Giá gạo tại Bangladesh đang chứng kiến đà leo thang mạnh, gây áp lực lên người tiêu dùng dù sản lượng nội địa và nhập khẩu đều đạt mức cao kỷ lục.
Theo khảo sát tại các chợ bán lẻ ở Dhaka, gạo thô hiện được bán với giá 58–62 taka/kg, gạo trung bình ở mức 65–72 taka và gạo mịn dao động 75–98 taka, tăng thêm 2–3 taka chỉ trong vòng hai tuần.
Chính phủ đã hạ thuế nhập khẩu gạo xuống gần 0% trong năm tài chính này. Từ đầu vụ đến nay, Bangladesh đã nhập khẩu khoảng 0,35 triệu tấn gạo, trong đó khu vực tư nhân chiếm tới 85%. Cùng với đó, Cục Khuyến nông (DAE) dự báo sản lượng vụ Boro năm nay đạt 22 triệu tấn – mức cao nhất từ trước đến nay.
Tổng cục Lương thực cho biết đã mua kỷ lục 1,7 triệu tấn gạo từ vụ Boro trong giai đoạn tháng 5–8, nâng lượng tồn kho công lên khoảng 1,6 triệu tấn. Chính phủ cũng đặt mục tiêu nhập khẩu tổng cộng 0,5 triệu tấn cho dự trữ chiến lược, trong đó 50.000 tấn đã về đến kho. Việc thu mua vụ Aman dự kiến bắt đầu từ tháng 11, bảo đảm nguồn cung ngắn hạn.
Trong khi đó, diễn biến trên thị trường quốc tế lại trái ngược. Chỉ số giá gạo toàn cầu của FAO cho thấy giá giảm 0,5% trong tháng 9 và thấp hơn 24,2% so với cùng kỳ năm ngoái – mức thấp nhất trong 5 năm. Gạo Indica, loại phổ biến ở Nam Á, giảm mạnh nhất với mức 0,9%. Giá gạo xuất khẩu từ Ấn Độ, Việt Nam và Pakistan dao động 364–390 USD/tấn.
Một số nhà nhập khẩu tại Dinajpur cho biết giá gạo trong nước ổn định, mức chênh lệch giữa gạo thô và gạo trung bình nhập khẩu chỉ 1–2 taka/kg. Nhờ nhập khẩu, thị trường tránh được biến động mạnh hơn.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Người tiêu dùng Bangladesh (CAB), người dân không được hưởng lợi từ nguồn cung dồi dào. Ông SM Nazer Hossain, Phó chủ tịch CAB, cho rằng các nhà xay xát kiểm soát cả gạo nội địa lẫn nhập khẩu, kể cả nguồn cung cho kho dự trữ chính phủ, trong khi công tác giám sát thị trường còn yếu.
Giáo sư Rashidul Hasan, chuyên gia chuỗi giá trị, nhận định giá gạo từng giảm nhẹ vào tháng 6 nhưng lại tăng trở lại ngay trong cao điểm thu hoạch Boro. Ông cho rằng nguyên nhân chính nằm ở việc chính phủ chưa xây dựng được cơ chế hiệu quả để mua thóc trực tiếp từ nông dân, khiến thị trường phụ thuộc vào các nhà xay xát.
Mặc dù Bangladesh là nước sản xuất lúa lớn thứ ba thế giới, sản lượng gạo của nước này thường không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước, dẫn đến việc phải nhập khẩu gạo từ các nước như Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam và Myanmar. Trong 8 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo từ Việt Nam sang Bangladesh tiếp tục tăng rất mạnh 26.864% về lượng, tăng 16.371% kim ngạch, đạt 104.888 tấn, tương đương 49,86 triệu USD.
