Ford – một trong những biểu tượng lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô Mỹ – đang đối mặt với một nghịch lý đáng báo động: dù sẵn sàng trả mức lương lên đến 120.000 đô la mỗi năm, hãng vẫn không thể tuyển đủ 5.000 thợ máy có tay nghề. Con số này được chính Tổng giám đốc điều hành Jim Farley đưa ra trong một buổi thảo luận công khai, và ngay lập tức gây chấn động dư luận bởi nó phản ánh một cuộc khủng hoảng lao động kỹ thuật đang ngày càng nghiêm trọng tại Mỹ.
Điều khiến vấn đề trở nên đáng lo ngại không chỉ nằm ở mức lương cao mà Ford đưa ra, mà ở chỗ các vị trí thợ máy ngày nay đòi hỏi kỹ năng phức tạp hơn rất nhiều so với hình dung truyền thống. Những chiếc xe hiện đại, đặc biệt là xe điện, xe bán tải hạng nặng hay dòng thương mại của Ford, đều tích hợp hệ thống điện tử, cảm biến, chip, phần mềm chẩn đoán và các cấu trúc cơ khí đặc thù. Vì vậy, một người thợ muốn đạt đến trình độ có thể đảm nhiệm những việc này phải trải qua khoảng năm năm đào tạo và học nghề chuyên sâu. Đây chính là rào cản lớn nhất.
Jim Farley nhiều lần nhấn mạnh rằng nước Mỹ đang thiếu trầm trọng lực lượng lao động kỹ thuật. Các trường nghề và trường cao đẳng cộng đồng – nơi vốn cung cấp nguồn nhân lực cho những ngành này – không theo kịp tốc độ thay đổi của công nghệ trong lĩnh vực ô tô. Chương trình giảng dạy thường lạc hậu so với thực tế trong nhà máy và xưởng sửa chữa.
Trong khi đó, ngành công nghiệp ô tô lại đang chuyển đổi nhanh chóng sang các nền tảng điện hóa, kỹ thuật số, tự động hóa, yêu cầu người lao động phải rất thành thạo kỹ năng mới. Khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và năng lực đào tạo vì thế ngày càng giãn rộng.
Điều đáng nói là cuộc khủng hoảng này không chỉ xuất hiện ở Ford. Các khảo sát lao động toàn ngành cho thấy Mỹ thiếu hàng trăm nghìn công nhân sản xuất lành nghề, trong đó riêng mảng kỹ thuật ô tô thiếu hàng chục nghìn kỹ thuật viên mỗi năm. Khi một tập đoàn lâu đời và có sức hút lớn như Ford còn không thể tuyển được thợ – dù mức lương đã vượt xa thu nhập trung vị của nhiều ngành nghề khác – rõ ràng đây không còn là câu chuyện riêng của một hãng xe mà là dấu hiệu hệ thống đang gặp vấn đề sâu sắc.
Nguyên nhân còn nằm ở sự thay đổi quan điểm xã hội. Trong nhiều năm, thanh niên Mỹ được khuyến khích theo học đại học bốn năm, trong khi các nghề kỹ thuật – vốn có thể mang lại thu nhập cao và cơ hội ổn định – lại bị xem nhẹ. Sự mất cân bằng này khiến số lượng người trẻ chọn học nghề ngày càng ít đi. Thực tế là nhiều người không biết rằng thợ máy ô tô hiện đại không chỉ là “nghề cơ bắp”, mà là công việc đòi hỏi kiến thức về điện, máy tính, phần mềm và cả vật liệu học. Khi hình ảnh nghề này không được truyền thông đúng mức, lực lượng lao động tương lai trở nên khan hiếm.
Sự thiếu hụt thợ máy còn tạo ra tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của Ford. Nếu không đủ nhân lực cho các trung tâm dịch vụ, thời gian sửa chữa kéo dài, chi phí vận hành tăng, khách hàng dễ mất niềm tin, và chuỗi dịch vụ sau bán hàng – vốn là trụ cột lợi nhuận quan trọng của các hãng xe – bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong bối cảnh Ford đang cạnh tranh gay gắt tại thị trường xe điện, mỗi điểm nghẽn trong dịch vụ hậu mãi đều có thể khiến hãng thua thiệt.
Để giải quyết, Ford đã triển khai một số biện pháp như tăng lương cơ bản trong hợp đồng với công đoàn, mở rộng các chương trình đào tạo thợ máy, tài trợ học bổng cho học nghề và hợp tác với các trường nghề để cải tiến chương trình. Tuy nhiên, những bước đi này chỉ là giải pháp tạm thời. Vấn đề cốt lõi vẫn là hệ thống đào tạo của Mỹ cần được hiện đại hóa toàn diện, kết nối chặt chẽ hơn với nhu cầu thực tế của ngành công nghiệp.
Được biết tính riêng sản xuất ôtô, Hiệp hội Đại lý Ôtô Quốc gia ước tính ngành này thiếu hụt khoảng 37.000 kỹ thuật viên hàng năm. Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) dự báo nhu cầu tuyển dụng kỹ thuật viên và thợ máy trung bình ở mức 67.800 mỗi năm cho đến 2033.
Ngành hàng không cũng đang thiếu thợ bảo dưỡng máy bay trầm trọng. Nói với Fortune, Jason Pfaff, Giám đốc điều hành của Viện Bảo dưỡng Hàng không (AIM), cho biết lượng thợ máy được đào tạo và cấp chứng chỉ đáp ứng được một nửa nhu cầu nhân lực. Tính đến tháng 8, Cục Thống kê Lao động ước tính hơn 400.000 vị trí trong ngành sản xuất còn trống, dù tỷ lệ thất nghiệp là 4,3%.
Theo: The Independent, Fortune
.png "Chuyện gì đang xảy ra tại nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới: Áp thuế gạo nhập khẩu cao chót vót nhưng vẫn rẻ hơn hàng nội địa, người tiêu dùng chịu mức giá đắt đỏ")
