Đây là tác phẩm nghệ thuật mang tên "Công việc – cuộc sống". Tác phẩm đặt một con robot vào một cuộc đấu tránh không ngừng để duy trì sự ổn định từ hai nguồn điện, ẩn dụ cho hành trình tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân của con người hiện đại.
Chủ nhân của tác phẩm độc đáo này là 3 học sinh Hoàng Minh Anh, Tạ Minh Khôi và Tiêu Dương Minh của Vinschool (hệ thống giáo dục thuộc Tập đoàn Vingroup, do tỷ phú Phạm Nhật Vượng sáng lập). Tác phẩm của nhóm học sinh này vừa được trưng bày tại triển lãm "Nhân Dạng", nơi đang giới thiệu gần 40 tác phẩm do nhóm 14 học sinh tài năng thuộc Trung tâm Tư vấn và Phát triển tài năng của Vinschool (GATE) sáng tác. Triển lãm "Nhân Dạng" chính thức khai mạc từ 17h30 ngày 15/3 tại Hà Nội.

Nhân dịp khai mạc triển lãm "Nhân Dạng", PV đã có cuộc trao đổi nhanh với em Hoàng Minh Anh, học sinh lớp 12B1 tại Vinschool Central Park, nữ sinh tài năng từng chinh phục nhiều cuộc thi, giải thưởng Robotics trong nước và thế giới, vừa có tác phẩm được trưng bày.
-Chào Minh Anh, chúc mừng em có tác phẩm độc đáo được trưng bày tại triển lãm. Là một học sinh chuyên về STEM, khoa học sáng tạo, hình dung của em về nghệ thuật như thế nào?
Với em, góc nhìn về làm nghệ thuật là dùng màu sắc, hình dạng hoặc dùng những vật dụng hay hình ảnh gần gũi với chúng ta để đưa ra thông điệp nội tâm hoặc ý muốn của tác giả. Nhưng khi so sánh nghệ thuật với STEM thì rất khác nhau. Hai thứ này giống như hai mặt của một đồng xu. STEM là thứ thường được coi là khô khan, rất kỹ thuật. Chúng ta nhìn vào một con robot chưa chắc đã hiểu nó đang làm cái gì. Trong khi đó, một tác phẩm nghệ thuật thường rút ra một thông điệp gì đó (tùy mỗi người).
Do đó, việc kết hợp giữa nghệ thuật và STEM là vô cùng khó. Đây cũng là một thử thách mà em và các bạn phải vượt qua. Để tìm ra giao điểm giữa STEM và nghệ thuật cũng là cả một quá trình dài với chúng em. Đây cũng là phần mà em cảm thấy khó nhất, bởi trước đó học STEM em chỉ chú trọng tới tính thực tiễn và sự chính xác (điều khác với nghệ thuật có tính khách quan, nhiều góc nhìn - PV). STEM – 1 là 1 và 2 có nghĩa là 2.
Sau cùng, em và các bạn đã tạo ra con robot được lập trình chính xác, đại diện cho sự cân bằng, thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm. Thông quá quá trình làm ra tác phẩm "Công việc – cuộc sống" cũng giúp em hiểu được hơn về nghệ thuật, hiểu được rằng nghệ thuật không chỉ là màu vẽ, hình khối, tượng... mà còn là thứ để nâng bản thân lên và cho thế giới hiểu bản thân mình là ai, mình tin vào cái gì và quan điểm ra sao.

-Tác phẩm của em rất lạ, giống như một sản phẩm trong cuộc thi Robocon. Nhưng đây lại là một sự kết hợp giữa robot, lập trình và nghệ thuật. Vậy, đâu là ý tưởng để em làm tác phẩm này?
Mỗi khi con robot di chuyển và đến gần một cái cột thì đèn ở đó được bật sáng lên. Quá trình con robot cứ đi qua đi lại, thay vì tìm một điểm chính giữa (nơi hai đèn ở hai cột sáng bằng nhau) thể hiện cho việc nó đang đi tìm kiếm sự cân bằng. Điều này cũng giống như mỗi người chúng ta trong cuộc sống hiện nay.
Em tham gia trung tâm Gate từ rất lâu. Đúng như chị (PV) nói, background của em làm tham gia Robocon, chính xác 100% luôn. Nhưng lý do em muốn tham gia dự án này vì đây là năm cuối cấp. Em đang muốn thử một cái gì đó mới, thử thách bản thân mình một chút. Và thử thách nào tốt hơn việc tham gia vào một lĩnh vực mà mình không biết một cái gì hết, đó là nghệ thuật. Vì thế, khi cô giáo hỏi em có muốn tham gia dự án có chất liệu New Media Art (ngôn ngữ của công nghệ và khoa học - ứng dụng kiến thức STEM, như sinh học, robot, hay lập trình..., em đã đồng ý.

Lý do em và các bạn nảy ra ý tưởng về tác phẩm này là nhờ một cơ duyên. Khi nhận được đề bài của dự án, chúng em bắt đầu liệt kê những vấn đề mà mình đang gặp phải và cuối cùng chọn cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Đây là một vấn đề thường gặp và không quá phức tạp như những dự án về STEM mà chúng em đã làm. Những cách phối hợp giữa robotic và nghệ thuật cũng rất khó.
Quá trình làm robot cũng rất mất thời gian. Ngay cả những chi tiết nhỏ như tròng mắt hay cánh tay cũng là cách để chúng em thêm tính "Nhân" vào dự án này. Để khi chúng ta nhìn vào thì có thể hình dung con robot này là biểu trưng cho con người.
.gif)
-Em muốn truyền tải thông điệp gì thông qua tác phẩm "Công việc - cuộc sống"?
Thông qua sự chuyển động máy móc, lặp đi lặp lại của robot, tác phẩm của nhóm em muốn đặt ra câu hỏi về bản chất của sự cân bằng trong mỗi con người: Liệu có tồn tại một trạng thái hoàn hảo? Hay chính quá trình tìm kiếm và điều chỉnh liên tục mới là điều tự nhiên và cần thiết cho sự phát triển của mỗi cá nhân?
Nhưng cá nhân em cũng không muốn mọi người khi đến xem triển lãm đồng ý với thông điệp trên. Bởi mỗi tác phẩm đều đa chiều. Chúng ta nhìn vào tác phẩm và nên liên tưởng đến bản thân mình để xem có hiểu được nó hay không. Mỗi người đều có một điểm cân bằng khác nhau. Chẳng hạn, cân bằng với em là thích chơi 3 tiếng và chỉ học 1 tiếng/ ngày thôi (cười - PV). Nhưng với mọi người sự cân bằng này có thể khác.
-Thông qua quá trình làm tác phẩm này, em và các bạn trong nhóm cảm thấy học được gì?
Chúng em học được nhiều thứ. Đầu tiên, ngoài những kiến thức, kỹ thuật về lập trình, chúng em cũng được tìm hiểu nhiều hơn về nghệ thuật, hiểu hơn về New Media Art là gì, tầm quan trọng của nó ra sao. Đối với em, New Media Art và Robotic Art mang lại rất nhiều giá trị cho nghệ thuật. Sự tương tác, chuyển động của robot có thể thu hút được người xem dễ hơn, thay vì các tác phẩm như tranh là tĩnh.
Thứ hai, em và các bạn nhận ra rằng nghệ thuật không hề dễ như mình tưởng. Bởi nghệ thuật còn mang tính góc nhìn và quan điểm của mỗi người.

-Sau khi làm dự án này và có một tác phẩm độc đáo "Công việc và cuộc sống" được trưng bày tại triển lãm, em có thay đổi gì cho định hướng trong tương lai?
Làm dự án này xong em hiểu hơn về tiềm năng của Robotic, suy nghĩ của chính em cũng mềm hóa hơn. Trước đó, em từng nghĩ, nếu học về Robotic, em sẽ làm một lập trình viên hoặc kỹ sư. Nhưng em lại không thích lắm nên có học thêm cả về kinh doanh.
Tuy nhiên, sau khi làm dự án này xong, em nhận ra khả năng mà robot có thể mang lại. Em nhận ra rằng robot có thể thể hiện nhiều ý tưởng, ứng dụng đa ngành được. Do đó, ngành em lựa chọn trong tương lai sắp tới là quản trị hệ thống thông tin, một sự kết hợp giữa quản trị kinh doanh và STEM. Em sẽ đến Mỹ và học ngành này.
Bố mẹ cũng luôn khuyến khích em trải nghiệm những điều mới. Ngay cả việc tham gia dự án "Nhân Dạng", bố mẹ rất vui và ủng hộ em. Bố mẹ rất mong chờ những thu hoạch của em thông qua việc tham gia dự án này và cả nhiều dự án trong tương lai nữa (cười – PV).
Cảm ơn em!
Em Hoàng Minh Anh từng giành giải Nhì Toàn quốc với dự án "Anti-COVID gate" tại Vòng Chung kết cuộc thi Samsung Solve for Tomorrow do tập đoàn Samsung khởi xướng năm 2021. Ngoài ra, nữ sinh tài năng này còn từng tham gia Vòng chung kết thế giới WRO - World Robot Olympiad 2022 với chủ đề mùa giải My Robot My Friend đã quy tụ 365 đội thi đến từ 73 quốc gia thành viên của Hiệp hội robot thế giới, được tổ chức tại Messe Dortmund (Đức).

Triển lãm "Nhân Dạng" sẽ diễn ra từ ngày 15/3 - 21/03/2025 tại Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật Nhiếp ảnh, 29 Hàng Bài, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là bước ngoặt trong hành trình sáng tạo của các học sinh tài năng Vinschool.
Các tác phẩm trong triển lãm được sáng tác từ đa dạng chất liệu sáng tạo, kết hợp độc đáo từ các thể loại nghệ thuật truyền thống như tranh vẽ, điêu khắc, gốm... với các hình thức nghệ thuật đương đại như sắp đặt, video, ý niệm... đến chất liệu New Media Art - ngôn ngữ của công nghệ và khoa học (ứng dụng kiến thức STEM) như Sinh học (bio art), Robot (robotic art), hay Lập trình (coding art)...
(Ảnh: MH/GATE)
