3 tháng đầy sóng gió ở Việt Nam, Honda kiến nghị

Cần thêm thời gian chuẩn bị?

Theo nguồn tin từ báo chí nước ngoài, Đại sứ quán Nhật Bản tại Hà Nội và một số tập đoàn Nhật Bản, trong đó có Honda và Yamaha, đã gửi kiến nghị tới Chính phủ Việt Nam, đề xuất cần có thêm 2–3 năm chuẩn bị trước khi thực hiện chỉ thị cấm xe máy sử dụng nhiên liệu xăng di chuyển trong khu vực vành đai 1 của Hà Nội từ tháng 7/2026.

Kiến nghị cũng nêu rằng thời gian hiện nay là quá ngắn để những bên liên quan - trong đó có các đại lý, các nhà sản xuất phụ trợ, các nhà cung cấp phụ tùng/linh kiện - kịp xoay sở, từ đó làm "gián đoạn sản xuất và dẫn đến nguy cơ phá sản". Tương tự, người lao động tại các đơn vị này cũng sẽ bị ảnh hưởng; ước tính, có khoảng 2.000 người đang làm việc cho các đơn vị như vậy.

Các đơn vị này cũng nhấn mạnh Việt Nam hiện là một trong những thị trường xe máy lớn nhất thế giới với khoảng 65 triệu xe đang lưu hành và doanh số tiêu thụ hàng năm đạt trên 3 triệu xe, trong đó các hãng Nhật Bản như Honda, Yamaha và Suzuki chiếm phần lớn thị phần. Trong số các xe đang lưu hành, xe máy xăng chiếm số lượng rất lớn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới đời sống của người dân, các biện pháp nhằm cắt giảm khí nhà kính đã được thực hiện. Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra chỉ thị dừng lưu thông xe máy xăng trong khu vực vành đai 1 Hà Nội, bắt đầu từ 1/7/2026. Chỉ thị này được đưa ra nhằm giúp giảm ô nhiễm không khí và thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện xanh. 

Sau vành đai 1, phạm vi hạn chế xe máy xăng nói riêng và xe sử dụng động cơ đốt trong nói chung sẽ từng bước được mở rộng. Không chỉ Hà Nội, một số tỉnh thành phố khác tại Việt Nam cũng đang nghiên cứu các phương án tương tự. 

Việt Nam nhiều xe máy, chủ yếu mang hiệu Honda

Honda hiện là hãng chiếm thị phần lớn nhất tại Việt Nam, ước tính khoảng 80% tổng doanh số thị trường xe máy, với bốn nhà máy sản xuất tại Vĩnh Phúc (nay là Phú Thọ) và Hà Nam (nay là Ninh Bình), cùng mạng lưới hàng trăm đại lý ủy nhiệm trên toàn quốc.

Theo thông tin từ Honda Việt Nam, doanh số xe máy trong ba tháng gần đây (7–9/2025) cho thấy xu hướng sụt giảm so với cùng kỳ năm trước:

- Tháng 7/2025: 197.349 xe, tăng 3,1% so với cùng kỳ năm 2024.

- Tháng 8/2025: 154.599 xe, giảm 13,4% so với cùng kỳ năm 2024.

- Tháng 9/2025: 163.787 xe, giảm 11,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Tính chung quý III/2025, doanh số đạt khoảng 515.735 xe, giảm nhẹ so với cùng giai đoạn năm trước. Sự biến động này phản ánh sức mua suy yếu trong bối cảnh người tiêu dùng cũng đang đắn đo và tìm kiếm phương án phù hợp nhất với các chính sách liên quan đến xe điện và xu hướng chuyển đổi năng lượng.

Với vị thế là hãng xe số 1 thị trường, Honda có danh mục sản phẩm rất đa dạng, phủ gần như toàn bộ các phân khúc. Xe do Honda bán ra thị trường chủ yếu là các xe xăng, nằm từ phân khúc phổ thông như Wave Alpha, Vision, phân khúc cao cấp như SH Mode, SH160i, đến các mẫu phân khối lớn có giá trị cao như Gold Wing. 

Tuy nhiên, ở mảng xe máy điện, hãng mới chỉ có hai mẫu gồm ICON e: và CUV e:. Trong hai chiếc, duy nhất mẫu ICON e: đã được Honda cho lắp ráp nội địa, mẫu CUV e: phải nhập khẩu và chỉ tung ra thị trường với gói thuê theo tháng, không bán. 

Tương tự, Yamaha cũng có dải sản phẩm rất đa dạng, nhưng chỉ có duy nhất một mẫu xe máy điện là Neo's. Mẫu xe này cũng đã được lắp ráp tại Việt Nam; không chỉ phục vụ thị trường trong nước, Yamaha cũng đã xuất khẩu Neo's "Made in Vietnam" đến một số thị trường châu Âu.

Doanh số giảm, nhà máy phải thu hẹp

Trong kiến nghị, các doanh nghiệp Nhật Bản, đặc biệt là Honda, bày tỏ quan ngại nếu xe máy xăng không còn được ưa chuộng, họ buộc phải điều chỉnh quy mô hoạt động tại Việt Nam. Việc này có thể bao gồm giảm công suất tại các nhà máy lắp ráp, vốn được thiết kế để sản xuất hàng triệu xe mỗi năm, và tạm hoãn kế hoạch mở rộng đầu tư cho các dòng sản phẩm mới.

Nếu doanh số xe xăng sụt giảm mạnh trong thời gian ngắn, Honda có thể phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng nội địa, ảnh hưởng đến hàng trăm nhà cung cấp linh kiện và hàng nghìn lao động trong lĩnh vực sản xuất phụ tùng, sơn, nhựa, điện tử. Ngoài ra, ngành dịch vụ sửa chữa và bảo dưỡng - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong hệ sinh thái hậu mãi của Honda - cũng có thể sẽ bị ảnh hưởng khi số lượng xe xăng lưu hành có sự thay đổi.

Các chuyên gia nhận định, để duy trì vị thế tại Việt Nam, Honda sẽ cần đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và sản xuất xe điện, đồng thời mở rộng hệ thống trạm sạc và dịch vụ hậu mãi cho khách hàng. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể. Bởi vậy, đề xuất kéo dài thời gian chuẩn bị thêm 2–3 năm được xem là nhằm giúp cả doanh nghiệp và người dân có thể chuyển đổi bền vững hơn, tránh các cú sốc đột ngột về kinh tế và xã hội.