Ủy ban Thuế quan thuộc Quốc vụ viện (tức nội các Trung Quốc) cho biết sẽ xóa bỏ các mức thuế lên tới 15% áp đặt lên một số nông sản Mỹ kể từ ngày 10/11, nhưng vẫn giữ nguyên mức thuế 10% được áp dụng để đáp trả chính sách thuế “Ngày Giải phóng” của Tổng thống Donald Trump.
Cụm từ “Liberation Day duties” (thuế “Ngày Giải phóng”) không phải là một chính sách thuế có tên chính thức trong luật thuế của Mỹ. Ông Donald Trump (nhiệm kỳ 2017–2021) đã áp thuế bổ sung hàng trăm tỷ USD đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Ông thường tuyên bố những ngày ký lệnh áp thuế là “ngày Mỹ được giải phóng khỏi Trung Quốc”, ám chỉ rằng Mỹ thoát khỏi sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc. Bắt đầu từ năm 2018, Mỹ đánh thuế 10%-25% lên hơn 360 tỷ USD hàng Trung Quốc, gồm linh kiện điện tử, thép, đồ nội thất, quần áo, nông sản, v.v. Trung Quốc đáp trả bằng việc đánh thuế trả đũa lên hàng Mỹ, bao gồm đậu tương, thịt heo, thịt bò, rượu, ô tô,...
Các nhà đầu tư ở cả hai bờ Thái Bình Dương đã thở phào khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc, làm dịu nỗi lo rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể từ bỏ đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến thuế quan đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng thống Trump và Nhà Trắng nhanh chóng công bố quan điểm của họ về cuộc gặp này, trong khi phía Trung Quốc chưa đưa ra tóm tắt chi tiết về các nội dung đã đạt được.
“Nhìn chung, đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy hai bên đang tiến triển nhanh trong việc thực thi thỏa thuận,” ông Even Rogers Pay, giám đốc tại công ty tư vấn Trivium China ở Bắc Kinh, nhận định. “Điều này cho thấy họ đang cùng hướng và thỏa thuận nhiều khả năng sẽ được duy trì.”
Giá hợp đồng tương lai đậu tương Mỹ đã tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 6/2024 nhờ kỳ vọng Trung Quốc sẽ mua hàng.
Tuy nhiên, quyết định của Bắc Kinh duy trì mức thuế 13% khiến đậu tương Mỹ vẫn quá đắt so với hàng Brazil, khiến các nhà phân tích nhận định người mua thương mại Trung Quốc khó quay lại thị trường Mỹ.
“Chúng tôi không kỳ vọng nhu cầu từ Trung Quốc sẽ quay lại thị trường Mỹ với thay đổi này,” một thương nhân quốc tế cho biết. “Đậu tương Brazil rẻ hơn, và ngay cả người mua không phải Trung Quốc cũng đang chọn hàng Brazil.”
Sau cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo, Nhà Trắng tuyên bố Trung Quốc sẽ mua ít nhất 12 triệu tấn đậu tương Mỹ trong hai tháng cuối năm 2025, và ít nhất 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tiếp theo.
Bắc Kinh chưa xác nhận con số này, và giới thương nhân đang theo dõi sát sao dấu hiệu của các đơn hàng lớn. Nhà Trắng và Bộ Nông nghiệp Mỹ hiện chưa bình luận.
Đậu tương Brazil vẫn rẻ hơn
Các nhà nhập khẩu Trung Quốc gần đây đã mua 20 lô đậu tương Brazil giá rẻ hơn, do giá Nam Mỹ hạ xuống trong lúc thị trường dự đoán Mỹ sẽ sớm nối lại xuất khẩu sang Trung Quốc - nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới.
Với mức thuế hiện hành, đậu tương Mỹ đang đắt hơn hơn 1 USD mỗi giạ so với nguồn cung cũ của Brazil, theo ông Arlan Suderman, chuyên gia kinh tế hàng hóa trưởng tại công ty StoneX.
Nếu Bắc Kinh không miễn trừ thuế, Tổng công ty Dự trữ Ngũ cốc Nhà nước Trung Quốc (Sinograin) sẽ phải gánh chi phí để hoàn thành nghĩa vụ mua 12 triệu tấn đậu tương Mỹ trước cuối năm, ông Suderman nói. Ông cho biết Sinograin hầu như không bị ảnh hưởng bởi thuế quan vì mua cho kho dự trữ quốc gia.
“Sẽ là một kịch bản khá lạc quan nếu Sinograin có thể mua được lượng hàng đó trong thời gian ngắn như vậy,” ông nói thêm.
Theo giới thương nhân, đậu tương Brazil giao tháng 12 đang được chào bán cao hơn 2,25–2,30 USD so với hợp đồng Chicago tháng 1, trong khi đậu tương Mỹ giao từ Bờ Vịnh Hoa Kỳ được chào ở mức cao hơn 2,40 USD/giạ.
Trước cuộc gặp tuần trước, công ty thương mại nhà nước COFCO của Trung Quốc đã mua đậu tương từ vụ thu hoạch mới của Mỹ - được xem như một cử chỉ thiện chí.
Năm 2024, Trung Quốc mua khoảng 20% lượng đậu tương từ Mỹ, giảm mạnh so với 41% vào năm 2016, năm trước khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, theo số liệu hải quan.
Năm nay, Trung Quốc gần như tránh mua đậu tương Mỹ do thuế cao, khiến nông dân Mỹ thiệt hại hàng tỷ USD xuất khẩu.
Trong cuộc gặp với phái đoàn thương mại nông nghiệp Mỹ hôm thứ Ba 4/11, nhà đàm phán thương mại cấp cao Trung Quốc Lý Thành Cương (Li Chenggang) cho rằng sự “biến động” trong thương mại nông nghiệp giữa hai nước là do các biện pháp thuế của Mỹ, theo bản tóm tắt từ Bộ Thương mại Trung Quốc.
Ông Lý nhấn mạnh rằng Trung Quốc và Mỹ là các đối tác thương mại nông nghiệp quan trọng, đồng thời bày tỏ hy vọng Washington sẽ hợp tác để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hợp tác song phương.
Quốc vụ viện Trung Quốc cũng cho biết sẽ tạm đình chỉ trong một năm mức thuế bổ sung 24% áp lên hàng hóa Mỹ từ tháng 4.
Ngoài ra, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này sẽ gỡ bỏ hoặc tạm ngừng trong một năm một số biện pháp trả đũa phi thuế quan, bao gồm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu áp dụng vào tháng 3 và tháng 4 đối với một số công ty Mỹ.
Trung Quốc mở cửa có chọn lọc, vẫn bảo vệ lợi ích trong nông sản
Trung Quốc chỉ dỡ một phần thuế nông sản (tới 15%) nhưng vẫn giữ thuế 13% với đậu tương Mỹ, mặt hàng quan trọng nhất trong thương mại song phương. Như vậy, Bắc Kinh muốn thể hiện thiện chí nhưng không nhượng bộ quá sâu, vẫn giữ “quân bài chiến lược” là đậu tương - nguồn cung chủ lực cho ngành thức ăn chăn nuôi và dầu thực vật.
Ngay sau tin này, giá hợp đồng tương lai đậu tương Mỹ tăng vì giới đầu tư kỳ vọng Trung Quốc sẽ quay lại mua. Tuy nhiên, do thuế vẫn cao, giao dịch thực tế có thể không tăng nhiều, chỉ mang tính tâm lý ngắn hạn. Điều này có thể khiến nông dân Mỹ tiếp tục chịu thiệt, còn Brazil củng cố vị thế là nhà cung cấp đậu tương số 1 thế giới.
.png "Khám xét một nhà kho, cảnh sát thu giữ 26.000 bao gạo nhập lậu quy mô lớn, tổng giá trị hơn 15 tỷ đồng")
