Đại biểu Quốc hội "sốt ruột" về tuyến đường mang tên Bác qua 5 khóa Quốc hội chưa được thông tuyến

Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, chiều ngày 6/6/2022 Quốc hội thảo luận ở hội trường về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Quan tâm dành nguồn lực đầu tư các tuyến đường quốc lộ đi qua địa bàn miền núi khó khăn

Nhìn lại quá trình thi công tuyến đường Hồ Chí Minh, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cho rằng, vẫn còn có nhiều đoạn đường xuống cấp, mặt đường bị hỏng; một số đoạn qua khu dân cư chưa được đầu tư tuyến tránh, nhất là đoạn tránh qua thị trấn, qua thành phố Bắc Kạn. Vì vậy, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm dành nguồn lực đầu tư công trung hạn; xây dựng, mở rộng các tuyến đường quốc lộ đi qua địa bàn miền núi khó khăn, các tuyến đường ngang nối với đường Hồ Chí Minh. Việc làm này nhằm hình thành chiều chuỗi du lịch có ý nghĩa giáo dục truyền thống cách mạng là các cụm di tích lịch sử, khu văn hóa, danh lam thắng cảnh. Từ đó phát huy hiệu quả tuyến đường, chấm dứt đầu tư xây dựng đoạn, tuyến tránh trung tâm thành phố và thị trấn, trong đó có tuyến thường xuyên xảy ra ách tắc giao thông.

Ngoài ra, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo quyết liệt trong việc đầu tư nâng cấp tuyến đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo. Bên cạnh đó là thực hiện đầu tư đối với dự án mới trên tuyến đường cao tốc Bắc Kạn - Cao Bằng nhằm phát huy hiệu quả toàn tuyến đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch để không chỉ phát huy tối đa nguồn lực đầu tư mà còn quan trọng góp phần vào đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ phên dậu của Tổ quốc.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ: Quyết tâm sớm hoàn thành nối thông đường Hồ Chí Minh, đáp ứng niềm tin và sự kỳ vọng của Nhân dân

Tán thành và đánh giá cao sự thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại và nguyên nhân dự án kéo dài nhiều năm không hoàn thành trong báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, đại biểu Nguyễn Thành Nam cho biết, cử tri rất băn khoăn khi dự án cũ do Quốc hội quyết định chưa hoàn thành, nhưng ngay trong kỳ họp này Quốc hội đang xem xét quyết định đầu tư các công trình trọng điểm quốc gia trong giai đoạn tới, liệu có lặp lại như dự án này hay không.

Đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét, bố trí nguồn vốn đầu tư ngay để hoàn thành đoạn Cổ Tiết – Chợ Bến, Chợ Chu – Ngã ba Trung Sơn, Rạch Sỏi – Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận, đồng thời chỉ đạo quyết liệt để phấn đấu hết năm 2025 có thể nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết Quốc hội khóa XI, đáp ứng sự kỳ vọng và niềm tin của Nhân dân.

Đại biểu Âu Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang: Đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân khách quan, chủ quan dẫn đến việc chậm trễ

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Âu Thị Mai khẳng định, Dự án đường Hồ Chí Minh được triển khai thực hiện đã phát huy được hiệu quả của tuyến đường. Cùng với đó, nhiều quy hoạch liên quan được lập, phê duyệt và triển khai thực hiện đã tạo điều kiện cho các địa phương khai thác tiềm năng, lợi thế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dọc tuyến, tạo không gian phân bổ, sắp xếp lại hệ thống đô thị, công nghiệp, du lịch, dịch vụ, thương mại, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tuyến đường Hồ Chí Minh đã kết nối giao thông, giảm tải cho tuyến Quốc lộ 1, đồng thời mở ra không gian phát triển kinh tế - xã hội cho nhiều vùng khó khăn ở phía Tây nước ta.

Đến nay dự án thì còn một phần nhỏ chưa hoàn thành nhưng lại nằm ở vùng đặc biệt khó khăn, vùng có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Theo Nghị quyết số 66 của Quốc hội khóa XIII, đến năm 2020 hoàn thành nối thông tuyến toàn tuyến đường Hồ Chí Minh. Theo đại biểu Âu Thị Mai, điểm đầu tại Pác Bó Cao Bằng, điểm cuối tại đất Mũi Cà Mau quy mô tối thiểu 2 làn xe với chiều dài khoảng 2744 km nhưng đến năm 2021 mới hoàn thành 86,1%. Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, chưa thông toàn tuyến hiện còn 3 dự án thành phần với 171 km, trong đó là đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn, đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận.

Do đó, đại biểu Âu Thị Mai đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân khách quan, chủ quan dẫn đến việc chậm trễ này. Tuyến đường Hồ Chí Minh từ Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn qua địa phận tỉnh Tuyên Quang dài khoảng 28,5 km, được phê duyệt dự án tại Quyết định số 128 ngày 26 tháng 4 năm 2016 của Bộ Giao thông vận tải nhưng đến nay chưa triển khai xây dựng. Đại biểu kiến nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm sớm triển khai thực hiện dự án, đáp ứng lòng mong mỏi của nhân dân.

Đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh: Tranh thủ triệt để các cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện dự án Hồ Chí Minh

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Thạch Phước Bình cơ bản đồng tình với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội dự án đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết 66. Theo đó, để có khoảng 5.000 km vào năm 2030, Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã đặt ra mục tiêu hoàn thành hàng loạt tuyến cao tốc theo Tờ trình quy hoạch mạng lưới giao thông đường bộ giai đoạn 2021-2030, trong đó có tuyến đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, quá trình xây dựng đường cao tốc đang còn một số bất cập nhất định như Báo cáo của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và phân tích của một số đại biểu đã nêu. Đặc biệt, chưa đúng chuẩn cao tốc và ít nhiều sẽ gây nguy hiểm cho quá trình tham gia giao thông của người dân.

Đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, trong bối cảnh nguồn ngân sách rất hạn chế vẫn phải chi cho nhiều dự án nâng cấp, mở rộng các tuyến quốc lộ. Đây là nỗ lực rất lớn của Chính phủ và ngành giao thông vận tải. Theo đó, để hoàn thành hơn 2.000 km đường bộ cao tốc, tổng vốn cần huy động khoảng 393.000 tỷ đồng, ngân sách nhà nước bố trí khoản 239,5 tỉ đồng, còn lại phải cần huy động vốn ngoài ngân sách. Chính vì vậy, việc xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù mang tính đột phá để thực hiện thí điểm trình Quốc hội xem xét ban hành làm cơ sở để triển khai thực hiện, sau đó tổng kết rút kinh nghiệm đề xuất triển khai cho giai đoạn tiếp theo là rất cần thiết.

Để triển khai nhanh chóng, kịp thời các dự án cao tốc nói chung cũng như dự án đường Hồ Chí Minh nói riêng, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị Chính phủ chỉ đạo triển khai quyết liệt, hiệu quả và tranh thủ triệt để các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển đường cao tốc nói chung, dự án Hồ Chí Minh nói riêng, giai đoạn tiếp theo. Trong đó, tăng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP vượt quá 50% tổng mức đầu tư của dự án. Cho phép Chính phủ phát hành trái phiếu cho địa phương áp dụng hình thức chỉ định thầu.

Cho phép UBND các tỉnh, thành phố thuộc Trung ương nơi có dự án đường bộ cao tốc đi qua được khoanh định khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường... Đại biểu cũng bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ việc Quốc hội tiếp tục ban hành Nghị quyết về chủ trương triển khai dự án đầu tư đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo. Đại biểu cho rằng, cùng với quyết tâm biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, việc đổi mới tư duy trong việc phân bổ nguồn lực, lựa chọn công trình có tính lan tỏa cao và xây dựng được cơ chế thu hút vốn đầu tư tư nhân có tính đột phá chính là chìa khóa giúp cho những người làm giao thông sớm nối thông cao tốc Bắc Nam vào năm 2025, tạo tiền đề để đất nước sở hữu 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030 như mục tiêu đã đề ra.

Đại biểu Lê Hoàng Anh – Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai: Cần đánh giá kỹ lưỡng tác động, thiệt hại của việc không hoàn thành thông tuyến vào năm 2020

Đại biểu Lê Hoàng Anh đánh giá cao sự nỗ lực và kết quả đạt được của Chính phủ trong hơn 8 năm thực hiện Nghị quyết 66, gần 20 năm thực hiện Nghị quyết 38, theo đó, đường Hồ Chí Minh đã hoàn thành hơn 86% tổng chiều dài toàn tuyến và đưa vào sử dụng, góp phần phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là 28 tỉnh có tuyến đường Hồ Chí Minh đi qua.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, dự án này đã chậm tiến độ nhiều năm so với Nghị quyết của Quốc hội, đại biểu đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ lưỡng tác động, thiệt hại của việc không hoàn thành thông tuyến vào năm 2020 đối với sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là ở các địa phương có tuyến đường đi qua.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng chất lượng công trình nhiều đoạn, tuyến chưa đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật quản lý, điều hành lang an toàn chưa tốt, để xảy ra tiêu cực theo những hạn chế, hiệu quả tổng hợp của công trình, gây lãng phí nguồn lực. Đại biểu đồng tình với báo cáo về những nguyên nhân chủ quan gây ra tồn tại, hạn chế này, theo đó có nguyên nhân về khâu tổ chức thực hiện thiếu quyết tâm chính trị, thiếu quyết liệt và thiếu kiểm tra, rút kinh nghiệm nên dẫn đến hạn chế nêu trên. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của các chủ thể liên quan, rút kinh nghiệm cho các công trình đang triển khai đầu tư rất lớn.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị Chính phủ cần bố trí nguồn vốn khả thi để đảm bảo hoàn thành các dự án tiếp theo, thống nhất nối thông toàn tuyến trong năm 2025. Đồng thời, Chính phủ cần có giải pháp để nâng cấp, mở rộng một số tuyến đường Hồ Chí Minh để nâng cao hiệu quả sử dụng cũng như bảo đảm an toàn giao thông.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Cần đánh giá tác động về môi trường, kinh tế- xã hội đối với các dự án thành phần

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân cho rằng, dự án đường Hồ Chí Minh là một dự án lớn về cả tầm ảnh hưởng chính trị đến quy mô kinh tế kỹ thuật, môi trường xã hội. Tuy nhiên, hiện nay dự án vẫn còn 171 km tuyến chính chưa được hoàn thành vì các lý do liên quan đến công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và vấn đề bố trí vốn.

Góp ý về vấn đề này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân đề nhị cân nhắc điều chuyển các nguồn vốn cho phát triển hạ tầng theo Nghị quyết 43 của Quốc hội để hoàn thành nốt các tuyến chưa hoàn thành của dự án đường Hồ Chí Minh nhằm đảm bảo đúng mục tiêu kích cầu nền kinh tế của Nghị quyết 43.

Quan tâm đến vấn đề môi trường, kinh tế- xã hội, đại biểu tỉnh Bình Dương đề nghị, đối với các dự án thành phần đã hoàn thành của dự án đường Hồ Chí Minh cần phải có báo cáo đánh giá tác động về môi trường, kinh tế- xã hội để rút kinh nghiệm cho các dự án thành phần sắp tới, cũng như rút kinh nghiệm cho các dự án lớn tương tự như Dự án đường cao tốc Bắc- Nam phía Đông, tránh tình trạng hoàn thành Nghị quyết này lại ảnh hưởng đến Nghị quyết khác. Đại biểu nhấn mạnh, vấn đề về môi trường, biến đổi khí hậu, kinh tế- xã hội cần phải có những đánh giá nghiêm túc, bám sát và có những điều chỉnh phù hợp.

Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Đánh giá tác động của dự án đến việc di dân, tái định cư, công tác an sinh xã hội

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cho rằng, đường Hồ Chí Minh là tuyến đường quan trọng, gắn liền với lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dự án đã từng bước phát huy hiệu quả, hình thành các chuỗi đô thị, nhất là giải quyết nhu cầu lưu thông tại các địa bàn miền núi, biên giới nơi tuyến đường đi qua, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, góp phần xóa đói giảm nghèo của người dân. Do đó, việc đầu tư xây dựng dự án là hết sức cần thiết và giai đoạn đầu đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, đại biểu có một số ý kiến như sau:

Thứ nhất, về quy hoạch dự án, đại biểu đánh giá cao việc Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, điều chỉnh, bổ sung và xem xét việc tích hợp quy hoạch đường Hồ Chí Minh với các quy hoạch khác có liên quan. Tuy nhiên, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Bộ Giao thông vận tải phải phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương nơi tuyến đường đi qua. Hơn nữa, để tích hợp dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh đồng bộ với quy hoạch đô thị, bố trí, sắp xếp tái định cư cho người dân để đảm bảo tính khả thi của dự án. Cùng với địa phương xây dựng tuyến đường này và việc bố trí, sắp xếp dân cư và tiếp tục chủ trương xây dựng các Làng thanh niên lập nghiệp dọc trên các tuyến đường Hồ Chí Minh, nhằm huy động thanh niên nằm trong vùng bị ảnh hưởng của dự án vào cụm công cụ khôi phục phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo. Đây cũng là điều kiện để giáo dục, tạo điều kiện để thanh niên rèn luyện, cống hiến trong giai đoạn hiện nay.

Thứ hai, về giải phóng mặt bằng, di dân đại bộ phận người dân bị ảnh hưởng trên tuyến đường này, cuộc sống của họ rất khó khăn, chủ yếu dựa vào đất rừng để sản xuất, sinh hoạt, phục vụ đời sống. Do đó, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Chính phủ cần có báo cáo đánh giá cụ thể hơn về tác động của dự án đến việc di dân, tái định cư, công tác an sinh xã hội, phương án phục hồi kinh tế của người dân, nhất là làm rõ vai trò phối hợp cục bộ ngành chủ khoản với các chính quyền địa phương trong thực hiện các nội dung này.

Thứ ba, về công tác bảo đảm hành lang an toàn giao thông, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị trong dự án phải lập dự toán nguồn kinh phí đền bù giải phóng mặt bằng phạm vi hành lang toàn tuyến, đồng thời cắm cột mốc lộ giới và quản lý hành lang toàn tuyến đường Hồ Chí Minh. Thứ tư, về nguồn vốn thực hiện dự án dự án đường Hồ Chí Minh là dự án quan trọng quốc gia được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, cho đến năm 2022 đã quá thời hạn quyết định gần 2 năm. Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Quốc hội, Chính phủ phải ưu tiên bố trí nguồn để đầu tư hoàn thành toàn bộ 3 dự án thành phần còn lại trong kế hoạch đầu tư trung hạn chế độ 2021-2025 để đảm bảo tiến độ và hiệu lực của Nghị quyết, góp phần phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Đại biểu Mai Văn Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Không thể để tuyến đường mang tên Bác kéo dài tiến độ thêm nữa

Cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 góp phần tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, đại biểu Mai Văn Hải nêu rõ, đây là tuyến đường có ý nghĩa rất quan trọng cả về chính trị, kinh tế và quốc phòng, an ninh. Sau gần 20 năm thực hiện Nghị quyết 38 về chủ trương xây dựng đường Hồ Chí Minh và sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết 66/2013/QH13, tuyến đường đã được đầu tư 2363 km trên tổng số 2744 km đạt 86,1%.

Theo đại biểu, việc đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh cũng là sự thể hiện sự nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương. Đại biểu Mai Văn Hải cho biết công trình đường Hồ Chí Minh đã từng bước phát huy hiệu quả, từng bước phát huy hiệu quả, góp phần góp phần phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ của cả nước, đảm bảo quốc phòng và an ninh, góp phần xóa đói giảm nghèo, nhất là các khu vực địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa có tuyến đường đi qua. Tuyến đường mang lại hiệu quả trên nhiều lĩnh vực đời sống, tạo sự liên kết giữa các tỉnh, liên kết giữa các vùng kinh tế, khai thác các vùng tiềm năng. Tuy nhiên đến nay đường Hồ Chí Minh vẫn chưa được thông toàn tuyến. Đại biểu cho rằng, nguyên nhân của việc chậm trễ, kéo dài nêu trên là do trong quá trình triển khai dự án, thời gian kéo dài quy mô lớn và gặp không ít khó khăn nhất là việc ảnh hưởng do cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới. Một số dự án thành phần cũng còn chậm. Công tác thực hiện giải phóng mặt bằng ở một số địa phương làm chưa quyết liệt và còn chậm ảnh hưởng đến tiến độ.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét đầu tư để thông toàn tuyến trong giai đoạn 2021-2025, kể cả việc đầu tư đoạn Cổ Tiếp đến Chợ Bến. Đại biểu nhấn mạnh, không để tuyến đường mang tên Bác kéo dài nhiều năm sang giai đoạn 2026-2030, có như thế, tuyến đường mới thực sự phát huy được hiệu quả, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội của các vùng, các địa phương có thiên đường đi qua và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo hoàn thành việc quyết toán các dự án thành phần; cần làm rõ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư các dự án thành phần; kết quả phát hiện các vi phạm và xử lý vi phạm sau kết luận thanh tra, kiểm toán của các dự án thành phần. Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục xem xét, rà soát, sửa đổi các quy định về đầu tư PPP tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tham gia đầu tư theo hình thức đầu tư PPP để giảm áp lực về vốn cho ngân sách nhà nước.

Đại biểu Bế Minh Đức - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng: Làm rõ khó khăn, hạn chế, vướng mắc, nguyên nhân trong việc chậm hoàn thành nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Bế Minh Đức bày tỏ nhất trí với báo cáo của Chính phủ về tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 66 và cũng đồng quan điểm với những nhận định trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ Môi trường về tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.

Đại biểu Bế Minh Đức khẳng định, dự án đường Hồ Chí Minh là dự án quan trọng quốc gia, có ý nghĩa to lớn về kinh tế xã hội và quốc phòng, an ninh. Đường Hồ Chí Minh là con đường mang ý nghĩa lịch sử cách mạng. Việc Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư triển khai Nghị quyết số 66/2013/QH13 đã nhận được sự đồng thuận của cử tri cũng như các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương mà con đường đi qua, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Có thể nói, đường Hồ Chí Minh đã góp phần phát triển về hạ tầng giao thông đồng bộ, kết nối các tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và vùng đồng bằng Nam Bộ với các khu vực cả nước. Qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo, thông thương hàng hóa,… những nơi mà dự án đi qua, nhất là các khu vực vùng sâu, vùng xa, khu vực đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, phải thẳng thắn thừa nhận tiến độ dự án đã chậm gần 2 năm.

Theo đại biểu, báo cáo của Chính phủ nêu một trong những nguyên nhân là do có nhiều dự án quan trọng cấp quốc gia được thực hiện cùng thời điểm dẫn tới nguồn lực hạn hẹp, khó khăn trong việc phân bổ đủ nguồn vốn. Đại biểu Bế Minh Đức nêu rõ, nguyên nhân này là chưa thuyết phục vì dự án là tuyến đường huyết mạch đã được giảm quy mô đầu tư. Đại biểu cho rằng, Chính phủ cần làm rõ hơn những khó khăn, vướng mắc, hạn chế nguyên nhân thời gian qua, đặc biệt là nguyên nhân chủ quan trong việc chậm hoàn thành nối thông tuyến đường Hồ Chí Minh.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu đầu tư, nâng cấp tuyến đường trong giai đoạn tiếp theo để đảm bảo phù hợp với quy hoạch, cân nhắc thời hạn hoàn thành các dự án cao tốc phù hợp với quy hoạch và nguồn lực hiện nay, đảm bảo tính khả thi.

Đại biểu Nguyễn Danh Tú – Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang: Cần báo cáo cụ thể việc triển khai các tuyến đường ngang kết nối đường Hồ Chí Minh

Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Danh Tú cho rằng, Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan và các địa phương đã có nhiều nỗ lực triển khai thực hiện dự án. Việc thực hiện dự án đã góp phần tích cực vào việc phát triển mạng lưới đường bộ nước ta, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh của đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện công trình chưa bảo đảm tiến độ đề ra, đến nay vẫn còn ba dự án thành phần dài khoảng 171 km chưa được triển khai đầu tư.

Về 2 dự án thành phần, đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất – Gò Quao – Vĩnh Thuận, đại biểu cho rằng, 2 dự án này kết nối những địa bàn quan trọng, khu căn cứ địa cách mạng trước đây, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của địa phương, bảo đảm quốc phòng, an ninh, góp phần phát huy vị trí, vai trò quan trọng của toàn bộ tuyến đường Hồ Chí Minh. Từ đó, đại biểu đề nghị cần rà soát, cân đối, bố trí lực giai đoạn 2021-2025 tập trung đầu tư các dự án thành phần này.

Về đoạn Cổ Tiết – Chợ Bến, theo Tờ trình thì chưa tiến hành đầu tư mà tận dụng Quốc lộ 32, Quốc lộ 21 để nối thông đường Hồ Chí Minh theo quy mô 2 làn xe. Đại biểu đề nghị Bộ Giao thông vận tải cần báo cáo cụ thể dự kiến tuyến đường cao tốc, đoạn Cổ Tiết – Chợ Bến có đi qua 6 điểm khống chế theo Phụ lục 1 của Nghị quyết 66 năm 2013 là Cổ Tiết, Ba Vì, Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Chợ Bến hay không, để từ đó xác định thuộc tuyến đường Hồ Chí Minh.

Nghị quyết số 66 năm 2013 của Quốc hội có yêu cầu tổng kết, đánh giá việc thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh sau khi nối thông toàn tuyến để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần xác định cụ thể thời điểm được coi là nối thông toàn tuyến, để tổng kết, đánh giá việc thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh, báo cáo Quốc hội.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo cụ thể việc triển khai hệ thống đường ngang trong thời gian vừa qua để kết nối tuyến đường Hồ Chí Minh, qua đó góp phần phát huy vị trí, vai trò quan trọng của tuyến đường này.

Đại biểu Trần Quang Minh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình: Đề nghị tiếp tục nghiên cứu đầu tư các tuyến đường đường ngang kết nối phù hợp

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo, đại biểu Trần Quang Minh cho rằng, tuyến đường Hồ Chí Minh chủ yếu đi qua những khu vực có địa hình khó khăn, khu vực dân cư nhưng việc giải phóng mặt bằng có kinh phí rất lớn. Chính vì vậy, hiện nay hướng tuyến đường bộ cao tốc phía Đông với chiều dài 126 km đi qua Quảng Bình gần như không trùng với đường Hồ Chí Minh phía Đông mà tạo thành 2 tuyến độc lập. Do đó, việc này dẫn đến một số điểm bất cập với địa phương, tạo ra nhiều tuyến đường một chiều ngang rất hẹp của tỉnh, từ đường ven biển, đường quốc lộ 1, đường sắt Bắc Nam, đường Hồ Chí Minh nhánh Đông, nhánh Tây... Mỗi chuyến này đều có một hành lang bảo vệ an toàn do số lượng các tuyến giao thông, tuyến truyền tải điện đi qua chiếm nhiều không gian, diện tích, gây khó khăn cho việc quy hoạch phát triển, khai thác không gian xung quanh là phương phương án giao thông từ Đông sang Tây, đặc biệt là khi đường cao tốc cắt ngang qua lưới điện 500 kv.

Vì vậy, đề nghị Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục nghiên cứu, đầu tư các tuyến đường đường ngang kết nối phù hợp để phát huy hết tác dụng, hiệu quả của mạng lưới giao thông, không chỉ Bắc Nam mà còn Đông Tây.

Đối với việc quy hoạch hành lang một đường Hồ Chí Minh nhánh Đông tiềm năng duy trì quy mô 4 làn xe với kỳ vọng trở thành đường cao tốc trong tương lai dù thực tế xây dựng 2 làn nhưng hiện nay đường bộ cao tốc phía Đông không đi cùng với đường Hồ Chí Minh. Do vậy, có phương án là sẽ thu diện tích quy hoạch tuyến đường nhánh Đông này. Tỉnh Quảng Bình xin đề nghị tiếp tục duy trì mặt cắt ngang đường Hồ Chí Minh nhánh Đông là 4 làn xe để định hướng phát triển cho tương lai, khi tiếp tục đầu tư sẽ không gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng.

Mặt khác, vẫn còn một số các hộ gia đình nằm trong diện giải tỏa nhiều năm nay do chủ trương mở rộng đường chưa tiến hành giải tỏa được nên người dân đã nhiều lần kiến nghị cơ quan chức năng về việc cho sửa chữa nhà cửa đã xuống cấp, chuyển quyền sử dụng đất. Bộ Giao thông Vận tải đã có văn bản trả lời là giữ nguyên như quy hoạch. Vì thế, việc tổng kết Nghị quyết 66 là cơ hội để một lần nữa khẳng định về chủ trương giữ nguyên quy hoạch 4 làn xe như hiện nay, thu hẹp quy hoạch thành 2 làn xe. Việc này cần thiết để có hướng dẫn giải tỏa hoặc tiếp tục ổn định chỗ sinh hoạt của người dân.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang: Chính phủ cần giải trình rõ về nguồn lực bố trí đầu tư, thời hạn bố trí vốn.

Đồng tình cao với đánh giá trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết 66 của Quốc hội khóa XIII và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé cho rằng đường Hồ Chí Minh là công trình giao thông quốc gia rất quan trọng, có ý nghĩa to lớn về chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng. Cho đến nay, con đường đã hoàn thành 86,1 % kế hoạch, vận hành cùng mạng lưới giao thông toàn quốc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhất là những vùng khó, những vùng sâu, vùng xa, vùng có đồng đồng bào dân tộc đang sinh sống mà dự án đi qua. Tuy nhiên, theo Nghị quyết 66 của Quốc hội khóa XIII, đã quyết định lộ trình thông toàn tuyến đường này vào năm 2020, song đến nay vẫn còn 171 km chưa đầu tư, đồng nghĩa với việc chưa thực hiện xong Nghị quyết 66 của Quốc hội khóa XIII.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé mong tại kỳ họp này Quốc hội có sự quyết tâm, đồng thuận cao với nội dung mà Chính phủ trình xin chủ trương tiếp tục đầu tư để thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh trong nhiệm kỳ này. Đại biểu thống nhất đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé đề nghị Chính phủ cần giải trình rõ về nguồn lực bố trí đầu tư, thời hạn bố trí vốn để dự án này để không lỡ nhịp lần nữa. Đồng thời kiến nghị Chính phủ có kế hoạch bố trí vốn đầu tư duy tu, sửa chữa, nâng cấp một số đoạn đường của đường Hồ Chí Minh đi chung với một số quốc lộ khác đã xuống cấp hoặc những đoạn đường đầu tư đã lâu nay bị hư hỏng nhằm phát huy tốt hơn, hiệu quả hơn trong thực thi nhiệm vụ là mở đường cho kinh tế phát triển.

Đại biểu Trần Văn Tiến – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc: Tuyến đường mang tên Bác qua 5 khóa Quốc hội chưa được thông tuyến

Đại biểu Trần Văn Tiến cơ bản đồng tình với Tờ trình Chính phủ về tổng kết, đánh giá tổng thể việc thực hiện Nghị quyết 66 của Quốc hội và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải, các bộ, ngành có liên quan và các địa phương có dự án đi qua trong việc thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, theo đại biểu Trần Văn Tiến, một số dự án thành phần giải phóng mặt bằng rất chậm, đến nay vẫn còn một số dự án thành phần giải phóng mặt bằng chưa xong, việc cắm mốc lộ giới chậm 2 năm so với Nghị quyết của Quốc hội, tiến độ hoàn thành dự án không đạt so với Nghị quyết.

Về nguyên nhân của hạn chế, đại biểu cho rằng do ý thức của người dân trong việc chấp hành các chính sách giải phóng mặt bằng chưa nghiêm; Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp có dự án đi qua chưa quyết liệt trong việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác giải phóng mặt bằng; Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan chưa lường hết được những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh.

Nêu quan điểm về kế hoạch đầu tư giai đoạn tiếp theo, đại biểu đồng tình với Tờ trình của Chính phủ giai đoạn 2021- 2225 tiếp tục đầu 4 dự án thành phần đã xác định được nguồn vốn và 1 dự án thành phần chuyển tiếp với quy mô 2 làn xe; còn một dự án thành phần, đoạn từ Cổ Tiết đến chợ Bến Giải 87,5 km chưa có kế hoạch đầu tư. Tiếp tục đầu tư đường cao tốc theo quy hoạch đã có chủ trương giai đoạn sau năm 2035 căn cứ vào quy hoạch nguồn lực và nhu cầu giao thông đầu tư khoảng 634 km đường cao tốc. Tuy nhiên, với kế hoạch này đại biểu băn khoăn tuyến đường mang tên Bác, qua 5 khóa Quốc hội chưa được thông tuyến, chưa rõ đến thời gian nào mới hoàn thành để thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi.

Đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét bố trí nguồn vốn để đầu tư hoàn thành tuyến đoạn tuyến Cổ Tiết đi Chợ Bến Lại 87,5 km trong giai đoạn 2021-2025 với quy mô 2 làn xe để đảm bảo tuyến đường Hồ Minh được thông tuyến và để hoàn thành và thông tuyến trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV.