Động thái này không chỉ khiến giá cổ phiếu tăng vọt, mà còn làm dấy lên kỳ vọng rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ đẩy mạnh đầu tư để xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm trong nước, nhằm giảm phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Theo CNBC, cổ phiếu USA Rare Earth tăng tới 15%, NioCorp Developments tăng khoảng 12%, Ramaco Resources tăng hơn 11%, trong khi Energy Fuels và MP Materials lần lượt tăng hơn 9% và 2%. Các doanh nghiệp khác trong chuỗi khoáng sản chiến lược như Albemarle, Trilogy Metals và Lithium Americas cũng ghi nhận mức tăng từ 2 đến 5%.
Trước đó, nguồn tin từ Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh hiện yêu cầu các công ty nước ngoài phải xin giấy phép xuất khẩu nếu sản phẩm của họ chứa đất hiếm chiếm 0,1% giá trị hàng hóa trở lên. Ngoài ra, bất kỳ doanh nghiệp nào sử dụng công nghệ khai thác, tinh luyện hoặc tái chế nam châm đất hiếm của Trung Quốc cũng phải có giấy phép đặc biệt.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ xác nhận với CNBC rằng Nhà Trắng và các cơ quan liên quan đang “đánh giá khẩn trương” tác động của quy định mới này. “Những quy định được ban hành mà không có bất kỳ cảnh báo trước nào, dường như là nỗ lực của Bắc Kinh nhằm siết chặt quyền kiểm soát đối với chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu,” vị này cho biết.
Đáng chú ý, biện pháp hạn chế mới của Trung Quốc được ban hành ngay trước cuộc gặp dự kiến giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump, bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC diễn ra tại Seoul, Hàn Quốc, vào cuối tháng này. Giới quan sát nhận định đây là “đòn chiến lược” của Bắc Kinh, nhằm tạo lợi thế đàm phán trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn vẫn đang giằng co về công nghệ và thương mại.
Từ nhiều năm nay, đất hiếm luôn là tâm điểm trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Bắc Kinh hiện nắm quyền kiểm soát chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, trong khi Mỹ gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. Đất hiếm là nguyên liệu chiến lược được sử dụng trong sản xuất vũ khí, xe điện, robot, thiết bị điện tử và nhiều lĩnh vực công nghệ cao khác — điều khiến chúng trở thành “điểm nghẽn” trong nỗ lực tự chủ công nghệ của Mỹ.
Trước rủi ro này, chính quyền Trump đã có những động thái mạnh tay nhằm tái thiết ngành công nghiệp đất hiếm trong nước. Tháng 7 vừa qua, Bộ Quốc phòng Mỹ đã ký một thỏa thuận chưa từng có tiền lệ với MP Materials – doanh nghiệp khai thác đất hiếm lớn nhất nước – bao gồm việc Nhà Trắng nắm giữ cổ phần. Đây được xem là bước đi đầu tiên trong kế hoạch dài hạn nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Sau đó, chính quyền Mỹ tiếp tục đầu tư cổ phần vào Lithium Americas và Trilogy Metals, củng cố niềm tin rằng Washington đang theo đuổi một chiến lược công nghiệp “mang tính chủ động và phòng thủ”. Đại diện MP Materials nhận định: “Hành động của Trung Quốc càng cho thấy sự cần thiết của một chính sách công nghiệp tiến bộ tại Mỹ. Việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là vấn đề an ninh quốc gia.”
Trong khi đó, dù chưa ký kết thỏa thuận chính thức nào, các lãnh đạo của USA Rare Earth và Energy Fuels đều xác nhận đang liên hệ thường xuyên với Nhà Trắng. Bà Barbara Humpton – CEO USA Rare Earth – nói với CNBC rằng: “Để hình thành được một thị trường ổn định, sẽ cần đến sự tham gia của nhiều bên. Chính phủ, doanh nghiệp và các nhà đầu tư phải cùng đồng hành.”
Giới phân tích cho rằng động thái của Trung Quốc là bước đi chiến thuật trước thềm cuộc gặp cấp cao, nhằm củng cố vị thế của ông Tập trong bàn đàm phán. Nhà phân tích Neo Wang của Evercore ISI viết trong báo cáo gửi khách hàng: “Dù cả Bắc Kinh và Washington đều từng nếm trải hậu quả từ các đòn kiểm soát xuất khẩu lẫn nhau hồi tháng 4 và 5, nhưng khả năng chịu đựng áp lực lớn hơn của Trung Quốc, xuất phát từ hệ thống chính trị của nước này, khiến các lời đe dọa của họ trở nên đáng tin cậy hơn trong trò chơi ‘chicken game’ này.”
Các diễn biến mới cho thấy cuộc chiến đất hiếm giữa Mỹ và Trung Quốc đang bước vào giai đoạn gay cấn hơn bao giờ hết. Trong khi Bắc Kinh muốn khẳng định quyền kiểm soát chiến lược với nguồn tài nguyên trọng yếu, Washington lại coi đây là mặt trận mới trong cuộc đua công nghệ và an ninh quốc gia. Dù bên nào nhượng bộ trước, thế giới nhiều khả năng sẽ tiếp tục chứng kiến một cuộc tái cấu trúc sâu rộng của chuỗi cung ứng toàn cầu trong những năm tới.
Nguồn: CNBC
.jpg "Khai giảng khóa cập nhật kiến thức về nghiệp vụ thẩm định giá CN2025.16 tại Hà Nội")
.jpg "Trung Quốc siết chặt hải quan đối với chip AI của Nvidia")
