Theo Tổng cục Hải quan, thời gian gần đây, hoạt động xuất nhập khẩu tại các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc xuất hiện tình trạng ùn tắc lượng lớn hàng hóa chờ xuất khẩu mà theo số liệu tổng hợp và đánh giá thì tập trung chủ yếu tại các địa phương có hoạt động thông thương lớn với Trung Quốc như Lạng Sơn, Quảng Ninh.
Khu vực bến bãi tại các cửa khẩu đã quá tải
Cụ thể, tại Lạng Sơn, lượng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu thời gian gần đây chỉ khoảng 300-400 xe mỗi ngày. Trong khi lượng hàng hoá từ nội địa lên các cửa khẩu thuộc địa bàn tỉnh Lạng Sơn rất lớn cộng với năng lực bến bãi có hạn dẫn đến tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh.
Tính đến sáng ngày 21/12/2021, tổng lượng xe tồn tại 03 khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma là 4.461 xe (giảm 137 xe so với ngày 20/12/2021).
Cụ thể tại cửa khẩu Hữu Nghị tồn 1.389 xe, trong đó chờ xuất khẩu 183 xe, bãi trung chuyển hàng hóa 1.206 xe, chủ yếu là mặt hàng Mít, Thanh Long, ván bóc, linh kiện điện tử.
Tại cửa khẩu Tân Thanh tồn 2.456 xe, trong đó tồn tại bến xe Bảo Nguyên 930 xe, bãi xe Cốc Nam 252 xe, Khu phi thuế quan 1.124 xe... Mặt hàng chủ yếu là Dưa hấu, Thanh Long, Chuối xanh, Mít, Xoài.
Tại cửa khẩu Chi Ma tồn 616 xe, chủ yếu là mặt hàng tinh bột sắn.
Hiện nay các khu vực bến bãi tại các cửa khẩu đã quá tải, khó bố trí, sắp xếp được thêm, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, chất lượng hàng hóa, tăng thời gian xuất khẩu cũng như tăng chi phí, khó khăn cho công tác kiểm soát phòng, chống dịch và bố trí, sắp xếp các phương tiện vận chuyển.
Theo thông tin Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Nam Ninh, Trung Quốc tính đến ngày 16/12/2021 tại phía bên kia Trung Quốc, lượng phương tiện hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam còn tồn là 2400 xe.
Về kim ngạch chung xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn từ 1/12/2021 đến hết ngày 15/12/2021 chỉ đạt 121,65 triệu USD giảm 40,5% so với cùng kỳ tháng 11/2021 và giảm 32,7% so với cùng kỳ năm 2020.
Còn tại tỉnh Quảng Ninh, tính đến đến 21/12/2021 vẫn còn hiện tượng ách tắc phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu mặc, cụ thể: Tại cầu Bắc Luân II: còn tồn 346 xe chờ xuất khẩu, giảm 79 xe so với ngày 15/12/2021, trong đó có 276 xe chở hoa quả và 70 xe chở đồ gỗ mỹ nghệ.
Khu vực phía cửa khẩu Đông Hưng (Trung Quốc) có 289 xe của Việt Nam đã làm thủ tục xuất cảnh sang Đông Hưng - Trung Quốc để nhận hàng chở về Việt Nam. Trong đó hàng hóa chủ yếu là hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất theo loại hình gia công, hàng quá cảnh và có 62 xe hàng hóa nhập kinh doanh tiêu dùng. Do thông báo của chính quyền Đông Hưng- Trung Quốc nên chưa làm thủ tục nhập cảnh về Việt Nam, còn lưu giữ tại bên Đông Hưng- Trung Quốc.
Tại khu vực Lối mở Cầu phao Km3+4, trong thời gian qua lưu lượng hàng hóa nông lâm thủy sản không thay đổi, trung bình lượng phương tiện vận tải chở hàng hoá xuất khẩu qua Lối mở cầu phao Km 3+4 là 150 xe/ngày nên hàng hóa vẫn lưu thông ổn định, tuy nhiên lượng hàng hóa tồn đọng còn rất lớn. Đến nay, lượng xe tồn tại Lối mở Cầu phao Km3+4 là 1.188 xe, giảm 169 xe so với ngày 15/12/2021, chủ yếu là hàng thủy hải sản đông lạnh (940 xe), còn lại là hàng nông sản (248 xe).
Tại khu vực cửa khẩu Hoành Mô, huyện Bình Liêu không có tình trạng hàng hóa tồn đọng, ách tắc tại khu vực cửa khẩu. Lưu lượng hàng hóa nhập khẩu sang Việt Nam đều được các cơ quan chức năng giải quyết thủ tục trong ngày. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây tình trạng phương tiện vận tải hàng hóa từ phía Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam sau khi giao hàng xong trở về Trung Quốc rất chậm do việc khử khuẩn, khử trùng của Trung Quốc dẫn đến tồn đọng rất nhiều xe, tiềm ẩn nguy cơ va chạm giao thông, gây ách tắc tại khu vực cửa khẩu, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, có nhiều thời điểm bãi tập kết không còn chỗ trống để tiếp nhận thêm phương tiện chở hàng nhập khẩu về làm thủ tục.
Hiện nay, phía Trung Quốc chỉ làm thủ tục nhận được từ 25 đến 30 xe/ngày, trong khi lưu lượng xe tồn đọng hàng ngày là trung bình khoảng 120 xe, có ngày lên tới 150 xe.
Ở tỉnh Lào Cai, Tổng cục Hải quan cho biết phía Trung Quốc thông báo đóng cửa khẩu Bắc Sơn là cửa khẩu đối đẳng với cửa khẩu Kim Thành- Lào Cai và kiểm soát chặt đối với hàng nông sản của Việt Nam với nguyên nhân phát hiện dịch bệnh Covid-19 trên xe chở hàng lạnh (xe thanh long) từ ngày 18/7/2021.
Từ ngày 28/8/2021 thì các mặt hàng chuối xanh, mít được xuất khẩu trở lại nên hiện tại không xảy ra tình trạng hàng xuất khẩu bị ách tắc, ùn ứ tại địa bàn tỉnh Lào Cai. Tổng hợp và đánh giá về kim ngạch xuất khẩu giảm gần 20% so với cùng kỳ năm 2020.
Nguyên nhân ùn tắc
Theo Tổng cục Hải quan, việc ùn tắc hàng hóa xuất khẩu chủ yếu do phía Trung Quốc tiếp tục áp dụng các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 dẫn đến tình trạng lái xe hàng hóa qua lại khu vực biên giới hạn chế, có những cửa khẩu chỉ đáp ứng 20- 25% so với lưu lượng thông quan hàng hóa so với bình thường như….
Đặc biệt có địa phương cơ quan chức năng phía Trung Quốc tăng cường biện pháp chống dịch ở mức cao hơn, trong đó yêu cầu thay đổi phương thức giao nhận hàng hóa tại cặp cửa khẩu Tân Thanh- Pò Chìa và cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Hữu Nghị Quan theo hướng lái xe chuyên trách điều khiển xe sang phía Trung Quốc giao hàng và yêu cầu lái xe phải đi về trong ngày, niêm phong cabin xe, lái xe không được xuống xe và phải tiêm đủ 2 mũi vaccine và thực hiện xét nghiệm Covid-19 bằng phương pháp PCR định kỳ 3 ngày/lần;.
Ngoài ra, để tập trung chống dịch, phía Trung Quốc chuyển một số cán bộ kiểm dịch hải quan sang hỗ trợ công tác kiểm soát người Trung Quốc nhập cảnh về nước ăn Tết nên lực lượng hải quan giải quyết thủ tục hàng hóa hiện nay rất mỏng.
Chính quyền thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) cũng có thông báo sẽ tạm dừng làm thủ tục thông quan cho người, hàng hóa qua cửa khẩu Đông Hưng từ 0h ngày 21/12/2021.
Nguyên nhân khác là nông sản của các tỉnh phía Nam đang vào vụ thu hoạch, sản lượng hàng hóa tăng và nhu cầu tiêu dùng dịp lễ, Tết của thị trường Trung Quốc vào những tháng cuối năm tăng cao.
Từ ngày 1/1/2022, Lệnh số 248 ngày 12/4/2021 và 249 ngày 14/4/2021 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc có hiệu lực cũng là nguyên nhân khiến lượng hàng hóa hoa quả, nông sản thực phẩm đổ dồn về các cửa khẩu biên giới phía Bắc chờ xuất khẩu sang Trung Quốc để tránh chính sách của Trung Quốc trước ngày 1/1/2021.
Khi Trung Quốc đưa ra thông báo dự kiến tạm dừng nhập khẩu trước và sau Tết nguyên đán 14 ngày đối với xe lạnh để chuẩn bị các công việc trước và sau Tết càng gây áp lực cho các doanh nghiệp Việt Nam đưa hàng hóa lên cửa khẩu để kịp xuất khẩu trước thời gian trên.
Thông tin về tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các khu vực biên giới đến các doanh nghiệp xuất khẩu, thương lái không được đầy đủ, chi tiết dẫn đến hàng hóa vẫn tiếp tục được đưa lên cửa khẩu với số lượng lớn, không được điều tiết theo diễn biến tình hình thực tế.
Cách thức mua bán hàng hóa nông sản vẫn không tuân theo các chuẩn mực thương mại quốc tế (hợp đồng thương mại quốc tế, các điều khoản quy định cụ thể về phương thức giao nhận hàng hóa, thanh toán tiền hàng cũng như các điều khoản quy định trong trường hợp rủi ro…) nên thiệt hại nhiều năm qua vẫn nghiêng về phía người xuất khẩu Việt Nam.
.jpg "Chân dung \"ông chủ\" Hàn Quốc xây sân golf 18 hố, quy mô 54 ha ở Thái Nguyên, sắp đưa khu đô thị nghỉ dưỡng 10.000 tỷ vào hoạt động")
