Tín hiệu tích cực cho xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc từ Q2/2023, doanh nghiệp nào sẽ hưởng lợi?

Tín hiệu tích cực từ xuất khẩu cá tra tại Trung Quốc từ quý 2

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 1/2023, xuất khẩu cá tra đạt 83,6 triệu USD, giảm 44% so với tháng trước đó và giảm 61% so với cùng kỳ năm 2022. Xuất khẩu cá tra tháng 1/2023 sang tất cả các thị trường chính đều giảm hai con số. Trong đó, thị trường Mỹ giảm sâu nhất khi các thông số đều âm hai con số.

Sụt giảm sâu và liên tục, Mỹ rơi xuống vị trí thứ 3 (sau Trung Quốc và EU) trong các thị trường lớn nhất của xuất khẩu cá tra Việt Nam. Tại Mỹ, lạm phát thủy sản vẫn thấp hơn so với nhiều sản phẩm khác, nhưng giá tăng tiếp tục ảnh hưởng đến doanh số bán hàng.

Thực tế, xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ tiếp tục ở mức thấp, bắt nguồn từ nền cao của năm 2022, nhu cầu thấp và dư thừa tồn kho của các nhà bán lẻ. Do giá xuất khẩu sang Mỹ là giá tham chiếu cho các thị trường khác nên sự sụt giảm giá bán này cũng đang gây áp lực lên giá bán chung của toàn ngành.

Ngoài ra, khối lượng xuất khẩu đang cho thấy triển vọng ảm đạm trong nửa đầu năm 2023. Hệ quả là Vĩnh Hoàn (VHC) bị sụt giảm doanh thu nghiêm trọng trong Q4/2022 và tình trạng này dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài đến nửa đầu năm 2023.

Trái ngược với Mỹ, VASEP cho rằng tình hình xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong quý tới được dự đoán sẽ ghi nhận các tín hiệu tích cực hơn, nhất là khi các doanh nghiệp thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Trong ba năm qua, khi các thị trường khác đang phục hồi thì nhu cầu của thị trường Trung Quốc lại suy yếu. Vì thế nhu cầu được dự kiến là sẽ tăng vào năm 2023 sau khi nền kinh tế mở cửa trở lại.

“Cụ thể, trong tháng 3 – 4 sẽ có các chương trình xúc tiến thương mại, các doanh nghiệp có thể tận dụng để quảng bá, đẩy mạnh tương tác và kết nối với đối tác. Đồng thời, chuẩn bị sẵn sàng nguồn nguyên liệu để khi thị trường hồi phục có thể gia tăng xuất khẩu. Trung Quốc đang là thị trường nhập khẩu cá tra số 1 của Việt Nam, là điểm sáng đối với các doanh nghiệp cá tra trong những năm gần đây”, đại diện VASEP cho hay .

Các doanh nghiệp cá tra Việt Nam sẽ hưởng lợi như thế nào?

Dù nhiều thông tin cho biết đơn hàng từ Trung Quốc dự kiến sẽ tăng dần từ Q2/2023. Song câu hỏi được quan tâm hiện tại là doanh nghiệp cá tra Việt Nam sẽ được hưởng lợi bao nhiêu từ sự phục hồi này?

Theo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), dù Trung Quốc đã chính thức mở cửa trở lại vào đầu năm 2023, xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang thị trường này cho đến nay vẫn chưa có sự cải thiện đáng kể. Vấn đề cơ bản dường như vẫn là nhu cầu vẫn chưa phục hồi hoàn toàn và điều này có thể là do tác động của việc giảm thu nhập của người Trung Quốc và sự phục hồi chậm của dịch vụ nhà hàng.

Đánh giá của đội ngũ phân tích cho thấy rằng có thể có một phần chậm trễ trong khoảng 3-6 tháng để người dân Trung Quốc thích nghi với trạng thái bình thường mới và để các dịch vụ thực phẩm mở cửa trở lại hoàn toàn. Dù đơn hàng có thể phục hồi mạnh trong quý 2, nhưng VDSC dự đoán rằng giá bán sẽ vẫn ở mức thấp trong thời gian tới.

Điều đáng chú ý là tác động của sự kiện này đối với các doanh nghiệp sẽ không đồng nhất. Mặc dù các công ty có doanh thu xuất khẩu tại thị trường này có thể sẽ được hưởng lợi từ sự phục hồi của các đơn đặt hàng, nhưng VDSC cho rằng điều này không đủ để đưa ngành thủy sản trở lại chu kỳ tăng.

Thứ nhất, sự phục hồi dự kiến của thị trường Trung Quốc dự kiến chỉ bù đắp một phần sự sụt giảm ở các thị trường khác trong năm 2023. Thứ hai, trong khi VDSC nhận thấy sự phục hồi chủ yếu về mặt sản lượng xuất khẩu, giá bán dự kiến sẽ vẫn ở mức thấp và giá cá nguyên liệu vẫn ở mức cao, dẫn đến chênh lệch âm (price gap) giữa giá bán và giá nguyên liệu, điều này sẽ thu hẹp biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp.

Do đó, bất chấp tác động tích cực từ việc Trung Quốc mở cửa trở lại, đội ngũ phân tích duy trì quan điểm lợi nhuận của hầu hết các doanh nghiệp cá tra sẽ tăng trưởng âm trong năm 2023.

Việc mở cửa trở lại thị trường Trung Quốc có thể sẽ mang lại lợi nhuận cho một số doanh nghiệp cá tra đã thiết lập sẵn kênh xuất khẩu sang Trung Quốc (ANV, IDI). Tuy nhiên, diễn biến này sẽ có tác dụng giảm thiểu sự sụt giảm đáng kể trong hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp xuất khẩu này so với mức cao được ghi nhận trong cùng kỳ, hơn là đưa ngành sang một chu kỳ bùng nổ mới.

Dù vậy, chuyên gia VDSC cho rằng vẫn sẽ có cơ hội để nhà đầu tư dùng chiến lược giao dịch ngắn hạn dựa trên các tin tức liên quan và có sự chọn lọc công ty chọn lọc, nhưng việc nắm giữ dài hạn đối với nhóm ngành này trong 2023 sẽ gặp nhiều rủi ro từ biến động thị trường xuất khẩu và kết quả kinh doanh sụt giảm.