Chuyển từ 1.000 USD ra nước ngoài phải báo cáo?

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang tiến hành xây dựng một dự thảo Nghị định quan trọng, dự kiến mang lại những thay đổi đáng kể trong công tác quản lý ngoại hối và phòng, chống rửa tiền.

Vì sao lại có ngưỡng 1.000 USD và áp dụng cho Trung tâm tài chính?

Theo tờ trình của NHNN, quy định này được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực xây dựng một Trung tâm tài chính quốc tế với mức độ mở cửa cao hơn về dòng vốn và các giao dịch xuyên biên giới. Sự hiện diện của nhiều tổ chức tài chính quốc tế lớn trong các lĩnh vực khác nhau, không chỉ riêng ngân hàng, đòi hỏi phải có cơ chế chính sách cực kỳ chặt chẽ.

Mục tiêu là ngăn chặn việc các đối tượng lợi dụng những chính sách đặc thù, vượt trội của Trung tâm tài chính để “hợp pháp hóa” nguồn tiền bất chính. Việc báo cáo ngưỡng 1.000 USD đối với giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế được coi là một biện pháp hữu hiệu để đạt được mục tiêu này.

Dự thảo Nghị định sẽ quy định cụ thể trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền của các đối tượng báo cáo tại Trung tâm tài chính, cũng như của các tổ chức, cá nhân có liên quan. Đồng thời, nó cũng phân định rõ trách nhiệm của Cơ quan giám sát Trung tâm tài chính, NHNN, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan trong công tác quản lý nhà nước về phòng, chống rửa tiền, đảm bảo tuân thủ Luật Phòng, chống rửa tiền hiện hành.

Mục tiêu tối thượng là đảm bảo chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia, lợi ích quốc gia, đồng thời bảo vệ hoạt động kinh tế bình thường và quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân, tránh lạm quyền trong phòng, chống rửa tiền.

Những chính sách đặc thù “vượt trội” nhưng vẫn chặt chẽ

Đáng chú ý, dự thảo còn quy định một số chính sách đặc thù, vượt trội cho các đối tượng báo cáo tại Trung tâm tài chính. Đơn cử như cho phép các ngân hàng thành viên thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền mà chủ sở hữu hoặc ngân hàng mẹ của họ đang áp dụng, ngay cả khi pháp luật Việt Nam chưa có quy định, miễn là không trái với luật pháp Việt Nam. Điều này tạo điều kiện linh hoạt cho các tổ chức quốc tế nhưng vẫn giữ được sự kiểm soát cần thiết.

Về quản lý ngoại hối, dự thảo cũng quy định các giao dịch thanh toán, chuyển tiền giữa các thành viên trong Trung tâm tài chính phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ của thành viên mở tại ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh NHNN là thành viên. Quy định này nhằm hạn chế rủi ro lợi dụng chính sách, đảm bảo tách bạch rõ ràng giữa giao dịch trong Trung tâm tài chính với các giao dịch với phần còn lại của lãnh thổ Việt Nam.

Khác biệt trong xử lý sự cố ngân hàng

Một điểm rất đáng chú ý khác trong dự thảo là NHNN sẽ không thực hiện các biện pháp can thiệp sớm, áp dụng kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu hay cho vay đặc biệt đối với các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là thành viên trong Trung tâm tài chính, như cách áp dụng đối với hệ thống ngân hàng trong nước. Các ngân hàng này cũng sẽ không tham gia bảo hiểm tiền gửi Việt Nam do họ không nhận tiền gửi của cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam.

Thay vào đó, dự thảo quy định chi tiết về việc thu hồi Giấy phép, giải thể, phá sản và thanh lý tài sản khi các ngân hàng thành viên của Trung tâm tài chính gặp sự cố. Bốn trường hợp được xác định là gặp sự cố bao gồm: số lỗ lũy kế lớn hơn 15% giá trị vốn điều lệ và quỹ dự trữ, hoặc vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu; vi phạm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu trong 6 tháng liên tục; vi phạm tỷ lệ khả năng chi trả trong 30 ngày liên tục; hoặc bị rút tiền hàng loạt dẫn đến nguy cơ hoặc mất khả năng chi trả và đã báo cáo cơ quan có thẩm quyền.

Khi các ngân hàng gặp phải các tình huống trên, cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép, thanh tra, giám sát sẽ thực hiện việc theo dõi. Thủ tục phá sản các ngân hàng gặp sự cố sẽ được giải quyết tại Tòa án chuyên biệt đặt tại Trung tâm tài chính, một cơ chế đặc biệt nhằm đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch.

NHNN đang đề xuất Chính phủ xem xét ban hành Nghị định này theo trình tự, thủ tục rút gọn để sớm tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động ngân hàng, giao dịch ngoại hối, thanh tra, giám sát và phòng, chống rửa tiền tại Trung tâm tài chính. Đây là một phần quan trọng trong Kế hoạch hành động triển khai xây dựng Trung tâm tài chính, với mục tiêu hoàn thành trong tháng 8/2025.

Với những quy định mới này, Việt Nam đang thể hiện quyết tâm xây dựng một Trung tâm tài chính quốc tế vừa mở cửa, hội nhập sâu rộng, lại vừa kiểm soát chặt chẽ, minh bạch dòng vốn, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh và chống lại các hoạt động tài chính bất hợp pháp một cách hiệu quả.