Chung cư mini bùng nổ - sự thất bại của bài toán nhà ở bình dân

Sự lựa chọn “duy nhất” khi không mua được nhà ở xã hội

Thời gian qua, tại các đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội, căn hộ chung cư mini được rao bán khá nhiều và thu hút được sự quan tâm của nhiều người có mức thu nhập trung bình như công nhân, gia đình trẻ,…

Hầu hết chung cư mini được xây trên các mảnh đất riêng lẻ, phần lớn do các hộ gia đình tự xây dựng, tuy nhiên theo khảo sát tại các quận huyện tại Hà Nội hầu hết không cấp phép xây dựng chung cư mini mà do nhà dân tự biến tướng, tự ý cơi nới, xây thêm tầng, chia phòng rồi bán.

Xuất phát từ thực tế đó, các chuyên gia cho rằng chung cư mini hầu hết đều có pháp lý lỏng lẻo, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, phá vỡ quy hoạch và tất nhiên sẽ rất khó để được cấp sổ đỏ. Quyền sở hữu của người mua có thể chỉ được thể hiện trên hợp đồng mua chung căn nhà, do đó cũng không thể dùng làm tài sản thế chấp để vay ngân hàng.

Thực tế khảo sát cho thấy hiện có rất nhiều tin rao bán căn hộ chung cư mini với giá chỉ từ 500 triệu đồng đến hơn 1 tỷ đồng cho căn hộ 28-60m2. Đơn cử, một “dự án” được quảng cáo nằm ngay trên đường Hoàng Hoa Thám, gần nhà máy bia, được thiết kế hiện đại có các diện tích từ 30-46-50 m2 với giá từ 600 triệu đồng đến 1,25 tỷ đồng một căn.

Theo anh H, nhân viên một cơ quan tại quận Đống Đa (Hà Nội), gia đình anh có 2 vợ chồng và 2 con nhỏ, thu nhập cả gia đình mỗi tháng khoảng 25 triệu, do đã có nhà ở quê cộng với thu nhập cao hơn mức được mua nhà ở xã hội nên chung cư mini là lựa chọn “khả dĩ” duy nhất khi muốn thoát cảnh thuê nhà, chuyển nhà triền miên.

“Gia đình tôi mỗi tháng chi tằn tiện hết cỡ cũng chỉ dành ra được tầm 10 triệu, mua nhà ở xã hội thì không đủ điều kiện mà mua chung cư thương mại thì không có tiền, vay mượn anh em cộng với hỗ trợ 2 bên nội ngoại cũng chỉ được ngót 1 tỷ đồng do đó, chung cư mini gần như là lựa chọn duy nhất”, anh H bộc bạch về lý do tìm mua nhà chung cư mini.

Theo các chuyên gia, sự phát triển nợ rộ của loại hình nhà chung cư mini xuất phát từ chính sự thất bại của chiến lược nhà ở bình dân tại các đô thị hiện nay, giá nhà quá cao so với thu nhập của đại bộ phận người dân, do đó, có cầu ắt có cung.

Cũng theo các chuyên gia, bài toán đặt ra hiện nay là cần làm gì khi loại hình này đã phát triển rầm rộ thời gian qua, nếu cấm thì tại sao không cấm ngay từ đầu và hiện tại thì sẽ quản lý, chế tài ra sao?!

Diện tích nhỏ - nỗi lo lớn

Do có giá bán hấp dẫn nên các khu chung cư mini đã thu hút được sự quan tâm, tìm hiểu của rất nhiều người dù có thể người mua cũng phần nào hình dung được những nguy cơ tiềm ẩn của loại hình nhà ở này.

Theo các chuyên gia, do chưa có hành lang pháp lý rõ ràng, cụ thể cũng như việc phát triển tự phát thì chung cư mini đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ cả về an toàn cũng như tính chính danh của tài sản.

Đầu tiên, nguy cơ hiển hiện nhất là người mua sẽ rất khó được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu hay còn gọi là sổ hồng cho căn hộ chung cư mini. Theo ông Lê Thanh Nam, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội hầu hết các chung cư hiện nay đều không đạt tiêu chuẩn, nên rất khó để có thể cấp sổ đỏ cho người dân do không đáp ứng đủ các điều kiện theo Nghị định 71 để được cấp sổ đỏ.

Điều này cũng dẫn đến việc người mua sẽ không tự định đoạt được tài sản mà mình đã bỏ tiền mua và sẽ bị thiệt hại, yếu thế nếu xảy ra các tranh chấp liên quan đến căn hộ chung cư mini.

Nguy cơ thứ hai là việc có thể hình thành các khu “ổ chuột” trên cao khi các chung cư mini xuống cấp theo thời gian do khi xây dựng các khu nhà này vốn không tuân theo quy chuẩn thiết kế nào, không được kiểm định, giám sát bởi cơ quan chức năng trước khi đưa vào sử dụng.

Nguy cơ thứ ba là chung cư mini do hình thành tự phát sẽ dẫn đến việc có thể gây thất thu thuế cho nhà nước cũng như làm phá vỡ quy hoạch hạ tầng xã hội của khu vực.

Theo các chuyên gia, việc xin phép xây nhà ở riêng lẻ rồi biến tướng thành chung cư mini, chung cư hộp diêm nhiều tầng đã và đang phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, không bảo đảm an toàn PCCC, không đủ điều kiện cấp sổ đỏ, dễ dẫn tới phát sinh tranh chấp, ảnh hưởng an ninh, trật tự xã hội.