Mua lại trái phiếu trước hạn tạo áp lực dòng tiền lên doanh nghiệp
Theo báo cáo chuyên đề về thị trường trái phiếu của FiinRatings, giá trị phát hành 10 tháng đầu năm 2022 của nhóm bất động sản là 51.600 tỷ đồng. Đáng chú ý, tâm lý ảm đạm vẫn bao trùm các tổ chức phát hành bất động sản. Cụ thể, giá trị trái phiếu trong quý III đạt 5.520 tỷ đồng với chỉ vỏn vẹn 9 đợt, phần lớn từ các doanh nghiệp lớn có hồ sơ tín dụng mạnh, trong khi đó quý II phát hành 26 đợt đạt 10.900 tỷ đồng.
Đặc biệt, nhóm bất động sản chứng kiến hoạt động mua lại đột biến vào tháng 6-7 khi ghi nhận giá trị 12.425 tỷ đồng, tương đương 42% tổng giá trị phát hành trong 10 tháng đầu năm.
Hoạt động mua lại trái phiếu tăng mạnh từ tháng 6 đến tháng 9 với giá trị mua lại đạt 94.400 tỷ đồng. FiinRatings đánh giá việc mua lại trái phiếu tạo áp lực dòng tiền lên doanh nghiệp, nhưng đây là dấu hiệu tích cực cho vấn đề thanh khoản hiện nay, đặc biệt đối với các doanh nghiệp có đủ tiềm lực tài chính và giảm thiểu gánh nặng nợ vay trong bối cảnh lãi suất tăng cao.
Mặt khác, hoạt động mua lại tăng lên đột ngột trong thời gian ngắn cũng đang tạo ra áp lực không nhỏ. Thị trường bất động sản trong 10 tháng đầu năm nay chứng kiến mức thanh khoản thấp đã khiến hàng tồn kho của nhiều doanh nghiệp tăng mạnh, làm giảm dòng tiền của các đơn vị này.
Trong khi đó, một số doanh nghiệp không chủ động mua lại trái phiếu doanh nghiệp mà bị nhà đầu tư yêu cầu tất toán trước hạn do e ngại các thông tin tiêu cực lan truyền
Theo FiinRatings, khả năng thanh toán của các nhà phát triển bất động sản sẽ bị suy giảm, nhất là khi kênh vốn đổ vào ngành bất động sản đã bị thu hẹp đáng kể và bị kiểm soát nghiêm ngặt hơn so với các năm trước. Do đó, nhà đầu tư nên giữ bình tình, tránh bán tháo trái phiếu bất động sản mà không đánh giá kỹ lưỡng sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
Tái cấu trúc nợ trái phiếu bằng "hàng đổi hàng" tương đối khả quan
Hiện thị trường đang chứng kiến nhiều hoạt động tái cơ cấu nợ trái phiếu khác nhau và được áp dụng ngày càng nhiều bởi các tổ chức phát hành. Một số phương án phổ biến mà đơn vị này ghi nhận bao gồm một hoặc kết hợp một số các hình thức gồm gia hạn kỳ hạn thanh toán nợ gốc với lãi suất mới; chuyển đổi thành hợp đồng cho vay dài hạn với lãi suất mới; chuyển đổi sang sản phẩm bất động sản (hàng đổi hàng).
Thực tế, một số doanh nghiệp bất động sản đang áp dụng phương án "hàng đổi hàng", tức nhà đầu tư sử dụng trái phiếu đến hạn để mua các bất động sản và nhận chiết khấu theo chính sách của doanh nghiệp phát hành có bất động sản.
Với phương thức “hàng đổi hàng”, FiinRatings cho hay, hoạt động này đã diễn ra trên thị trường trong thời gian qua và đạt kết quả tương đối khả quan. Phương án này cần sự đồng thuận giữa nhà đầu tư và đơn vị phát hành.
Đơn vị này đánh giá "hàng đổi hàng" là một lựa chọn quan trọng và phụ thuộc nhiều vào bản chất hoạt động kinh doanh và sản phẩm của mỗi doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể đồng tình với giải pháp này khi có đầy đủ thông tin và pháp lý về tài sản được sử dụng để hoán đổi.
Bên cạnh đó, FiinRatings gợi ý hai phương án tái cấu trúc nợ. Phương án thứ nhất là gia hạn kỳ trả nợ có thanh toán một phần được áp dụng với các doanh nghiệp có năng lực và mong muốn đáp ứng nghĩa vụ nợ và nhưng gặp khó khăn trong ngắn hạn, muốn giãn nợ để vượt qua giai đoạn này.
Việc chủ động thanh toán một phần và phần còn lại được giãn hoặc hoãn sẽ giúp doanh nghiệp tuân thủ trả nợ gốc và lãi sẽ giúp các nhà phát hành giữ mức độ tín nhiệm cho các hoạt động huy động vốn trong tương lai.
Theo FiinRatings, các nhà phát hành nên chủ động thông tin tới nhà đầu tư về tình hình sản xuất kinh doanh, thực hiện dự án và tiến độ trả nợ, cũng như đưa ra mức lãi suất “đền bù” phù hợp. Trong khi đó, nhà đầu tư cần chủ động đánh giá và rà soát tình trạng pháp lý và tiến độ thực hiện của dự án trước khi đồng ý gia hạn kỳ trả nợ.
Phương án thứ hai là gia hạn kỳ trả nợ không thanh toán gốc, áp dụng trong trường hợp nhà phát hành gặp khó khăn lớn không thể đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà đầu tư có thể cần phải chấp nhận một mức chiết khấu nhất định để dự án có thể hoàn thành.
Tùy theo năng lực tài chính hiện tại, nhà đầu tư có khả năng phải chấp nhận giãn hoặc hoãn toàn bộ phần nợ gốc, song vẫn có thể duy trì cơ hội thu lại phần tiền gốc và lãi trong tương lai tùy theo thực tế đánh giá lại.
"Phương án không thanh toán một phần nợ là động thái tương đối nhạy cảm và có khả năng ảnh hưởng đến uy tín của nhà phát hành, do đó doanh nghiệp nên chủ động xây dựng phương án và đàm phán với trái chủ trước khi đến hạn nhằm tránh rơi vào tình huống vi phạm nghĩa vụ nợ", FiinRatings khuyến cáo.
Đơn vị này cho rằng, các phương án trên được đánh giá là các giải pháp đảm bảo lợi ích cho cả 2 bên, nhà phát hành không bị áp lực dòng tiền và nhà đầu tư vẫn có thể thu hồi khoản đầu tư trong tương lai mà không phải cắt lỗ.
