Đại biểu Quốc hội đề nghị có lộ trình bỏ “room” tín dụng

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2025, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tiêu chí giao hạn mức tăng trưởng tín dụng, phân loại ngân hàng theo mức độ an toàn. Một số nhà băng được chủ động hơn trong kiểm soát room tín dụng (room - quota).

Tuy nhiên, bà Nga nhìn nhận thực tế cơ chế phân bổ "quota" tín dụng vẫn được duy trì, thông qua việc Ngân hàng Nhà nước giao và điều chỉnh chỉ tiêu cụ thể cho từng nhà băng.

"Hiện chưa rõ lộ trình xóa bỏ cơ chế này thế nào. Nhà điều hành chưa lý giải vì sao sau nhiều năm được yêu cầu bỏ quota mà vẫn chưa có mốc thời gian, giải pháp cụ thể", bà Nga nhấn mạnh đồng thời đề nghị cơ quan quản lý cần xây dựng và báo cáo Quốc hội lộ trình bỏ hẳn cơ chế phân bổ "room" tín dụng mang tính hành chính.

Trong thời gian chưa bỏ được hoàn toàn, bà Nga cho rằng việc phân bổ "room" cần được thực hiện ổn định, hạn chế điều chỉnh vào giữa năm. "Nhà điều hành cần mở rộng số lượng tổ chức tín dụng được tự chủ kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong khung an toàn đã định", bà Nga kiến nghị.

Cơ chế hạn mức tín dụng đã được Ngân hàng Nhà nước duy trì suốt chục năm qua. Đây là công cụ để cơ quan này kiểm soát chất lượng cho vay cũng như phục vụ các mục tiêu kinh tế vĩ mô khác như lãi suất, cung tiền và lạm phát. Nhưng hiện công cụ này bị cho là tạo cơ chế xin - cho, một số trường hợp khiến người vay không thể tiếp cận tín dụng nếu nhà băng không còn hạn mức.

Báo cáo Quốc hội, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống cải thiện, đảm bảo nhu cầu vốn cho nền kinh tế. Năm ngoái, tín dụng tăng trưởng 15,09% và tăng 13,78% năm 2023.

Theo số liệu của cơ quan quản lý tiền tệ, tính tới cuối tháng 10, dư nợ tín dụng toàn hệ thống tăng khoảng 15% so với cuối năm ngoái. Tăng trưởng tín dụng đến cuối năm nay dự kiến lên mức 19-20%, cao nhất nhiều năm trở lại đây.

Chính sách tiền tệ được điều hành chủ động, linh hoạt, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng 5 năm qua, Chính phủ đã chuyển giao 3 ngân hàng mua lại bắt buộc và Ngân hàng Đông Á. Tính đến cuối tháng 10, tỷ lệ nợ xấu nội bảng được kiểm soát ở mức 1,64%.

Thủ tướng chỉ đạo thí điểm bỏ hạn mức tín dụng từ 2026

Hồi tháng 8/2025, tại Công điện 128 về nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế ngày 6/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước sớm xây dựng lộ trình và thí điểm việc bỏ giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng (hạn mức tín dụng) từ năm sau. Trong đó, cơ quan quản lý cần xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí cho các ngân hàng hoạt động hiệu quả, tuân thủ các tỷ lệ an toàn và chỉ số chất lượng tín dụng an toàn cao, bảo đảm công khai, minh bạch.

Ngân hàng Nhà nước chịu trách nhiệm thanh, kiểm tra, giám sát và hậu kiểm, không để xảy ra rủi ro hệ thống, bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống và kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu.

Cơ chế hạn mức tín dụng đã được Ngân hàng Nhà nước duy trì suốt chục năm qua, là công cụ để cơ quan này kiểm soát chất lượng cho vay cũng như phục vụ các mục tiêu kinh tế vĩ mô khác như lãi suất, cung tiền và lạm phát. Nhưng hiện công cụ này bị "chê" là tạo cơ chế xin - cho, một số trường hợp khiến người vay không thể tiếp cận tín dụng nếu nhà băng không còn "quota".

Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện lộ trình giảm dần và tiến tới bỏ hạn mức tín dụng cho từng ngân hàng. Năm ngoái, cơ quan điều hành đã bỏ "room" tín dụng với nhóm chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Với các tổ chức tín dụng còn lại, họ rà soát để từng bước bỏ hạn mức này.

Ngoài thí điểm bỏ hạn mức tín dụng, cơ quan quản lý tiền tệ được giao tăng thanh tra, có biện pháp ngăn chặn, xử nghiêm các hành vi thao túng, sở hữu chéo, cấp tín dụng cho các doanh nghiệp "sân sau"... Ngành ngân hàng tiếp tục tiết giảm chi phí, đơn giản thủ tục hành chính, tăng chuyển đổi số để có thêm dư địa giảm lãi suất cho vay.

Quan điểm của NHNN

Trước đó, vào cuối tháng 5/2025, trong báo cáo gửi Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước cho biết từ năm 2024 đã bỏ "room" tín dụng với nhóm chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Với các tổ chức tín dụng còn lại, cơ quan này rà soát để từng bước dỡ bỏ hạn mức này, tuy nhiên còn một số khó khăn.

"Room" tín dụng là hạn mức về chỉ tiêu tăng trưởng vốn, được Ngân hàng Nhà nước phân bổ tới từng ngân hàng. Hạn mức này được nhà điều hành tính toán dựa trên các yếu tố đầu vào, gồm dư nợ tín dụng, điểm xếp hạng, các khoản bán dư nợ tín dụng...

Theo Ngân hàng Nhà nước, khó khăn lớn nhất là đặc thù kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào vốn từ ngân hàng. Đến nay đặc thù này vẫn chưa thay đổi. Áp lực cân đối vốn cho nền kinh tế tiếp tục đè nặng lên hệ thống ngân hàng, tiềm ẩn rủi ro chênh lệch kỳ hạn, thanh khoản.

"Với điều kiện kinh tế đặc thù của Việt Nam, nếu ngân hàng tự tăng trưởng tín dụng mà không có biện pháp kiểm soát, hệ thống có thể quay lại tình trạng tăng trưởng tín dụng nóng như giai đoạn trước năm 2011", báo cáo của Ngân hàng Nhà nước nêu.

Cơ quan này cũng lo ngại điều này tạo nguy cơ nợ xấu, đe dọa an toàn hệ thống ngân hàng và rủi ro bất ổn vĩ mô, lạm phát.

Do vậy, việc duy trì công cụ hạn mức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước đánh giá là cần thiết. "Việc dỡ bỏ biện pháp này cần thận trọng, có lộ trình và từng bước thực hiện phù hợp điều kiện thị trường", Ngân hàng Nhà nước đánh giá.