Vụ "Con chuột chịu trách nhiệm hình sự" của ca sỹ Duy Mạnh: Công ty lắp ráp ô tô hạng sang duy nhất tại Việt Nam kinh doanh ra sao?

Liên quan đến vụ cháy chiếc xe Mercedes-Benz S450 Luxury giá hơn 5 tỷ đồng của ca sĩ Duy Mạnh, đại diện của Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam (MBV) đã lên tiếng.

Theo đó, hãng đã cùng nhà phân phối và các bên liên quan đã kiểm tra xác định nguyên nhân sự cố cháy, với sự tham gia của các chuyên gia kỹ thuật trong và ngoài nước, đồng thời có sự chứng kiến của chủ xe.

Mercedes-Benz Việt Nam cho biết, nguyên nhân gây cháy đến từ sự xâm nhập của loài gặm nhấm, không phải lỗi kỹ thuật của xe. Kết luận này tương đồng với đánh giá của phía bảo hiểm xe, do đó hãng bảo hiểm đã đồng ý chi trả khoản bồi thường theo quy định.

Trước đó, ca sỹ Duy Mạnh đâm đơn kiện Mercedes-Benz Việt Nam ra tòa, sau khi chiếc xe của anh bốc cháy và trong quá trình xử lý vụ việc, ca sỹ này cho biết đã nhận được một câu trả lời từ hãng xe Đức là: "Con chuột chịu trách nhiệm hình sự".

Đại diện Mercedes-Benz Việt Nam khẳng định "Con chuột chịu trách nhiệm hình sự" không phải là phát ngôn chính thức của thương hiệu. Hãng cũng không ủy quyền cho bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào đại diện hãng đưa ra nhận định trên.

Phiên tòa xét xử vụ việc sẽ diễn ra vào ngày 25/4 tại TAND quận Gò Vấp, TP.HCM. 

3 doanh nghiệp phân phối xe

Hiện tại, Việt Nam có 3 doanh nghiệp phân phối ủy quyền của Mercedes là Haxaco, Andu và Vietnam Star, trong đó Haxaco chiếm thị phần lớn nhất. Doanh nghiệp này đang có 4 đại lý, gồm 2 tại TP HCM và 2 ở Hà Nội.

Lai lịch doanh nghiệp lắp ráp ô tô hạng sang duy nhất tại Việt Nam

Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam (MBV) là công ty liên doanh giữa Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn - Samco (chiếm 30% vốn điều lệ) với Mercedes-Benz AG Group (nắm 70%). Đây là doanh nghiệp lắp ráp ô tô hạng sang duy nhất tại Việt Nam.

Nhà máy sản xuất và lắp ráp ô tô Mercedes-Benz nằm trên đường Quang Trung (phường 8, quận Gò Vấp, TP.HCM) được hình thành năm 1996. Sau 1 năm, nhà máy chính thức đi vào hoạt động với công suất 60 xe/tháng.

Năm 2007, Mercedes-Benz Việt Nam mở rộng quy mô lên 12.000 xe/năm và năm 2013 đã bổ sung thêm 1 xưởng nhúng tĩnh điện công suất 5.280 thân xe/năm. 

Trong giai đoạn 2014-2022, MBV đã có sự tăng trưởng đều đặn về kết quả kinh doanh. Từ năm 2017, doanh thu trên dưới 10.000 tỷ đồng và 800 - 1.000 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế mỗi năm.

Tuy nhiên, rất có thể trong năm 2023 công ty này đã báo lỗ.  Theo BCTC kiểm toán năm 2023,  Samco đã ghi nhận khoản lỗ hơn 28 tỷ đồng từ công ty liên doanh liên kết. Các năm trước, lợi nhuận của Samco đa phần đến từ các liên doanh như Isuzu hay MBV.

Một con số khác củng cố khả năng này khi Samco ghi nhận giảm giá trị khoản đầu tư vào MBV, từ 1.028 tỷ đồng hồi đầu năm về mức 958 tỷ đồng vào cuối năm (tương đương giảm gần 70 tỷ đồng) dù không chia cổ tức cho Samco. 

Theo một nguồn số liệu do Vnexpress thống kê từ số liệu đăng ký xe (gồm lần đầu lẫn đăng ký lại, cả chính hãng lẫn không chính hãng), doanh số xe Mercedes năm 2023 là 3.416 xe - giảm 4.509 xe tương đương 57% so với năm trước.

Số liệu của Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp cũng cho biết, nếu như năm 2022, Mercedes còn chiếm hơn 60% thị phần, thị trường xe sang cả nước thì đến năm 2023 đã giảm xuống còn chưa tới 40%. Ngược lại BMW tăng từ 7% lên 23%.

Samco chưa công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024, nhưng số liệu trên Bảng kết quả kinh doanh (Chưa kiểm toán) năm 2024 cho biết, khoản lãi từ công ty liên doanh liên kết đã dương trở lại với hơn 118 tỷ đồng, góp phần giúp Samco báo lãi trước thuế 179 tỷ, tăng 77%.

Tuy nhiên, một vụ việc lớn xảy ra trong năm 2024 với MBV, khiến doanh nghiệp này phải hoạt động dưới công suất.

"Giải cứu" giấy phép gia hạn của Mercedes-Benz Việt Nam

Vào năm ngoái, vụ vướng mắc trong gia hạn giấy phép hoạt động của Mercedes-Benz Việt Nam được quan tâm rất lớn.

Cụ thể, tháng 4/2025 dự án hết hạn sau 30 năm liên doanh. Công ty MBG AG xin gia hạn thêm 5 năm nữa, nhưng trong hơn 2 năm, TP.HCM vẫn chưa giải quyết được do các vướng mắc trong văn bản pháp luật hiện hành khi hết hạn liên doanh phải thu hồi, sắp xếp lại đất.

Vì thiếu cơ chế, TP.HCM chưa thể giải quyết được. 

Cuối cùng, đến tháng 10/2024, Chủ tịch UBND TP HCM đã giao Sở Kế hoạch và Đầu tư căn cứ vào ý kiến của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thống nhất việc gia hạn thời gian thực hiện dự án của Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam thêm 5 năm kể từ ngày 14/4/2025.

Mặc dù vậy, do vấn đề gia hạn dự án, nhà máy chỉ hoạt động một phần nhỏ công suất trong năm 2024. 

Theo báo cáo giấy phép môi trường do Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM đưa ra, số lượng khung xe đã sơn tĩnh điện dùng làm nguyên vật liệu trong năm 2022 là 6.001 đơn vị, giảm sâu còn 3.826 chiếc trong năm 2023 và 732 chiếc trong 8 tháng đầu năm 2024. Xét theo trung bình tháng, con số này tương ứng 20% so với công suất trên giấy là 5.280 xe/năm hay 440 xe/tháng.

Các số liệu khác về lượng xăng tiêu thụ (dành cho việc chạy thử), lượng điện tiêu thụ và nhu cầu sử dụng nước đều chỉ bằng một phần nhỏ so với các năm trước.