VDSC: Thanh khoản hệ thống ngân hàng có dấu hiệu căng thẳng trên diện rộng

Trong báo cáo cập nhật thị trường tiền tệ mới phát hành, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, tính đến 20/11/2024, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bơm ròng khoảng 110 nghìn tỷ đồng trên thị trường mở, xấp xỉ lượng hút ròng 124 nghìn tỷ đồng trong tháng trước. 

Cụ thể, ở kênh cầm cố, NHNN đã bơm ròng khoảng 42 nghìn tỷ đồng, chủ yếu thông qua nghiệp vụ mua kỳ hạn 7 ngày với mức lãi suất 4,0%/năm. Đối với kênh tín phiếu, quy mô phát hành tín phiếu đã giảm đáng kể trong tháng 11, chỉ khoảng hơn 9 nghìn tỷ đồng, lượng tiền bơm ròng qua kênh tín phiếu đến từ lượng tín phiếu phát hành trong tháng trước đáo hạn. Phần lớn tín phiếu được phát hành trong tháng qua có kỳ hạn 28 ngày, lãi suất bình quân xấp xỉ 4,0%/năm. 

Tại ngày 20/11, lượng tín phiếu lưu hành là khoảng 21 nghìn tỷ đồng, trong khi đó, giá trị đang lưu hành ở kênh cầm cố là 78 nghìn tỷ đồng.

Theo VDSC, điểm đáng lưu ý về hoạt động trên thị trường mở trong tháng qua chính là số thành viên tham gia/trúng thầu ở kênh cầm cố luôn ở mức cao. Điều này cho thấy thanh khoản của hệ thống ngân hàng có dấu hiệu căng thẳng trên diện rộng. 

Diễn biến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng phù hợp với nhận định này khi lãi suất cho vay qua đêm bình quân trong 20 ngày đầu của tháng ở mức 5,17%/năm, cao hơn 1,55 điểm % so với mức bình quân của tháng trước. Đồng thời, lãi suất cho vay bình quân các kỳ hạn dưới 1 tháng cũng tăng từ 1,03 -1,45 điểm %. 

Tuy nhiên, mức thay đổi thấp hơn ở kỳ hạn 3 tháng (tăng bình quân khoảng 0,85 điểm % so với tháng trước) cho thấy tình trạng khó khăn về thanh khoản của hệ thống diễn ra trong ngắn hạn vào mùa cao điểm của tăng trưởng tín dụng các tháng cuối năm.

Trên thị trường 1, lãi suất huy động của các NHTM có sự điều chỉnh tăng mạnh hơn tháng trước, với thay đổi diễn ra nhiều hơn ở các kỳ hạn ngắn từ 1-3 tháng ở nhóm NHTM cổ phần thuộc nhóm 2 (chẳng hạn như VIB và Nam A Bank). 

Ở nhóm NHTMCP Nhà nước, Agribank là ngân hàng đã tăng lãi suất liên tiếp trong 4 tháng trở lại đây, trở thành NHTMCP Nhà nước có lãi suất huy động cao nhất, lãi suất kỳ hạn 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng lần lượt là 2,4%/năm, 2,9%/năm, 3,6%/năm và 4,8%/năm. Tuy vậy, lãi suất huy động tại Agribank vẫn thấp hơn đáng kể so với mức lãi suất huy động bình quân của nhóm NHTMCP tư nhân.

"Áp lực tỷ giá tiếp tục tăng trong tháng 11/2024, tuy nhiên, theo quan sát của VDSC, NHNN không phải bán ngoại tệ như tháng trước, có thể do nhu cầu ngoại tệ không quá lớn. Vì vậy, lý do thanh khoản hệ thống trở nên eo hẹp trong tháng 11/2024 phần nhiều vẫn là do nhu cầu vốn trong giai đoạn cuối năm", nhóm phân tích đánh giá.

Tính đến cuối tháng 10/2024, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 10,1% so với đầu năm, cao hơn mức tăng 9,0% của 9 tháng đầu năm và mức thay đổi theo tháng cũng tốt hơn so với cùng kỳ. 

Trước đó, Chứng khoán MB (MBS) cũng cho rằng lãi suất liên ngân hàng tăng cao đã phát tín hiệu về thiếu hụt thanh khoản. Theo MBS, việc NHNN phát hành tín phiếu và Kho bạc Nhà nước (KBNN) rút hơn 4,5 tỷ USD từ ba ngân hàng lớn trong quý III/2024 là yếu tố khiến áp lực thanh khoản tăng cao.

“Mặc dù NHNN có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ như bơm tiền qua kênh OMO, lãi suất qua đêm vẫn ở mức trên 5%, cho thấy áp lực đáng kể trong hệ thống”, MBS nhận định.

MBS cho rằng diễn biến này là một yếu tố góp phần thúc đẩy các ngân hàng tiếp tục điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi nhằm thu hút vốn mới, qua đó giúp đảm bảo thanh khoản. Các chuyên viên phân tích của MB dự báo lãi suất đầu vào sẽ tăng nhẹ thêm 0,2 điểm % vào cuối năm nay.