Khí đốt chiếm một phần quan trọng trong tổng nhu cầu năng lượng của nhiều nền kinh tế lớn ở châu Âu. Ý hiện là quốc gia phụ thuộc khí đốt nhiều nhất, khi nguồn năng lượng này chiếm tới 38% tổng năng lượng tiêu thụ vào năm 2024, theo số liệu của Energy Institute. Dù là nước tiêu thụ khí đốt lớn nhất châu Âu, Đức lại chỉ đứng thứ 8 về tỷ lệ phụ thuộc, nhờ đa dạng hóa cơ cấu năng lượng.
Các nước khác như Anh, Ukraine, Hungary và Hà Lan cũng nằm trong nhóm 6 quốc gia mà khí đốt chiếm hơn 30% tổng nguồn năng lượng. Điều này giải thích vì sao các chính sách cắt giảm khí đốt Nga lại gặp phản ứng gay gắt. Nếu thực hiện đột ngột, hệ thống điện và sản xuất công nghiệp của họ có thể bị đình trệ nghiêm trọng.
Trong nhóm 10 nền kinh tế phụ thuộc khí đốt hàng đầu châu Âu, chỉ có Hungary là hoàn toàn không có đường ra biển - điều khiến nước này không thể xây dựng trạm nhập khẩu LNG. Đây là một trong những nguyên nhân khiến Budapest phản đối quyết liệt kế hoạch loại bỏ khí đốt Nga của EU. Slovakia, với tình trạng tương tự về địa lý và phụ thuộc khí đốt khoảng 25% tổng nhu cầu năng lượng, đã cùng đứng về phía Hungary trong nỗ lực phản đối chính sách của Brussels.
Ngoài ra, các quốc gia như Croatia, Áo và Romania, dù có cửa ngõ ra biển, vẫn gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp cận nguồn LNG do khoảng cách xa các cảng nhập khẩu và hạn chế trong mạng lưới đường ống kết nối với các nhà cung cấp khác ngoài Nga.
Ngay cả những quốc gia có cơ sở hạ tầng LNG hoàn chỉnh cũng đối mặt với vấn đề giá cả. Dù không rẻ, khí đốt Nga qua đường ống vẫn có chi phí thấp hơn đáng kể so với LNG nhập khẩu. Theo các ước tính trong ngành, khí đốt Nga có giá khoảng 6-8 USD/MMBtu, trong khi LNG nhập vào châu Âu có thể lên đến 12-15 USD/MMBtu.
Gần đây, giá LNG có xu hướng giảm do sự cạnh tranh gay gắt giữa các nhà xuất khẩu, phần nào thu hẹp khoảng cách chi phí. Tuy vậy, điều này khó có thể kéo dài nếu nhu cầu châu Âu tăng đột biến hoặc nguồn cung gặp biến động bất ngờ.
Tính từ đầu năm 2025, châu Âu đã nhập khẩu hơn 284 tỷ mét khối LNG, con số cao kỷ lục, tăng 23% so với năm 2024. Tuy nhiên, so với năm 2023 mức tăng chỉ là 0,3%. Điều này khiến giới phân tích nghi ngờ liệu xu hướng nhập khẩu LNG có thực sự bền vững.
Một thách thức khác là xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch. Dữ liệu từ tổ chức Ember cho thấy, sản lượng điện tái tạo ở châu Âu đã tăng hơn 11% kể từ năm 2019, trong khi sản lượng điện từ nhiên liệu hóa thạch giảm 15%. Nếu xu hướng này tiếp tục, nhu cầu khí đốt nói chung và LNG nói riêng sẽ khó có thể tăng trưởng mạnh, bất chấp việc cắt đứt hoàn toàn nguồn cung từ Nga.
Dẫu vậy, trong ngắn hạn, khí đốt vẫn là yếu tố then chốt để đảm bảo điện năng và duy trì các quy trình công nghiệp quan trọng trên toàn châu Âu. Do đó, bất chấp áp lực xã hội và chính trị đòi cắt đứt với Nga, nhiều doanh nghiệp và nhà máy điện ở châu Âu sẽ tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt và kiên quyết phản đối nếu bị buộc phải dừng sử dụng mà không có giải pháp thay thế khả thi.
Tham khảo Reuters
