Doanh nghiệp nào sẽ được hưởng lợi từ Thông tư 10?

Sau khi Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu và báo cáo một số quy định của Thông tư 06 hạn chế cho lĩnh vực bất động sản vay vốn, NHNN đã ban hành Thông tư 10 nhằm nhằm ngưng hiệu lực một số quy định tại Thông tư 06 theo hướng người dân, doanh nghiệp vẫn được vay ngân hàng trong các trường hợp nhất định.

Như trong cuộc họp tại Chính phủ do Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chủ trì vừa qua, các doanh nghiệp đã nêu trong các điều khoản của Thông tư 06, đáng chú ý nhất là về Điều 8 (khoản 8, 9, 10) bổ sung các mục đích không được vay vốn khi đây là điều khoản được đánh giá là tác động nhất tới nhóm Bất động sản. Với mục đích vay vốn để thanh toán tiền mua, góp vốn, nhận chuyển nhượng cổ phần vốn góp của công ty TNHH, công ty hợp danh và công ty chưa niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán – không được cho phép sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới các hoạt động M&A doanh nghiệp, dự án.

Bên cạnh đó, mục đích vay để thanh toán tiền góp vốn hợp đồng hợp tác đầu tư không được vay cũng sẽ ảnh hưởng tới khả năng thu tiền trước của doanh nghiệp.

Sau khi lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp, người dân, NHNN Việt Nam đã ban hành Thông tư 10 hoãn thi hành các điều khoản đó cho tới khi có quy định mới quy định. Giới chuyên gia kỳ vọng, với việc Chính phủ liên tục có các biện pháp tháo gỡ, sửa đổi khung pháp lý cho bất động sản và mặt bằng lãi suất trên thị trường liên tục hạ nhiệt, nhóm bất động sản vẫn được kỳ vọng sẽ dần quay trở lại cuối năm 2023 và đặc biệt là hồi phục rõ rệt hơn trong năm 2024.

Đánh giá về lĩnh vực cho vay bất động sản, công ty chứng khoán ACBS cho biết, tại thời điểm cuối tháng 6/2023, các ngân hàng có tỷ trọng dư nợ cho vay lĩnh vực bất động sản và xây dựng cao bao gồm Techcombank (35,5%), LPBank (31,6%), SHB (27,3%), VPBank (22,5%), HDBank (19,0%) và MSB (17,9%).

Do đó, Thông tư mới ban hành sẽ tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi trong việc giải ngân tín dụng đối với các ngân hàng ưa thích cho vay lĩnh vực bất động sản. Đơn cử như: các ngân hàng có thể cho vay đối với người đi mua bất động sản chưa có đủ điều kiện kinh doanh (giấy phép bán hàng), nhưng đã đủ các điều kiện về pháp lý.

Đồng thời Thông tư 10 cũng được kỳ vọng giúp hỗ trợ tăng trưởng tín dụng vốn đang ở mức thấp trong thời gian gần đây (đến cuối tháng 7 chỉ tăng 4,56% so với đầu năm, giảm 0,17% so với thời điểm cuối tháng 6).

Bên cạnh đó, điều này cũng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp bất động sản trong việc đi vay để đầu tư, mở rộng quỹ đất hoặc đầu tư vào một dự án mới. Hầu hết các doanh nghiệp bất động sản đều có thể hưởng lợi từ Thông tư này. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bất động sản được kỳ vọng hưởng lợi nhiều bao gồm NVL, PDR, DXG…

Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), cho biết tín dụng bất động sản chiếm tỷ trọng khoảng 20% so với tín dụng chung, nên khi tín dụng bất động sản tăng cao sẽ kéo theo tín dụng toàn hệ thống tăng.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại, nếu các ngân hàng cho vay bất động sản quá nhiều trong khi thiếu sự giám sát chặt chẽ sẽ dẫn đến rủi ro nợ xấu.

Theo các chuyên gia Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tín dụng vào bất động sản đang tập trung vào một số dự án có quy mô lớn hơn trong khi tổng thể số lượng dự án được cấp phép và đủ điều kiện kinh doanh đang giảm rất mạnh. Diễn biến hiện tại nếu tiếp tục kéo dài cũng sẽ tạo ra rủi ro tập trung và có thể gây ra nguy cơ nợ xấu cao hơn trong tương lai.

Thực tế, nợ xấu bất động sản đang tăng lên khá nhanh. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành (thống kê 27 ngân hàng niêm yết) ở mức 2,07%, tăng 0,57% so với quý II/2022. Trong đó, nợ xấu lĩnh vực bất động sản đang có chiều hướng tăng cao hơn bình quân hệ thống và đạt 2,47% (cùng kỳ là 1,53%). Tới cuối tháng 7/2023, nợ tái cơ cấu theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN khoảng 96.000 tỷ đồng cho 97.000 lượt khách hàng, cao hơn khá nhiều so với con số tính tới cuối tháng 6/2023 (khoảng 62.464 tỷ đồng cho 18.846 khách hàng).

Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú nhiều lần dẫn chứng bài học SCB và 3 ngân hàng phải mua lại bắt buộc để cho thấy, nếu hạ điều kiện tín dụng ồ ạt, thì chất lượng tín dụng xuống thấp, nợ xấu tăng cao. Trong bối cảnh cung ứng vốn cho toàn thị trường đang dựa vào hệ thống ngân hàng (kể cả vốn dài hạn như hiện nay), thì rủi ro của ngân hàng chính là rủi ro của toàn bộ nền kinh tế.

Tuy nhiên, các chuyên gia ACBS cho rằng, trên thực tế, mỗi ngân hàng sẽ có khẩu vị rủi ro riêng và vẫn có thể sẽ không chủ động giải ngân đối với các dự án và khoản vay mà họ đánh giá là có rủi ro cao.