Chủ chuỗi cửa hàng Pizza Hut nhượng quyền tại Indonesia từng đặt kỳ vọng vào sự phát triển của tầng lớp trung lưu tại quốc gia đông dân thứ 4 thế giới. Nhưng công ty này vừa quyết định đóng cửa 20 cửa hàng và cắt giảm nhân sự.
Đây được coi là lời cảnh báo cho những nhà đầu tư đặt cược vào sự bùng nổ tiêu dùng tại nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á. Các doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng bởi sự thu hẹp của tầng lớp trung lưu Indonesia, tờ Financial Times đưa tin.
Theo số liệu mới nhất của chính phủ, số người Indonesia thuộc tầng lớp trung lưu đã giảm xuống còn 47,9 triệu vào tháng 3/2024, giảm so với mức đỉnh 60 triệu năm 2018.
Ở Indonesia, người thuộc tầng lớp trung lưu là những người chi tiêu từ 2-9,9 triệu Rp (122-605 USD)/tháng. Tầng lớp trung lưu chiếm 17% dân số vào năm 2024, giảm so với mức 23% vào năm 2018.
Như vậy, trong 6 năm qua, số người trung lưu tại Indonesia đã giảm 20%, tạo ra một rủi ro đối với kế hoạch tăng trưởng của các doanh nghiệp và là cảnh báo cho các nhà đầu tư tiềm năng như Apple.
Các nhà kinh tế cho biết sự suy giảm này là do thiếu việc làm chính thức, thiếu đầu tư vào các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao hơn và quá phụ thuộc vào ngành hàng hóa.
Tầng lớp trung lưu vốn là “xương sống” của nền kinh tế Indonesia. Teuku Riefky, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Kinh tế và Xã hội, cho biết: “Nếu không có những cải cách nhằm giải quyết các vấn đề của tầng lớp trung lưu, Indonesia sẽ không đạt được mức tăng trưởng 8% vào năm 2045, chứ đừng nói đến năm nay hoặc trong 5 năm tới”.
Ông cho biết “ngày càng khó khăn cho người lao động tìm việc làm ở khu vực chính thức”.
Theo dữ liệu của chính phủ, việc làm trong khu vực phi chính thức tăng lên 59% vào năm 2023 từ mức 57% vào năm 2018.
“Nguyên nhân là do khu vực chính thức không thể tạo ra việc làm”, Chatib Basri, cựu bộ trưởng tài chính và hiện là cố vấn kinh tế cho chính phủ, cho biết. “Từ năm 2019, hầu hết việc làm được tạo ra đều từ khu vực phi chính thức”.
Ông Eko Listiyanto, Phó giám đốc Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính, cho biết tình trạng này dẫn đến chi tiêu của người tiêu dùng yếu hơn và làm giảm thu thuế.
Ngoài ra, sản xuất – nguồn thu nhập chính của tầng lớp trung lưu – đã giảm đều đặn trong 2 thập kỷ qua. Indonesia với nguồn tài nguyên giàu có dồn trọng tâm vào phát triển ngành hàng hóa.
Indonesia là nước sản xuất niken lớn nhất thế giới –kim loại quan trọng đối với sản xuất thép không gỉ và pin xe điện. Dòng vốn FDI tăng trong những năm gần đây, nhưng phần lớn đổ vào khai thác và chế biến khoáng sản sau lệnh cấm xuất khẩu quặng niken của Indonesia. Quốc gia này cũng là nước xuất khẩu than và dầu cọ lớn.
“Vấn đề là chính phủ tập trung quá nhiều vào hàng hóa. Sản xuất có lợi hơn hàng hóa vì giá cả ổn định hơn và tạo ra giá trị gia tăng cao hơn”, Teuku nói.
Indonesia từ lâu đã tụt hậu so với các nước Đông Nam Á như Việt Nam và Malaysia trong việc xây dựng ngành sản xuất và không được hưởng lợi từ sự dịch chuyển sản xuất ra ngoài Trung Quốc.
“Thu hút FDI rất quan trọng”, ông Chatib Basri nói. “Chúng ta phải thúc đẩy năng suất và khả năng cạnh tranh, giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng và tập trung FDI vào các lĩnh vực hướng đến xuất khẩu”.
Ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy tầng lớp trung lưu thu hẹp đang ảnh hưởng đến nền kinh tế.
Chi tiêu của người tiêu dùng đã giảm trong những tháng gần đây. Năm ngoái, Indonesia rơi vào tình trạng giảm phát trong 5 tháng liên tiếp. Vào tháng 1, ngân hàng trung ương hạ dự báo tăng trưởng cho năm 2025 và bất ngờ cắt giảm lãi suất để thúc đẩy nền kinh tế.
Budihardjo Iduansjah, chủ tịch Hiệp hội bán lẻ và người thuê nhà Indonesia, cho biết: “Tầng lớp trung lưu đang chú trọng đến tiết kiệm và thắt chặt chi tiêu”. Lượng khách đến các trung tâm mua sắm đã giảm. Các nhà bán lẻ gặp khó khăn trong việc bán hàng nếu tăng giá, ông nói.
Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Indonesia nhận định sức mua suy yếu đã khiến doanh số ô tô giảm 14% vào năm ngoái. Các nhà phân tích cũng ngày càng cảnh báo về rủi ro đối với các nhà bán lẻ từ sự suy giảm của tầng lớp trung lưu.
Theo FT
.jpg "Bộ Xây dựng chủ trương nghiên cứu mô hình để giao dịch nhà đất online")
.png "Ngỡ ngàng: Nửa tỷ USD tiền ngoại đã rút khỏi sàn chứng khoán Việt Nam từ đầu năm 2025")
.png "Dời trụ sở về 'gần' Gelex, Eximbank đặt tham vọng lớn 2025: Lợi nhuận tăng vọt 33%, cao chưa từng thấy")
