốc có thể dự đoán các sự kiện như lũ lụt, sạt lở hoặc các thay đổi trong địa chất, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.