Tại Indonesia, xe điện giá rẻ Trung Quốc tràn ngập, ở Việt Nam, VinFast giữ vững ngôi đầu với chính sách thuê pin

Nội dung chính

• - Phần lớn ô tô điện tại Indonesia là mẫu xe điện giá rẻ đến từ Trung Quốc, không được xếp vào phân khúc nào. 
• - Xe điện tại Việt nam có mức chênh lệch giá không quá lớn so với xe xăng, nhưng Chính phủ chưa có ưu đãi trực tiếp về mặt chi phí, chưa có ưu đãi thuế TNDN cho nhà sản xuất.

Theo báo cáo của Counterpoint, Thái Lan là quốc gia đứng đầu về doanh số xe điện ở Đông Nam Á, chiếm 58% doanh số bán xe điện của toàn khu vực, tiếp theo là Indonesia với 19,8% và đứng thứ ba là Việt Nam với 15,8%.

Indonesia: Xe điện giá rẻ từ Trung Quốc ‘lên ngôi’ vì không có đối thủ trực tiếp

Thị trường ô tô điện lớn thứ hai Đông Nam Á - Indonesia - có doanh số bán ô tô điện đã tăng lên hơn 20.000 chiếc vào năm 2022, cao gấp 6 lần năm 2021. Tăng trưởng không đến từ việc giảm thuế, mà theo Fitch Ratings, lại đến từ sự góp mặt của các mẫu xe mới, giá thấp hơn, như Wuling Air EV và Suzuki Ertiga Hybrid, được bán với giá 16.900 USD- 20.284 USD, rẻ hơn nhiều so với các xe điện có giá trên 60.800 USD trước đó. 

Trưởng bộ phận tiếp thị của một showroom Wuling tại thành phố Medan cho hay “Wuling Air EV là mẫu xe điện rẻ nhất ở Indonesia vào thời điểm hiện tại, thậm chí không có đối thủ cạnh tranh trực tiếp nào”.

Doanh số xe điện ở Indonesia tăng gấp 6 lần trong năm 2022 so với cùng kỳ khi các mẫu xe giá rẻ như Wuling Air EV ‘chào sân’

Nói không có đối thủ trực tiếp, vì chiếc xe này có kích thước nhỏ, nhẹ, dẫn động cầu sau, vận tốc tối đa 100km/h, không có tùy chọn sạc nhanh, chỉ đáp ứng nhu cầu đi trong phố, phục vụ nhu cầu đi lại thông thường hàng ngày, thay vì những chuyến hành trình dài… Theo Autoevolution, mẫu xe điện này nên được phân loại là "xe 4 bánh" (gốc: quadricycle - xe cơ giới nhỏ có 4 bánh) sẽ chính xác hơn là ô tô. 

Ngoại trừ những chiếc xe “siêu rẻ” từ Trung Quốc, giá xe điện và xe xăng ở Indonesia lại có chênh lệch rất lớn nếu xét cùng phân khúc.

Hội đồng Quốc tế về Giao thông Sạch ICCT (International Council on Clean Transportation) đã thực hiện một nghiên cứu xem xét tác động của thuế đối với giá xe điện và xe ICE ở Indonesia. Kết quả cho thấy, các ưu đãi như miễn thuế hàng xa xỉ và thuế chuyển nhượng không đủ để giảm mức chênh lệch giá mua quá lớn ban đầu. 

ICCT so sánh hai mẫu xe cùng phân khúc là Hyundai Kona EV (xe điện) và Honda HR-V (xe xăng). Giá trưng bày của một chiếc Hyundai Kona EV ở Jakarta là xấp xỉ 51.000 USD, trong khi giá của chiếc Honda HR-V tương đương là 26.500 USD. Khoản trợ cấp được đề xuất trị giá khoảng 5.130 USD sẽ hạ giá xe điện xuống 10%, nhưng sẽ chỉ thu hẹp khoảng 1/5 khoảng cách giá mua.

Thậm chí, nếu tính toán cả chi phí vận hành, kết quả tính toán còn chỉ ra rằng, không thể đạt được sự tương đương về chi phí giữa hai loại xe phổ biến thuộc cùng phân khúc thị trường, Hyundai Kona EV và Honda HR-V trong vòng 6 năm sở hữu với hệ thống thuế hiện tại ở Indonesia. 

“Giá thấp nhất cho một chiếc ô tô điện cao hơn gấp đôi giá của hầu hết các ô tô chạy xăng hay dầu – ngay cả khi có các ưu đãi có thể giảm 40% chi phí trả trước – khiến xe điện không thể cạnh tranh được” - Tiến sĩ Emi Gui, chuyên gia năng lượng viết trong một báo cáo. 

Indonesia mới đây đã tuyên bố sẽ giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 11% xuống 1% đối với ô tô điện và xe buýt chạy bằng pin có tỷ lệ nội địa hoá từ 40%. Ô tô điện và xe buýt có tỷ lệ nội địa hoá từ 20% đến 40% sẽ được ưu đãi 6% VAT trong năm 2023.

Trước đó, Indonesia cũng có các ưu đãi về tín dụng cho các tổ chức/cá nhân đủ điều kiện bao gồm miễn thuế nhập khẩu đối với ô tô điện chạy bằng ắc quy nguyên chiếc (CKD) hoặc xe lắp ráp (IKD) và linh kiện chính sử dụng cho ô tô điện chạy bằng pin; giảm hoặc miễn thuế doanh thu đối với hàng xa xỉ; giảm hoặc miễn thuế do chính quyền khu vực hoặc trung ương áp đặt, bao gồm giảm hoặc miễn thuế đối với xe cơ giới hoặc chuyển quyền sở hữu xe cơ giới.

Để hỗ trợ sản xuất, Indonesia cũng đang miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, vật tư, thiết bị dùng để sản xuất ô tô điện chạy bằng pin; ưu đãi sản xuất thiết bị cho trạm sạc ô tô điện chạy bằng pin và ưu đãi phí đỗ xe do chính quyền khu vực ban hành.

Việt Nam: Giá xe điện không chênh nhiều so với các mẫu xe xăng cùng phân khúc nhờ chính sách thuê pin

Tại Việt Nam, hai mẫu xe điện phổ biến nhất hiện nay là VinFast VF8 và VF e34 - là hai mẫu được sản xuất trong nước, các mẫu xe điện nhập khẩu riêng lẻ chiếm thị phần không đáng kể. 

VinFast đang là thương hiệu xe điện phổ biến nhất Việt Nam với hai mẫu xe VF 8 và VF e34

VF8 được hãng định vị ở phân khúc SUV hạng D. Nếu mua kèm pin, với mức giá lăn bánh từ 1,48 tỷ đồng, VF 8 đắt hơn từ 15-25% so với các mẫu xe cỡ lớn như Ford Everest (giá lăn bánh từ 1,26 tỷ đồng), hay Hyundai Santafe (từ 1,27 tỷ đồng) và Toyota Fortunter (từ 1,17 tỷ đồng). 

Nếu thuê pin thì giá lăn bánh của VF8 khoảng 1,15 tỷ đồng, rẻ hơn các mẫu xe chạy xăng nói trên. 

Trong khi đó, VF e34 được định vị ở phân khúc SUV hạng C. Giá lăn bánh của VF e34 kèm pin là 1,03 tỷ đồng, đắt hơn từ khoảng 8% so với các mẫu xe như Mazda CX-5 và Hyundai Tucson (lăn bánh trên 950 triệu đồng), và hơn khoảng 40% so với Kia Seltos và Hyundai Kona (lăn bánh trên 730 triệu đồng)... 

Còn nếu thuê pin, VF e34 với giá lăn bánh hơn 730 triệu đồng, rẻ hơn Mazda CX-5 và Hyundai Tucson, tương đương Kia Seltos và Hyundai Kona.

Như vậy, chính sách thuê pin doanh nghiệp đưa ra chiếm phần lớn lý do giúp xe điện giảm bớt khoảng cách về giá với xe xăng cùng phân khúc. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, do giá thành cao và là cấu thành quan trọng trong xe điện, giá thuê pin nên được coi là khoản trả góp cho xe điện hơn là chi phí nhiên liệu. 

Mặt khác, tại Việt Nam, xe điện sản xuất trong nước được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt từ 15% xuống chỉ còn 3%, áp dụng đến 28/02/2027 và miễn khoản phí trước bạ, tương đương giảm số tiền để xe lăn bánh từ 10% đến 12% giá trị niêm yết của xe. 

Tháng 2/2023, TMT Motors cho biết đã ký kết hợp tác chiến lược với liên doanh General Motors (GM) – (SAIC – WULING), để sản xuất, lắp ráp và phân phối độc quyền các dòng ô tô điện của Wuling - thương hiệu đang ‘làm mưa làm gió’ ở thị trường Indonesia. 

Sản phẩm đầu tiên được triển khai và ra mắt thị trường Việt Nam là Wuling HongGuang MiniEV. TMT Motors cho biết sẽ công bố thông tin chi tiết về sản phẩm, giá bán và nhận đặt hàng mẫu ô tô điện Wuling HongGuang MiniEV trong quý II năm nay. Mẫu xe này đang được bán với giá dao động từ 4.800 – 14.700 USD ở Indonesia tùy phiên bản.

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên năm 2023 được tổ chức mới đây, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam EuroCham đánh giá, hiện tại, quy định về thuế TNDN hiện đang không có ưu đãi đối với dự án đầu tư sản xuất sản phẩm phương tiện chạy bằng điện (ví dụ ô tô điện). Các chính sách ưu đãi hiện tại chủ yếu là hình thức ưu đãi trên thu nhập, tức là chỉ khi doanh nghiệp kinh doanh có lãi, có thu nhập chịu thuế thì khi ấy mới có thể hưởng các lợi ích từ ưu đãi thuế. Trong khi đó, các hình thức ưu đãi trực tiếp về mặt chi phí chưa phổ biến theo quy định tại Việt Nam.

EuroCham khuyến nghị Việt Nam cân nhắc bổ sung ưu đãi thuế TNDN đối với dự án đầu tư sản xuất sản phẩm phương tiện chạy bằng điện ở mức ưu đãi cao – tương đương với các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường. Cụ thể, thuế suất ưu đãi 10% sẽ áp dụng trong 15 năm; miễn thuế trong 4 năm, giảm 50% thuế trong 9 năm tiếp theo.