Các quốc gia giàu nhất thế giới phải cho ngừng hoạt động các nhà máy điện than vào năm 2030

Theo tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu (Global Energy Monitor) về các nhà máy điện than, để đưa thế giới đi đúng hướng loại bỏ điện than vào năm 2040 nhằm đáp ứng các mục tiêu của thoả thuận khí hậu Paris thì tốc độ cho các nhà máy ngừng hoạt động cần phải được đẩy nhanh hơn gấp 4,5 lần, đồng thời cần ngừng xây dựng các nhà máy điện than mới.

Báo cáo cho thấy rằng công suất điện than ngừng hoạt động đạt 26 GW vào năm 2022 và 25 GW khác đã được lên kế hoạch cho ngừng hoạt động vào năm 2030. Công suất điện than được lên kế hoạch xây dựng ở các nước đang phát triển, trừ Trung Quốc, đã giảm 23 GW. Tuy nhiên, công suất được lên kế hoạch xây dựng của Trung Quốc đã tăng thêm 126 GW, lớn hơn nhiều so với mức giảm ở các nước khác cộng lại.

Để đáp ứng các mục tiêu khí hậu, tất cả các nhà máy điện than hiện tại phải được cho ngừng hoạt động vào năm 2030 tại các quốc gia giàu nhất thế giới và vào năm 2040 ở tất cả các quốc gia trên thế giới, đồng thời, không đưa vào hoạt động bất cứ nhà máy điện than mới nào. Trong khi công suất điện than mới được đề xuất đã giảm đáng kể, thì thế giới vẫn chưa hành động đủ nhanh trong việc cho ngừng hoạt động các nhà máy điện than hiện tại.

Để cho ngừng hoạt động tất cả các nhà máy điện than hiện tại vào năm 2040, thì trung bình mỗi năm cần cho ngừng hoạt động 117 GW, tương đương với 4,5 lần công suất ngừng hoạt động vào năm ngoái. Các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cần phải cho ngừng hoạt động trung bình 60 GW điện than mỗi năm để đáp ứng kế hoạch loại bỏ điện than vào năm 2030 của họ và các nước không thuộc OECD phải cho ngừng hoạt động trung bình 91 GW mỗi năm mới đáp ứng được kế hoạch loại bỏ điện than vào năm 2040. Nếu tính cả các nhà máy điện than đang được xây dựng và đang được xem xét xây dựng (537 GW) thì sẽ cần phải cắt giảm nhiều hơn nữa.

Trên toàn cầu, công suất điện than đang vận hành đã tăng thêm 19,5 GW, tương đương dưới 1%, vào năm 2022. Hơn một nửa (59%) trong số 45,5 GW công suất mới được đưa vào vận hành là ở Trung Quốc, và có tổng cộng 14 quốc gia bổ sung điện than mới vào năm 2022. Trên toàn thế giới (trừ Trung Quốc), công suất điện than tiếp tục giảm, mặc dù tốc độ giảm chậm hơn so với những năm trước.

Sau khi Liên minh châu Âu cho ngừng hoạt động một lượng công suất điện than cao kỷ lục là 14,6 GW vào năm 2021, cuộc khủng hoảng khí đốt và cuộc chiến của Nga tại Ukraine đã khiến tốc độ cho điện than ngừng hoạt động ở các nước này bị chậm lại khi chỉ có 2,2 GW được cho ngừng hoạt động vào năm ngoái. Việc khởi động lại và mở rộng tạm thời các nhà máy điện than ở EU được dự kiến sẽ kết thúc trong vài năm tới và công suất điện than tăng thêm tại khối này cũng chỉ đóng góp thêm 1% vào tổng sản lượng điện than của EU vào năm 2022.

Hoa Kỳ dẫn đầu trong việc cho các nhà máy điện than ngừng hoạt động với 13,5 GW vào năm 2022.

Ấn Độ đã đưa ra những tín hiệu lẫn lộn về việc sử dụng điện than trong tương lai. Quốc gia này có 28,5 GW công suất điện than được quy hoạch, tăng 2,6 GW vào năm 2022 và 32 GW công suất điện than đang được xây dựng.

Flora Champenois, Giám đốc dự án Công cụ theo dõi nhà máy điện than toàn cầu của tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu cho biết: “Càng có nhiều dự án điện than mới đi vào hoạt động, thì việc cắt giảm và cam kết cắt giảm càng cần phải được đẩy nhanh hơn nữa trong tương lai. Uỷ ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) và Liên Hợp Quốc đều đã nhắc lại yêu cầu cần phải cắt giảm năng lượng than trên toàn cầu, đây có thể là cơ hội cuối cùng của chúng ta để tránh những tác hại tồi tệ nhất đối với hành tinh vốn đang trong quá trình nóng lên”.