Tài chính xanh - cơ hội ngày càng lớn cho ngành ngân hàng Việt Nam

2014, và đặt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050. Vì vậy tăng trưởng xanh là chiến lược phát triển trên toàn cầu với đòn bẩy tài chính xanh sẽ đóng góp quan trọng vào chiến lược tăng trưởng xanh.

Theo báo cáo vào tháng 7 năm 2022 của McKinsey về Green Bonds (trái phiếu xanh), việc phát hành trái phiếu xanh đạt khoảng 620 tỷ đô la Mỹ vào năm 2021 trên toàn cầu và "thị trường tài chính xanh đã tăng trưởng với tỷ lệ tăng trưởng kép khoảng 60% trong 5 năm qua", một kỳ tích không nhỏ đối với một ngành công nghiệp đang phát triển nhanh chóng. Riêng tại Việt Nam, một số chuyên gia ước tính thị trường này có thể mang lại doanh thu lên tới 1,7 tỷ đô la cho các tổ chức tài chính của Việt Nam vào năm 2025.

Cũng theo McKinsey, tài trợ dự án ở Việt Nam đã tăng trưởng từng năm, từ khoảng 3 tỷ USD năm 2018 lên 38 tỷ USD năm 2021, trong các lĩnh vực năng lượng, giao thông vận tải, viễn thông và nước sạch. Đây là một trong những điều kiện tiên quyết cho tăng trưởng thị trường trái phiếu xanh ở Việt Nam.

Tính đến năm 2022, Việt Nam có 31 tổ chức tín dụng có phát sinh dư nợ đối với các dự án xanh, trị giá trên 285.000 tỷ đồng, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp sạch và năng lượng tái tạo.

Dư nợ tín dụng xanh tại Việt Nam hiện nay có xu hướng ngày càng tăng nhanh theo từng năm, nhưng quy mô dư nợ vẫn còn tương đối nhỏ so với tổng tín dụng hệ thống, khoảng 3,69% năm 2021.

Để hoàn thành các mục tiêu đầy tham vọng và thu hẹp khoảng cách giữa cung và cầu của các dịch vụ tài chính xanh, các chính phủ, tổ chức tài chính, nhà đầu tư và cá nhân cần hợp tác để phát triển, thực thi luật pháp và chính sách ưu tiên tài chính xanh ở tất cả các cấp.

Con đường phía trước cho ngành ngân hàng Việt Nam

Biến đổi khí hậu đang định hình lại hành tinh của chúng ta và cùng với đó là cách chúng ta giao dịch ngân hàng. Và ngày càng có nhiều khách hàng, nhận ra sự cấp bách, muốn hành động ngay. Theo nghiên cứu của nền tảng ngân hàng đám mây Mambu, một nửa số khách hàng sẽ cân nhắc chuyển ngân hàng của họ sang một ngân hàng khác có cam kết bền vững hơn. Nhu cầu của khách hàng đang cách mạng hóa cách các ngân hàng kết nối với khách hàng của họ.

Ecolytig và Doconomy là hai doanh nghiệp cung cấp các giải pháp cho các cá nhân và doanh nghiệp nhằm nâng cao nhận thức về hoạt động ảnh hưởng đến môi trường, đo lường mức độ phát thải CO2 hàng ngày trên các hoạt động của họ, cũng như đặt ra mục tiêu và tăng cường hoạt động để giảm mức độ phát thải. Nền tảng ngân hàng đám mây Mambu đã hợp tác với Ecolytig cũng như Doconomy để hỗ trợ các tổ chức này hành động nhanh chóng trước cuộc khủng hoảng khí hậu và thực hiện bước đầu tiên hướng tới hoạt động bền vững, dựa trên các giao diện lập trình ứng dụng (API) và công nghệ đám mây hiện đại.

Tương tự như vậy, ngân hàng có thể thông qua các đối tác bên thứ ba như Mambu để tạo ra nhiều loại dịch vụ tài chính bao gồm công cụ quản lý khoản vay xanh, tài khoản tiết kiệm cho các mục tiêu bền vững, quản lý trái phiếu bền vững, tích hợp với hệ thống tính điểm ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị), cũng như đánh giá rủi ro môi trường… Các dịch vụ có thể được tùy chỉnh dựa trên các đối tượng phát triển bền vững cụ thể của ngân hàng, đồng thời báo cáo và phân tích theo thời gian thực, cho phép theo dõi và phân tích tác động của các sản phẩm và dịch vụ tài chính bền vững này, giúp ngân hàng có thể điều chỉnh và cải thiện theo thời gian.     

Giải pháp Mambu cung cấp có thể được coi là kho dữ liệu ESG để theo dõi tác động phi tài chính của các dịch vụ tài chính và giám sát dữ liệu ESG ở cấp danh mục đầu tư (ví dụ: % đầu tư phù hợp với tiêu chí bền vững) hoặc cấp độ khách hàng cá nhân dùng cuối (ví dụ: % khách hàng ở  nông thôn/ngoại ô, số lượng khách hàng chưa sử dụng dịch vụ ngân hàng, v.v.).

Mambu cung cấp các năng lực để xây dựng một ngân hàng bền vững với các đề xuất ESG như: Mambu hợp tác với các nhà cung cấp đám mây công cộng có lượng carbon thấp; Hỗ trợ ngân hàng xác định các chỉ số ESG vật chất; Thiết lập nền tảng dữ liệu ESG trên Mambu; Dự báo giảm lượng khí thải carbon du nhập và chống lại các đối thủ cạnh tranh; Báo cáo phân bổ phát thải của khách hàng hàng năm trên Cổng thông tin dịch vụ khách hàng…

Liên quan tới thúc đẩy khả năng lãnh đạo bền vững, Mambu tổ chức các buổi hội thảo như một phần của Chương trình cộng đồng khách hàng. Đây là một diễn đàn được thiết kế để thúc đẩy khám phá giá trị và học tập lẫn nhau giữa các khách hàng. Các buổi hội thảo về lãnh đạo bền vững quy tụ các nhà lãnh đạo trong ngành, chuyên gia về chủ đề tài chính xanh và khách hàng của Mambu để chia sẻ các kiến thức, hiểu biết và các phương pháp về tính bền vững trong các dịch vụ tài chính.

Nắm bắt cơ hội - hướng tới tương lai tài chính bền vững

Sáng kiến mới nhất của chính phủ Việt Nam nhằm hỗ trợ tài chính xanh là ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030. Kế hoạch này nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, giảm phát thải khí nhà kính và tăng khả năng phục hồi trước biến đổi khí hậu.

Ngược lại, nhiều tổ chức tài chính đưa ra các giải pháp tài chính xanh để điều chỉnh cung cầu và đáp ứng các điều kiện thị trường. Một số ví dụ tiêu biểu bao gồm Khoản vay xanh của Vietcombank với gói vay lên tới 2.000 tỷ đồng cho các dự án thúc đẩy tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững; hay Tín dụng xanh của BIDV với gói vay lãi suất ưu đãi lên tới 1.500 tỷ đồng cho cá nhân và tổ chức đang phát triển các dự án năng lượng tái tạo, hệ thống xử lý chất thải và các sáng kiến xanh khác.

Bằng cách cung cấp các chương trình như vậy, các tổ chức này thể hiện một bước tích cực hướng tới việc tạo ra một nền kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường hơn ở Việt Nam, đồng thời mang lại cho họ một lợi thế cạnh tranh đáng kể.

Cuối cùng, ngành ngân hàng Việt Nam sẵn sàng hưởng lợi rất nhiều từ các cơ hội mà tài chính xanh mang lại. Với nhu cầu ngày càng tăng đối với các khoản đầu tư bền vững cũng như các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, các ngân hàng tại Việt Nam có thể định vị mình là những người dẫn đầu trong lĩnh vực này và khai thác một nguồn doanh thu mới.

Thông qua các giải pháp sáng tạo và quan hệ đối tác với các bên liên quan, các ngân hàng Việt Nam có thể đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước, đồng thời đạt được tăng trưởng tài chính của chính họ. Điều quan trọng đối với ngành ngân hàng là tận dụng những cơ hội này và ưu tiên tính bền vững trong các chiến lược kinh doanh sắp tới, vì lợi ích của tài chính xanh không chỉ là lợi nhuận mà còn hướng tới việc tạo ra một tương lai lành mạnh và bền vững hơn cho tất cả mọi người.