Sáng qua (6/12), sau lễ trao giải VinFuture, các chủ nhân của mùa giải thứ 5 đã có những câu chuyện chia sẻ đầy cảm hứng với thế hệ trẻ và sinh viên Việt Nam.
Một trong những câu chuyện ấn tượng nhất về cảm hứng nghiên cứu khoa học, sáng tạo và niềm tin với phụ nữ trẻ đến từ GS Mary-Claire King (Mỹ). GS là chủ nhân của Giải Đặc biệt VinFuture 2025 dành cho Nhà khoa học nữ, vì phát hiện gen BRCA1 liên quan đến nguy cơ ung thư vú và buồng trứng, đặt nền móng cho các xét nghiệm di truyền, chương trình tầm soát và điều trị theo hướng cá thể hóa.
Chính nhờ việc xác định vị trí gen BRCA1 trên nhiễm sắc thể 17q21 vào năm 1990 (trước khi bộ gene người được giải mã) được xem là cột mốc lịch sử, khẳng định bản chất di truyền của nguy cơ ung thư và thay đổi cách tiếp cận phòng ngừa và điều trị trên toàn thế giới.
Nữ GS chia sẻ, bà đã làm khoa học hơn 50 năm, nhưng khi nhìn lại hành trình này lại nhận thấy rằng cứ 10 năm lại có những đột phá về khoa học – công nghệ. GS Mary-Claire King thừa nhận người làm nghiên cứu khoa học rất vất vả, thậm chí phải chấp nhận thất bại và luôn tiếp nhận với một thái độ tích cực nhất.
"Cứ để thất bại càng sớm, càng nhanh chóng phát triển và thành công. Đó là cách khoa học chọn lọc ra con đường đúng", GS Mary-Claire King nhấn mạnh.
Các bạn trẻ nên vững tin vào những điều "vô lý", hãy tin vào bản thân
Nhà khoa học nữ xuất sắc vừa được vinh danh tại VinFuture 2025 cho hay, trong sự nghiệp nghiên cứu, mỗi khi bản thân bà có một ý tưởng hay hướng nghiên cứu nào đó, thì sẽ có nhiều người nhìn vào và nói rằng điều đó là vô lý, thậm chí rất vô lý. Nhưng sau đó nghiên cứu được công bố thì lại có người học theo và nhiều người sau đó cũng làm theo. Thậm chí, những người từng chê cũng nhanh chóng quay trở lại và nói biết rằng ý tưởng sẽ thành công. Chính vì vậy, GS Mary-Claire King khuyên các nhà khoa học, đặc biệt là nhà khoa học nữ trẻ hãy vững tin vào bản thân mình.
Bên lề sự kiện, chia sẻ với PV, GS Mary-Claire King cho biết: "Khoa học không phân biệt giới tính, chủng tộc hay tuổi tác. Chúng ta đều làm khoa học theo cùng một tiêu chuẩn. Nhưng khi tạo ra một hạng mục giải thưởng dành riêng cho nữ giới, VinFuture đã trao cho tôi cơ hội để nói một điều mà tôi rất tâm huyết. Đó là hãy đến với khoa học, các cô gái trẻ! Hãy cùng chúng tôi theo đuổi và trả lời những câu hỏi lớn".
Đồng quan điểm với GS Mary-Claire King, GS Maura L. Gillison, một trong bốn nhà khoa học người Mỹ giành Giải thưởng Chính của VinFuture 2025 (vì những khám phá và phát triển vắc xin HPV nhằm phòng ngừa các khối u do vi rút papilloma ở người (HPV) gây ra) chia sẻ, bà từng rất mong muốn trở thành bác sĩ và từng là bác sĩ nội trú. Tuy nhiên, vì mong muốn giúp đỡ được nhiều người hơn, GS đã đi theo hướng nghiên cứu lâm sàng về phân tử học.
GS Maura L. Gillison thừa nhận rằng, trong suốt hành trình nghiên cứu khoa học, những nghiên cứu của bà cũng từng phải nhận không ít sự nghi ngờ của người ngoài, và từ đồng nghiệp, khi họ cho rằng đây là nghiên cứu vô lý. Nữ GS chia sẻ, có thời điểm cấp trên đã phải dành một nửa số lương của mình để chia sẻ cho bà trang trải chi phí sinh hoạt, đồng thời khích lệ bà tiếp tục theo đuổi hướng nghiên cứu của mình.
Về câu hỏi "nữ giới có nên theo đuổi nghiên cứu khoa học?" của một nữ sinh, đồng chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture 2025 khẳng định rằng, phụ nữ có thể làm tất cả những công việc nào nếu họ muốn. Theo GS, hiện những vấn đề định kiến về giới trong các ngành nghề và nghiên cứu khoa học chỉ còn là những suy nghĩ của một vài cá nhân.
Tại buổi giao lưu với sinh viên Việt Nam, TS Aimée R. Kreimer, đồng chủ nhân giải thưởng Chính VinFuture 2025, cũng đồng quan điểm với hai nữ GS, và cho rằng việc định kiến về giới trong nghiên cứu khoa học là một tư duy nguy hiểm, là rào cản cho sự tiến bộ của nhân loại.
Trên thực tế, trong suốt quá trình làm nghiên cứu khoa học, bà không nghiên cứu độc lập. Thay vào đó, bà luôn làm việc theo nhóm cùng các cộng sự, để tận dụng được thế mạnh của từng nhà khoa học trong từng vấn đề nhỏ, đồng thời giúp công việc nghiên cứu đi nhanh, đi xa và có kết quả rõ ràng.
.png "Fed đối diện tranh cãi chưa từng có trong nhiều năm")
.png "‘Ngôi sao hy vọng’ của EU nhằm lật ngôi vương đất hiếm của Trung Quốc lại nằm... ‘trước cửa nhà’ Nga: Ván cược thành bại mong manh?")
