Điều gì khiến khối ngoại bán mạnh trên thị trường chứng khoán Việt Nam?

Bất chấp tăng trưởng kinh tế vượt kỳ vọng, thị trường chứng khoán đang trải qua giai đoạn giằng co với áp lực bán mạnh từ khối ngoại. Vậy xu hướng bán ròng của khối ngoại khi nào chấm dứt, hay cơ hội đầu tư thời gian tới ra sao là điều được nhiều nhà đầu tư quan tâm lúc này.

Tại Talkshow Phố Tài chính trên VTV8, bà Nguyễn Thị Hằng Nga, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF) đã có những chia sẻ về triển vọng kinh tế cũng như cơ hội đầu tư trong nửa cuối năm 2024.

BTV Mùi Khánh Ly: Mức tăng 6,93% của GDP trong quý 2 và 6,42% cho cả hai quý đầu năm 2024 đã vượt xa cùng kỳ năm trước. Bà đánh giá như thế nào về sự tăng trưởng kinh tế trong nửa đầu năm 2024?

Bà Nguyễn Thị Hằng Nga, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF)

Tăng trưởng kinh tế quý 2/2024 đã vượt tất cả các dự báo trước đó, 6,93% là mức rất cao, cùng với việc điều chỉnh GDP quý 1/2024 từ 5,7% lên 5,9% thì tăng trưởng của 06 tháng đầu năm đã lên đến 6,4%, mức rất cao so với chỉ 3,7% trong 06 tháng đầu năm 2023.

Mức tăng trưởng cao này có thể được giải thích bởi hai yếu tố chính. Thứ nhất, ngành chế biến, chế tạo là điểm sáng về tăng trưởng khi đã tăng tới 10% trong 06 tháng đầu năm 2024, và riêng ngành chế biến, chế tạo cũng đã đóng góp tới 30% tăng trưởng. Động lực của sự tăng trưởng ngành chế biến, chế tạo đến từ hai yếu tố chính, thứ nhất là tăng trưởng về xuất khẩu, sau một thời gian dài năm 2023, nhiều doanh nghiệp bán lẻ, đặc biệt là Mỹ, họ đã cắt giảm mua hàng để giảm lượng hàng tồn kho thì trong năm 2024 đã bắt đầu mua hàng trở lại.

Động lực thứ hai là rất nhiều doanh nghiệp FDI đi vào hoạt động. Ngoài ra, một động lực quan trọng nữa cho tăng trưởng kinh tế đó là ngành du lịch, khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam đã đạt tới 8,8 triệu lượt trong vòng 6 tháng đầu năm 2024, tăng 58% so với cùng kỳ năm trước và cao hơn mức trước Covid. Tổng thu từ khách du lịch nước ngoài đã đạt khoảng 6 tỷ USD, tăng tới 40%. Với những động lực như vậy, chúng ta có thể kỳ vọng là nền kinh tế sẽ tiếp tục có những bước khởi sắc trong các quý tiếp theo.

Thị trường chứng khoán sau giai đoạn tăng trưởng tích cực đang có dấu hiệu chững lại, theo bà vì sao?

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những khởi sắc rất tốt từ sau khi tạo đáy tháng vào 10/2023, và tăng trưởng suốt đến quý 1/2024. Một trong những lý do giúp thị trường tăng trưởng trong thời gian đó là bởi mức định giá thị trường ở nền rất thấp và lãi suất cũng ở mức thấp, cộng với các doanh nghiệp cải thiện lợi nhuận. Tuy vậy, tăng trưởng của thị trường đã chững lại kể từ tháng 4 và cũng có những đợt điều chỉnh khá mạnh. Những lý do có thể kể đến như mối lo ngại về tỷ giá, về lãi suất. Về mặt tỷ giá thì tại Mỹ, lãi suất vẫn được duy trì ở mức cao và chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ đang khá lớn, gây ra áp lên lực tỷ giá. Để giảm áp lực lên tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước đã có những động thái hút dòng tiền trên hệ thống liên ngân hàng. Cùng với áp lực về lạm phát khi lạm phát trong quý 2 tăng 4,4% dẫn đến những lo ngại về việc sẽ phải tăng lãi suất trở lại. Và trên thực tế, chúng ta cũng đã thấy một số ngân hàng đã bắt đầu có động thái tăng lãi suất huy động, điều đó đã ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư.

Một điểm tiếp theo cũng ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, đó là nhà đầu tư nước ngoài bán ròng. Họ đã liên tục bán ròng trong suốt cả năm 2023 và đến đầu năm 2024, từ đầu năm đến nay thì nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tới 2 tỷ USD.

Vậy theo bà điều gì khiến khối ngoại bán mạnh trên thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua?

Điều này cũng khá là dễ hiểu, bởi chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và các nước phát triển dẫn đến các nhà đầu tư bán ròng. Các cơ hội đầu tư ở các nước khác, đặc biệt là các nước phát triển đang rõ ràng hơn rất nhiều, kể cả đầu tư vào trái phiếu hay là cổ phiếu. Đối với trái phiếu thì lãi suất ở các nước này đang rất cao so với Việt Nam. Về mặt cổ phiếu thì những chủ điểm đầu tư, đặc biệt là chủ điểm công nghệ liên quan đến AI hay bán dẫn đang rất hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài. Chính vì vậy, dòng tiền này ở một số nước mới nổi như Việt Nam, Thái Lan, Brazil hay Trung Quốc đều bị giảm.

Trong khi đó, dòng tiền lại gia tăng ở các nước phát triển, ví dụ như Mỹ, châu Âu, Nhật hay Hàn Quốc. Từ đầu năm đến nay, có tới 132.000 tỷ USD đổ vào thị trường Mỹ, còn trong vòng 12 tháng qua là khoảng hơn 220.000 tỷ USD. Trong tương lai khi mà FED giảm lãi suất, chúng ta có thể kỳ vọng áp lực bán trên thị trường Việt Nam sẽ giảm đi. Tuy vậy, những công ty có thể hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài chúng ta thấy càng ngày càng ít. Những câu chuyện tăng trưởng nhìn thấy cách đây 5 - 7 năm ở một số tập đoàn lớn giờ không còn nhiều trên thị trường.

Vậy bước sang hai quý còn lại của năm 2024, theo bà nền kinh tế sẽ diễn biến như thế nào?

Tôi nghĩ nền kinh tế sẽ tiếp tục có những tăng trưởng ấn tượng trong 6 tháng cuối năm 2024 cũng như năm 2025, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Chỉ số PMI tháng 6 là 54,7 điểm, mức rất cao trong vòng nhiều tháng qua với đơn hàng tăng mạnh. Giải ngân FDI từ 2021 đến nay chiếm tới 1/3 số FDI giải ngân trong vòng 30 năm trước đó.

Một động lực tăng trưởng nữa đến từ ngành du lịch trong nửa đầu năm rất tích cực và 6 tháng tiếp theo, tôi đánh giá ngành du lịch sẽ vẫn tiếp tục tăng trưởng. Ngoài ra, Chính phủ đã có điều chỉnh lương cơ bản cũng như là lương hưu từ 1/7 và cũng tiếp tục hỗ trợ chính sách thuế khi tiếp tục cắt giảm thuế VAT 2 %, những điều này sẽ hỗ trợ cho tiêu dùng. Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong cuộc họp gần đây cũng đã đưa ra hai kịch bản, kịch bản tăng trưởng GDP 6,5% và 7%. Với mức tăng trưởng 6,5% có thể đạt được, nhưng kịch bản tăng trưởng 7% thì quý 3 GDP cần tăng 7,4% và quý 4 cần tăng 7,6%. Bên cạnh đó, sau kết quả của 6 tháng đầu năm, một số tổ chức cũng đã điều chỉnh dự báo về tăng trưởng của Việt Nam.

Bà đánh giá sao về triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam?

Về kinh tế vĩ mô, chúng tôi đánh giá những áp lực về tỷ giá, lạm phát sẽ giảm trong 6 tháng cuối năm 2024. Việc giảm lãi suất của Fed chỉ là vấn đề thời gian, Fed vẫn luôn thận trọng, nhưng thận trọng là vì họ không muốn tạo ra kỳ vọng cho nhà đầu tư. Còn thực tế việc giảm lãi suất đang đến rất gần, thì sẽ giảm áp lực lên tỷ giá cũng như lạm phát của Việt Nam. Chúng tôi dứ báo, lạm phát sẽ chỉ ở mức khoảng 3,5% trong 6 tháng cuối năm và cho cả năm 2024.

Về thị trường chứng khoán, mặc dù đã tăng một thời gian nhưng nếu nhìn vào dự báo tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp có thể tăng tới 36% thì mức định giá là rất hấp dẫn.

Một điểm nữa là ngành ngân hàng chiếm tỷ trọng rất lớn trong chỉ số VN-Index, dự báo trong thời gian tới khi nhu cầu tín dụng tăng lên và những áp lực về nợ xấu giảm đi khi nền kinh tế hồi phục, thị trường bất động sản có những dấu hiệu hồi phục thì lợi nhuận của ngành ngân hàng sẽ được cải thiện, giá cổ phiếu khởi khắc…sẽ là động lực lớn cho thị trường.

Nâng hạng thị trường là mục tiêu của quốc gia, tôi nghĩ chắc chắn là sẽ phải cố gắng thực hiện được. Hiện, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cùng với sự tư vấn của Ngân hàng Thế giới đã và đang rất nỗ lực để thực hiện được điều đó. Tuy vậy, tôi nghĩ để chắc chắn nhất, có lẽ là tháng 9/2025 chúng ta sẽ được FTSE ra quyết định nâng hạng. Khi đó, chúng ta hình dung một cách đơn giản là từ một chợ nhỏ, chợ cóc thì chúng ta lại trở thành một chợ của thành phố, sẽ có nhiều người muốn buôn bán kinh doanh ở đó hơn, chắc chắn sẽ thu hút được dòng vốn nhà đầu tư nước ngoài hơn. Song, khi đến giai đoạn sàng lọc và tìm kiếm các cơ hội đầu tư thì hiện tại đang không có quá nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư nước ngoài. Chúng tôi rất mong Chính phủ sẽ có những giải pháp để thúc đẩy những công ty có chất lượng lên sàn. Ví dụ như Chính phủ có thể cân nhắc thêm một đợt miễn giảm thuế cho những doanh nghiệp niêm yết để tạo ra một làn sóng niêm yết mới ở trên sàn giống như là trước đây Chính phủ đã làm. Còn bản thân các công ty cũng phải nâng hạng doanh nghiệp mình cả về mặt chất lượng quản trị, cả về mặt những đường hướng kinh doanh, minh bạch hơn để nhà đầu tư họ tin tưởng đầu tư lâu dà