Thị trường chứng khoán, mảnh ghép không thể thiếu trong “kỷ nguyên ngân hàng – tài chính”

Phát biểu mở đầu, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân cho rằng hệ thống tài chính Việt Nam hiện vẫn dựa chủ yếu vào ngân hàng, khi tỷ lệ dư nợ trên GDP đã vượt 130%. Con số này phản ánh vai trò to lớn của tín dụng trong duy trì hoạt động kinh tế.

Nhưng cũng đồng nghĩa nền kinh tế đang phụ thuộc quá nhiều vào kênh vốn ngắn hạn. “Ngân hàng hiện nay đóng vai trò rất quan trọng trong việc dẫn vốn, nhưng điều đó cũng cho thấy sự mất cân bằng giữa tín dụng và thị trường vốn,” ông Huân nhận định.

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu Chính sách, Trường Đại học VinUni, ví hệ thống ngân hàng như “mạch máu vốn” của nền kinh tế. Ông đặt giả thiết: nếu Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10% đến năm 2030, tín dụng sẽ phải tăng gấp đôi để đáp ứng nhu cầu vốn.

Khi đó, quy mô tài sản, vốn chủ sở hữu và năng lực quản trị của các ngân hàng cũng phải tăng tương ứng. “Rõ ràng vai trò của hệ thống ngân hàng là vô cùng quan trọng,” ông nhấn mạnh, đồng thời lưu ý rằng ở các nền kinh tế Đông Á, dù thị trường vốn phát triển, ngân hàng vẫn là kênh dẫn vốn chủ đạo nhờ sự gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng để đạt tăng trưởng bền vững, Việt Nam cần song song phát triển thị trường chứng khoán và thị trường vốn, nhằm giảm gánh nặng cho tín dụng ngân hàng. Ông Quản Trọng Thành, Giám đốc Khối Phân tích Maybank Securities Vietnam, dẫn chứng: “Trong giai đoạn 2020–2024, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt khoảng 682 tỷ USD, trong đó phần lớn dòng vốn được dẫn dắt qua hệ thống ngân hàng trong nước.”

Theo ông, ngành ngân hàng đang mở rộng sang chứng khoán, bảo hiểm và tài sản số để hình thành các tập đoàn tài chính đa năng, cung cấp dịch vụ trọn gói cho thị trường đầu tư.

Dưới góc nhìn quản lý, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân cho rằng khung pháp lý và cơ chế giám sát của Nhà nước vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển của hệ thống tài chính. “Hệ thống quản lý nhà nước dù đã có cải tổ, nhưng tốc độ vẫn chậm so với sự phát triển của hệ thống ngân hàng,” ông nhận xét, đồng thời cho rằng đây là rào cản lớn khi Việt Nam muốn nâng tầm thị trường tài chính trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

TS. Nguyễn Minh Cường bổ sung rằng cấu trúc của nền kinh tế Việt Nam hiện vẫn khá đơn giản, với trọng tâm tập trung vào bất động sản, ngân hàng và chứng khoán. “Cấu trúc thực của nền kinh tế mới là yếu tố quyết định mô hình tài chính. Khi cơ cấu chưa đa dạng, hệ thống tài chính vẫn xoay quanh ba trụ cột này,” ông nói. Điều đó cho thấy thị trường chứng khoán đang chịu áp lực phải trở thành kênh huy động vốn dài hạn, hỗ trợ cho quá trình công nghiệp hóa và đổi mới sáng tạo.

Để làm được điều này, việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam được xem là yêu cầu tiên quyết. Theo TS. Nguyễn Hữu Huân, “Để huy động được nguồn vốn từ nước ngoài, trước hết chúng ta phải nâng hạng thị trường chứng khoán – đây là một biện pháp quan trọng.”

Việc cải thiện tính minh bạch, mở rộng quy mô nhà đầu tư tổ chức và nâng cao chất lượng doanh nghiệp niêm yết sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam trở thành kênh huy động vốn hiệu quả hơn, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

Các chuyên gia tại diễn đàn cũng thống nhất rằng ngân hàng vẫn là trụ cột của hệ thống tài chính, nhưng không thể đứng một mình. Để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững, Việt Nam cần một cấu trúc tài chính cân bằng hơn, trong đó thị trường chứng khoán, bảo hiểm và các định chế tài chính phi ngân hàng đóng vai trò bổ trợ, giúp dòng vốn vận hành linh hoạt và hiệu quả.

Phiên thảo luận kết thúc bằng thông điệp: “Nền kinh tế Việt Nam đang bước vào “kỷ nguyên ngân hàng – tài chính”, nơi công nghệ, quản trị và minh bạch trở thành động lực then chốt. Tuy nhiên, chỉ khi thị trường chứng khoán phát triển đủ chiều sâu, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn, thì hệ thống tài chính Việt Nam mới có thể tạo dựng nền tảng vững chắc cho tăng trưởng hai chữ số và khát vọng trở thành nền kinh tế phát triển vào năm 2045.