Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên: Cần khuyến khích điện mặt trời tự sản, tự tiêu, không nối lưới

Chiều nay (6/11), tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, đại biểu Quốc hội Lê Tất Hiếu (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc) cho biết, quy hoạch điện VIII có nội dung ưu tiên và có chính sách đột phá để thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái nhà của người dân và mái công trình xây dựng, nhất là các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và điện mặt trời tự sản, tự tiêu.

Từ nay đến năm 2030, công suất các nguồn điện loại hình này ước tính tăng thêm 2.600 MW, loại hình nguồn điện này được ưu tiên phát triển không giới hạn công suất, với điều kiện giá thành hợp lý và tận dụng lưới điện sẵn có, không phải nâng cấp.

Theo các dự báo của Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), mùa hè năm 2024 tiếp tục xảy ra nắng nóng khô hạn kéo dài do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nguy cơ thiếu điện của miền Bắc là rất cao, việc xây dựng bổ sung nguồn điện mặt trời là một trong những giải pháp có thể thực hiện nhanh để cấp bổ sung nguồn điện cho miền Bắc.

Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu trong khu, cụm công nghiệp nhưng chưa thể thực hiện được do thiếu cơ chế chính sách, hành lang pháp lý.

Đề nghị Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết kế hoạch ban hành các cơ chế, chính sách để có hành lang pháp lý phát triển điện mặt trời mái nhà, bao gồm cả điện mặt trời trên mái nhà dân, công sở và điện mặt trời mái nhà trong các khu công nghiệp?. Giải pháp để có thể phát triển điện mặt trời với công suất cao nhất có thể, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện mặt trời trong thời gian tới?

Trả lời chất vấn đại biểu Lê Tất Hiếu, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong Quy hoạch điện VIII, được Chính phủ phê duyệt có tổng nguồn là 150.489 MW, so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh cùng kỳ của năm 2030 thì chỉ có 130.000 MW thôi, như vậy tại Quy hoạch điện VIII tăng 21.000 MW so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Trong đó, năng lượng tái tạo nói chung được tập trung phát triển, đặc biệt là điện mặt trời đạt 12.236 MW, chiếm 8,5% cơ cấu tổng nguồn, gồm 10.236 MW điện mặt trời tập trung và 2.600 MW điện mặt trời tự sản, tự tiêu nhưng cho nối lưới; điện gió trên bờ và gần bờ là 21.880 MW, chiếm 14,5% tổng nguồn; điện gió ngoài khơi là 6.000 MW, chiếm 4% tổng nguồn; điện sinh khối, điện rác là 2.270 MW, chiếm 1,5% tổng nguồn.

Như vậy, tổng năng lượng tái tạo ở mức cao chiếm 28,5% cơ cấu so với tổng nguồn (không kể thủy điện).

Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, với cơ cấu năng lượng tái tạo ở Việt Nam cao hơn nhiều nước phát triển, có trình độ công nghệ phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực lưới điện thông minh và lưu trữ điện (ở mức 20%).

Để thực hiện được Quy hoạch điện VIII cần đầu tư hệ thống lưới điện thông minh, đầu tư phát triển hệ thống lưu trữ điện. Đồng thời, thúc đẩy thị trường điện của chúng ta trên cả 3 cấp độ là phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh.

Ngoài ra, biểu giá bán lẻ điện cũng phải nghiên cứu để có tính linh hoạt hơn. Theo đó, điện nền (bao gồm thủy điện và các loại nhiệt điện) sẽ phải có biểu giá cao để có thể bù đắp được cho những nguồn năng lượng tái tạo khi thực hiện cơ chế tự sản, tự tiêu hoặc để huy động được nguồn năng lượng tái tạo với cơ cấu như vừa nêu.

"Để khai thác tiềm năng lực lượng tái tạo, nhất là điện gió, điện mặt trời, chúng ta cần đẩy mạnh, khuyến khích các hoạt động đầu tư điện mặt trời tự sản, tự tiêu, không nối lưới. Phải xây dựng và ban hành cơ chế mua bán điện trực tiếp để đẩy mạnh phát triển các loại thiết bị lưu trữ điện, thúc đẩy phát triển các loại thị trường điện, kể cả thị trường phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh” Bộ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh.

Hiện Bộ Công thương đã và đang trình Chính phủ ban hành nghị định phát triển mặt trời áp mái, nếu Chính phủ cho phép chủ trương xây dựng nghị định theo khuyến nghị của Bộ Tư pháp sẽ xây dựng theo quy trình. Bộ cũng đang xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp….