Công khai đầy đủ thông tin trước khi ký hợp đồng đặt cọc hoặc bán, cho thuê bất động sản
Tự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật kinh doanh bất động sản đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến, yêu cầu về công khai các thông tin liên quan đến dự án bất động sản được đề cập tại điều 4 - công khai thông tin bất động sản, dự án đưa vào kinh doanh.
Theo dự thảo nói trên, hiện Bộ Xây dựng đang đề xuất doanh nghiệp trước khi ký hợp đồng đặt cọc hoặc bán, cho thuê bất động sản, dự án phải công khai đầy đủ, trung thực và chính xác thông tin tại hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản của địa phương nơi có dự án.
Đồng thời, chủ đầu tư cũng phải tự công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp - tương tự quy định hiện hành. Bên cạnh kênh thông tin này, hiện nay các chủ đầu tư cũng chỉ cần công bố thông tin tại trụ sở ban quản lý dự án (với các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản) và tại sàn giao dịch bất động sản (với trường hợp kinh doanh qua sàn).
Dự thảo mới cũng quy định chi tiết những nội dung mà doanh nghiệp phải công bố như quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc quy hoạch tổng mặt bằng của dự án, thông báo kết quả thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng đã được cơ quan quản lý phê duyệt.
Các thông tin pháp lý của bất động sản, dự án cũng yêu cầu được công bố như văn bản chấp thuận cấp bảo lãnh của ngân hàng; văn bản của chủ đầu tư xác định rõ việc có hoặc không có thế chấp đối với nhà ở, công trình xây dựng, phần diện tích sàn xây dựng trong công trình xây dựng, quyền sử dụng đất, dự án bất động sản đưa vào kinh doanh; văn bản xác nhận hoặc hóa đơn (phiếu thu) của cơ quan thuế, kho bạc nhà nước thể hiện việc chủ đầu tư dự án đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản đưa vào kinh doanh.
Trong trường hợp thay đổi các thông tin đã công bố, doanh nghiệp phải cập nhật lại trên trang thông tin điện tử và thông báo đến cơ quan quản lý hệ thống thông tin các tỉnh nơi có dự án chậm nhất sau 5 ngày làm việc.
Cần cơ chế giám sát và chế tài xử lý nghiêm
Theo các chuyên gia, dù trước đây đã có quy định về việc công bố các thông tin liên quan đến dự án bất động sản như công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép xây dựng, chuyển nhượng một phần dự án, đủ điều kiện mua bán bất động sản hình thành trong tương lai, công khai tại bảng biển cổng dự án,…. Tuy nhiên, các sở ngành địa phương cũng như các doanh nghiệp thường không thực hiện đầy đủ.
Thực tế cho thấy, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thường không công bố hoặc công bố không đầy đủ thông tin về bất động sản, dự án khiến người dân không năm được rõ ràng về tình trạng pháp lý của dự án.
Tình trạng trên đã dẫn đến việc người mua bất động sản phải đối mặt nhiều rủi ro lớn khi dự án chưa đủ điều kiện kinh doanh, huy động vốn theo quy định của pháp luật, thậm chí chưa đủ điều kiện triển khai nhưng vẫn được rao bán thông qua các hình thức hợp đồng đặt cọc thiện chí, hứa mua, hứa bán,…
Tại nhiều địa phương, không ít “dự án ma” vẫn ngang nhiên tổ chức sự kiện rao bán rầm rộ trong thời gian dài nhưng các cơ quan chức năng vẫn không nắm bắt để xử lý trong khi người dân, nhà đầu tư không tiếp cận được thông tin về pháp lý của dự án dễ dàng bị “lùa gà” và trở thành những nạn nhân khi mua phải các bất động sản “ảo”.
Để giải quyết dứt điểm tình trạng trên, các chuyên gia cho rằng cần quy định cơ chế giám sát và có chế tài xử lý nghiêm đối với các cá nhân, đơn vị và doanh nghiệp không chấp hành quy định liên quan đến việc công khai các thông tin liên quan đến dự án bất động sản.
