Ngày 15/11 vừa qua, tại khuôn viên của trụ sở Báo Nhân Dân (71 Hàng Trống, Hà Nội), Vòng Chung khảo Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2025 với chủ đề "Kiên trì phụng sự" đã chính thức diễn ra với 27 dự án thuyết trình. Các thành viên của Ban Giám khảo, những người "cầm cân nảy mực" của giải thưởng đã có ngày làm việc ấn tượng để tìm ra những cái tên xuất sắc nhất sẽ được vinh danh vào đêm Gala.
Bên lề sự kiện, phóng viên đã có cuộc trao đổi nhanh với ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, Bộ NN&MT, về giải thưởng cũng như các dự án tham gia.
-Là thành viên Ban Giám khảo, ông có cảm xúc thế nào về Vòng Chung khảo Human Act Prize năm nay?
Tôi đã tham gia một số cuộc thi trong vai trò Giám khảo, nhưng Human Act Prize là một giải thưởng mang lại rất nhiều cảm xúc. Tất cả các dự án vào đến chung khảo đều rất xuất sắc về mặt ý tưởng, tạo lợi ích rất nhiều cho cộng đồng và có tính lan tỏa rất cao. Chúng tôi chấm điểm rất khó, bởi vì các tiêu chí và các điểm đưa ra cho từng hạng mục rất sát sao.
-Ông có thể nói kỹ hơn về chất lượng của 27 dự án vào Vòng Chung khảo Human Act Prize 2025?
Rất tốt. Tất cả các dự án này đều rất hay, từ mặt ý tưởng, tác động và cả quá trình triển khai. Có rất nhiều dự án đã triển khai từ 10 – 20 năm qua và vẫn còn bền bỉ. Nhiều dự án mang lại nhiều giá trị cho cộng đồng trên nhiều khía cạnh, từ xã hội, con người, kinh tế, môi trường… tất cả đều thật sự xuất sắc. Tôi thấy là 27 dự án vào Vòng Chung khảo đều hoàn toàn xứng đáng.
-Theo ông, đâu là khó khăn nhất đối với Ban Giám khảo Human Act Prize khi chấm điểm?
Thực ra các tiêu chí đưa ra để chấm điểm là khá rõ ràng. Nhưng đối với chúng tôi, vì đây là chấm điểm các dự án hành động vì cộng đồng nên tính lan tỏa và tính bền vững là cái khó nhất.
-Trong số 27 dự án, ông có ấn tượng với dự án nào không?
Tôi ấn tượng với khá nhiều dự án. Nhưng dự án mà tôi ấn tượng nhất là dự án REPEET - Làm Điều Tốt Đẹp (CTCP Thương mại Nam Anh). Với dự án này, họ thu gom rác thải nhựa để sản xuất thành quần áo và bán ra. Chúng ta đang ở trong giai đoạn phát triển kinh tế tuần hoàn và giảm ô nhiễm, nên những việc làm như REPEET đang góp phần tạo ra những giá trị rất tốt cho nền kinh tế. Ngoài ra, dự án Phụng sự vì cuộc sống tốt đẹp cho mọi người của Quỹ Thiện Tâm (Vingroup) hay Mắt sáng cộng đồng (Bệnh viện mắt Quốc tế DND), Câu lạc bộ Liên thế hệ Tự giúp nhau (Hội Người cao tuổi Việt Nam) cũng là những dự án mà tôi rất ấn tượng tại Vòng Chung khảo năm nay.
Ở góc độ nông nghiệp, tôi ấn tượng với 2 dự án. Thứ nhất là Nam Dược - Dược liệu sạch phát triển bền vững (CTCP Nam Dược). Dự án này vừa tạo được sinh kế cho bà con dân tộc nhưng cũng vừa tạo được nguồn dược liệu sạch.
Thứ hai là dự án Tái sinh Vườn dừa, Xanh hóa Tương lai (CTCP Xuất nhập khẩu Bến Tre - Betrimex). Tôi ấn tượng với dự án khi có 15.000 ha dừa được sản xuất hữu cơ.
Với mảng môi trường, tôi ấn tượng mạnh với dự án Miza - Mô hình kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy của CTCP Miza. Với Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, qua trao đổi, chúng tôi cũng sẽ có hợp tác với Miza về phát triển kinh tế tuần hoàn. Ngoài ra, Viện chúng tôi cũng có thể hợp tác với các dự án khác, chẳng hạn như REPEET hay GNI: 20 năm kiến tạo Good change.
"Bất cứ dự án nào được Human Act Prize vinh danh cũng đều rất xứng đáng"
-Human Act Prize vinh danh những sáng kiến vì cộng đồng. Theo ông, điều gì khiến một giải thưởng trở nên "có giá trị thực chất" chứ không chỉ là một danh hiệu đẹp?
Theo tôi, một giải thưởng "có giá trị thực chất" thì trước tiên trong quá trình triển khai và chấm điểm, phải có tính lan tỏa ra cộng đồng, có giá trị thực. Đặc biệt, với giải thưởng vinh danh những sáng kiến cộng đồng, cần phải làm sao để giúp sự lan tỏa đó rộng hơn và giúp các nhóm yếu thế có thể phát triển được tốt hơn.
Thứ hai, một dự án sau khi được vinh danh ở Human Act Prize, họ phải tiếp tục phụng sự cộng đồng và lan tỏa tinh thần đó cao hơn.
Thứ ba, tôi thấy Human Act Prize có quá trình sàng lọc rất kỹ lưỡng, khoa học và minh bạch khi qua sơ khảo, chung khảo. Các thành viên trong Ban Giám khảo đều rất công bằng và có những góp ý, chia sẻ, tranh luận thẳng thắn trong việc đánh giá các dự án. Với những điều này thì tôi nghĩ rằng bất cứ dự án nào được Human Act Prize vinh danh cũng đều rất xứng đáng.
-Từ góc độ của một chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, ông cho rằng, đâu là yếu tố cốt lõi giúp một sáng kiến cộng đồng không chỉ sống tốt trong năm đầu tiên mà còn duy trì được 5 – 10 năm?
Với một sáng kiến, dự án cộng đồng, tôi nghĩ yếu tố đầu tiên là thiết kế. Bởi một dự án cộng đồng phải có tính lan tỏa cho cộng đồng, cơ chế về tài chính bền vững và cơ chế hoạt động phải rõ ràng. Cuối cùng, về mặt chính sách, tôi nghĩ nếu các dự án này được kèm theo và sau đó thể chế hóa thì có thể phát triển tốt hơn.
Đối với 27 dự án vào vòng Chung khảo, tôi nghĩ rằng ý tưởng, tài chính và tính cộng đồng rất quan trọng. Những tài chính cũng chỉ là một phần thôi, bởi theo tôi, nếu một dự án mà có ý tưởng tốt, lan tỏa tốt thì chắc chắn sẽ thu hút được các nguồn vốn để hỗ trợ và đầu tư. Thực tế có rất nhiều dự án là do cộng đồng kết hợp chứ không phải một doanh nghiệp bỏ chi phí ra. Chúng tôi cũng coi đây là một trong những tiêu chí để cho điểm dự án.
-Ở các dự án liên quan đến nông nghiệp – nông thôn, ông đánh giá cao hơn yếu tố công nghệ hay sự bền vững về sinh kế của người dân?
Không chỉ riêng với nông nghiệp, ở các lĩnh vực khác, chúng tôi đều đánh giá cao dự án ở việc mang lại sinh kế bền vững cho người dân. Còn yếu tố công nghệ tuy cũng quan trọng nhưng cần sử dụng ra sao để tạo ra sự bền vững.
"Các dự án hành động vì cộng đồng, vì xã hội nên đăng ký tham dự Human Act Prize"
-Với những dự án vẫn còn đang do dự với Human Act Prize, ông có lời khuyên nào để họ thêm động lực tham gia giải thưởng này?
Trong ngày thi Chung khảo cũng có một số ý kiến rất hay về việc có rất nhiều dự án không bao giờ làm truyền thông. Họ giúp rất nhiều người thoát khỏi bóng tối, những người yếu thế tự chứng minh được bản thân mình cũng như thay đổi tư duy, nhưng không truyền thông trong nhiều năm trời. Lý do có thể là do trách nhiệm với cộng đồng, đáp ứng yêu cầu của thị trường và bản thân họ (cá nhân/doanh nghiệp/nhóm cộng đồng) thấy rằng muốn đứng vững thì cần phải phát triển lên để thể hiện rõ cái mà họ đã làm.
Human Act Prize là giải thưởng mới chỉ sang năm thứ ba, nhưng đã có những dự án rất giá trị. Vì thế, theo tôi, tất cả các dự án đang tiếp tục hành động vì cộng đồng, vì xã hội thì cũng nên đăng ký tham dự giải thưởng này. Ngay trong 27 dự án tại vòng Chung khảo năm nay, có rất nhiều giám khảo nhận làm mentor (cố vấn) để hỗ trợ, tư vấn, kết nối giúp. Bản thân các dự án cũng có sự kết nối, hỗ trợ lẫn nhau. Tôi thấy rằng đây là cái mạng lưới mà các dự án nên tham gia, chưa nói đến việc có khả năng được các nhà tài trợ, doanh nghiệp, nhà đầu tư, ngân hàng hỗ trợ và tiếp tục lan tỏa các giá tốt đẹp sau khi tham gia giải thưởng.
-Xin cảm ơn ông đã chia sẻ!
(Ảnh: BTC)
