Tâm sự của nhân viên cơ quan chính phủ Mỹ bị Elon Musk 'xử lý': Bầu khí ‘căng như dây đàn’, người xin trợ cấp thất nghiệp, người đôn đáo lo cha mẹ già, thai phụ đứng ngồi không yên

Hàng nghìn người làm việc cho cơ quan chính phủ Mỹ về viện trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai đã tham gia vào tuyến đầu trong nỗ lực chống nạn đói, ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm và xây dựng lại cơ sở hạ tầng ở quốc gia nghèo bị tàn phá bởi các cuộc chiến.

Thế nhưng trong vòng hai tuần qua, nỗi hoang mang bao trùm lên các nhân sự được tuyển dụng trực tiếp và các nhân viên hợp đồng làm việc cho Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID). Vì chính quyền Tổng thống Trump bắt đầu sa thải nhân viên và có ý định đóng cửa cơ quan này.

Chính quyền Tổng thống Trump đã thông báo rằng USAID sẽ sa thải hầu hết các nhân viên thời vụ, cho các nhân viên hoạt động ở nước ngoài cũng như nhiều nhân viên khác tạm nghỉ vô thời hạn.

Điều này đã gây hoang mang trên toàn cầu khi những nhân sự ở nước ngoài phải vội vã sắp xếp công việc để trở về nước trong vòng 30 ngày. Điều này thường chỉ diễn ra trong những trường hợp khẩn cấp.

Vào tối thứ Sáu, ngày 7/2, chỉ vài giờ trước khi khoảng 2.700 nhân viên USAID bị cho nghỉ tạm thời hoặc bị sa thải, một toà án đã ban hành lệnh tạm hoãn chống lại các động thái của chính quyền Trump. Dù vậy, nhân viên và ngành viện trợ phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ cơ quan này vẫn trong tình trạng bấp bênh.

Vào thứ Bảy, USAID đã thông báo rằng những nhân viên đã nghỉ tạm thời sẽ được phục chức cho đến hết thứ Sáu ngày 14/2 và sẽ không có ai bị đình chỉ thêm trong thời gian đó. Nhưng những nhân viên này có thể phải chờ nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng để nhận phán quyết.

Những nhân viên ở nước ngoài đang phải cân nhắc có nên cho con cái nghỉ học ngay lập tức hay không. Một số người mắc bệnh nặng và các thai phụ lo lắng về những nguy hiểm xảy ra khi di chuyển về nước. Một số người lo lắng khi có khả năng phải bỏ lại thú cưng do không kịp chuẩn bị giấy tờ nhập cảnh vào Mỹ.

Quyết định cắt giảm nhân sự tại USAID chủ yếu do Elon Musk và Vụ trưởng Vụ Viện trợ Nước ngoài thuộc Bộ Ngoại giao Pete Marocco thúc đẩy. Bộ trưởng Ngoại trưởng Marco Rubio đã cố gắng xoa dịu nỗi lo lắng và cho rằng chính quyền Tổng thống Trump "không cố ý gây gián đoạn cuộc sống cá nhân của mọi người".

Nhưng khi lệnh dừng hoạt động và quyết định cho nhân viên nghỉ việc lan rộng khắp ngành viện trợ toàn cầu, người lao động tại các tổ chức đã chuẩn bị tinh thần cho điều tệ nhất xảy ra.

Hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu nhân viên được coi là thiết yếu và được giữ lại. Theo nguồn thạo tin, chiều thứ Sáu, số nhân viên ở lại là 611 người. Nhưng một số người đoán rằng số lượng có thể còn tăng, vì lãnh đạo của các bộ phận đấu tranh để giữ được càng nhiều vị trí càng tốt.

Maria Carrasco, người đã làm việc cho USAID 25 năm, cho biết trước khi bị sa thải: “Chúng tôi là những người đổ mồ hôi và nước mắt vào các tổ chức này, vì chúng tôi tin vào mục tiêu cuối cùng là giúp đỡ mọi người. Và giờ đây mục tiêu đó đã bị xóa bỏ”.

Một nhân viên hợp đồng tên Samantha Cooper đang chuẩn bị bắt đầu công việc mới tại Văn phòng H.I.V./AIDS. Nhưng chỉ trong vài ngày, cô đã chuyển từ tâm trạng thái hào hứng về công việc mới sang tình huống phải vật lộn để kiếm sống.

“Tôi phải nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp, thậm chí không đủ tiền thuê nhà”, Cooper cho biết. Bảo hiểm y tế của cô vừa hết hạn thứ Sáu tuần trước đó. Nhưng Cooper cho rằng cô vẫn còn may mắn hơn nhiều người.

Cô nói: “Tôi có những đồng nghiệp đang làm IVF và họ mất hết mọi quyền lợi; có những người đang trải qua quá trình điều trị ung thư; có những người có cha mẹ đang trong viện dưỡng lão và họ là lao động chính nuôi gia đình”.

Việc USAID bị đóng băng đã gây ra hiệu ứng domino, khi các tổ chức phi chính phủ và các công ty tư vấn phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ cơ quan này cũng buộc phải cắt giảm theo.

Công ty tư vấn phát triển tuyển dụng với 150 nhân viên Resonance là một ví dụ. Người đồng sáng lập Steve Schmida cho biết công ty còn các hoá đơn từ tháng 11 chưa được cơ quan chi trả. Công ty cũng phải sa thải gần 90% nhân viên tại Mỹ. Ông Schmida cho biết ông sẽ không được nhận ba tháng lương để lấy tiền duy trì hoạt động kinh doanh.

Nói về việc cắt giảm của USAID, ông cho rằng đây là một “thảm hoạ” và mọi người đều hiểu rằng mọi thứ đã kết thúc.

Theo New York Times