Vào buổi tối giữa tháng 11 năm 2023, nhà đầu tư mạo hiểm Peter Thiel đã tổ chức tiệc sinh nhật tại YESS - nhà hàng Nhật Bản nằm trong Khu nghệ thuật Los Angeles. Ngồi cạnh anh là người bạn Sam Altman.
Thiel hỗ trợ quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên của Altman hơn một thập kỷ trước, đồng thời cũng là người cố vấn. Việc OpenAI ra mắt ChatGPT ngay lập tức đưa cổ phiếu công nghệ lên một tầm cao mới, song vẫn khiến Thiel không khỏi lo âu.
Nhiều năm trước khi gặp Altman, Thiel đã nhận một thần đồng AI tên Eliezer Yudkowsky vào học viện của mình. Tháng 3 năm đó, Yudkowsky lập luận trên tạp chí Time rằng nếu làn sóng nghiên cứu AI hiện tại không dừng lại, “mọi người trên Trái đất sẽ chết theo nghĩa đen”.
“Anh phải nghiêm túc hơn với lời cảnh báo này”, Thiel kể lại cho Altman.
Vào thời điểm đó, 800 nhân viên OpenAI đang đi trên một con tàu lớn. Họ sẽ có cơ hội mua ngôi nhà thứ hai, nếu công ty được định giá ở mức 86 tỷ USD.
Altman, ở tuổi 38, đang khép lại một năm sự nghiệp đầy may mắn - một năm mà anh đã trở thành cái tên quen thuộc, gặp gỡ tổng thống và thủ tướng trên toàn cầu. OpenAI dường như đã tạo ra một thứ công nghệ có thể thay đổi mọi thứ.
Thế nhưng, trong khi Altman và Peter Thiel đang trò chuyện thân mật tại nhà hàng Nhật Bản nọ, 4 thành viên trong ban quản trị 6 người của OpenAI, lại tổ chức cuộc họp video bí mật. Họ đang quyết định xem có nên sa thải Sam Altman hay không.
Câu chuyện kinh doanh này có lẽ điên rồ nhất mọi thời đại - khi CEO công ty công nghệ hot nhất hành tinh bị sa thải và phục chức chỉ vài ngày sau đó. Trong nhiều năm, hội đồng quản trị này vốn đã bế tắc với kế hoạch bổ sung chuyên gia an toàn AI. Họ trò chuyện với Ajeya Cotra, một chuyên gia an toàn AI, song quá trình này sau đó bị đình trệ, phần lớn do sự ngăn cản của Altman và người đồng sáng lập Greg Brockman.
“Đã có một cuộc đấu tranh quyền lực nhỏ”, Brian Chesky, CEO của Airbnb, một trong những thành viên hội đồng quản trị tiềm năng mà Altman đề xuất, cho biết.
Mọi thứ trở nên căng thẳng sau khi 3 thành viên hội đồng quản trị trong phe ủng hộ Altman từ chức vào đầu năm 2023 vì nhiều xung đột lợi ích. Điều đó khiến hội đồng quản trị phi lợi nhuận quản lý gã khổng lồ AI vì lợi nhuận chỉ còn lại 6 người: Altman, đồng minh thân cận Brockman, người đồng sáng lập Ilya Sutskever và ba giám đốc độc lập. Đó là Adam D'Angelo, CEO của Quora kiêm cựu giám đốc điều hành của Facebook; Helen Toner, giám đốc chiến lược của Trung tâm An ninh và Công nghệ mới nổi của Georgetown và Tasha McCauley, cựu CEO công nghệ.
Năm 2023, một thành viên hội đồng quản trị của OpenAI tình cờ nghe về Quỹ khởi nghiệp của OpenAI. Quỹ này được thành lập vào năm 2021 để đầu tư vào các công ty khởi nghiệp liên quan đến AI và OpenAI tuyên bố rằng quỹ sẽ được “quản lý” bởi OpenAI. Tuy nhiên, thành viên hội đồng quản trị đã nghe lỏm được những lời phàn nàn rằng lợi nhuận từ quỹ không được chuyển cho các nhà đầu tư của OpenAI.
Đây là tin tức mới đối với hội đồng quản trị, vì vậy họ đã hỏi Altman. Trong nhiều tháng, các giám đốc biết rằng Altman sở hữu quỹ này một cách cá nhân.
OpenAI cho biết Altman không kiếm được bất kỳ khoản phí hoặc lợi nhuận nào từ quỹ và điều này bị cho là khá bất thường. Đối với các thành viên hội đồng quản trị độc lập, mọi thứ đã thách thức niềm tin của họ.
Mira Murati, giám đốc công nghệ OpenAI, kể lại rằng phong cách quản lý độc hại của Altman đã gây ra rất nhiều vấn đề. Mối quan hệ giữa Altman và Brockman khiến cô gần như không thể làm tròn công việc của mình.
Toner cũng mất lòng tin vào Altman vì nhiều lý do, bao gồm cả xu hướng kích động các nhân viên cấp cao. Nhiều bằng chứng đã được Sutskever và Murati thu thập, sau đó chia sẻ cho Toner, McCauley và D'Angelo.
Cụ thể, Altman bị cáo buộc nói dối với một loạt các hành vi độc hại, phần lớn được sao lưu bằng ảnh chụp màn hình từ kênh Slack của Murati. Quyết định sa thải CEO đến ngay sau đó và gây chấn động toàn cầu.
Tuy nhiên, phía hội đồng quản trị không có câu trả lời nào thoả đáng về lý do tại sao Altman bị sa thải, ngoại trừ việc ông không “trung thực”. Murati lúc này lo ngại rằng hội đồng quản trị đang khiến OpenAI gặp rủi ro vì không lường trước được hệ luỵ. Cách duy nhất để giữ công ty không sụp đổ là đưa Altman quay trở lại.
Sau khi ChatGPT gây bão trên toàn thế giới, Altman từ chỗ hầu như không được ai biết đến đã trở thành cái tên quen thuộc. Ông được Tạp chí Times vinh danh là Giám đốc điều hành của năm 2023, đồng thời được Microsoft đặt hoàn toàn niềm tin thông qua khoản đầu tư 10 tỷ USD. Việc bị lật đổ trong thời gian ngắn dường như cũng chỉ là cơ sự nhằm củng cố quyền lực của Sam.
“Đó là thế giới của Sam”, một nhà phát triển công nghệ nổi tiếng đã nói với BI năm ngoái. “Và tất cả chúng ta đang sống trong đó”.
Trong suốt thời gian đó, Sam Altman hứa sẽ làm tốt công việc của mình.
“Tôi nghĩ chúng ta có thể có một thế giới tốt đẹp hơn rất nhiều”, Altman nói với BI năm ngoái về tiềm năng của AI. “Tôi nghĩ có một số việc cần phải làm để đạt được nó. Và tôi thích cảm giác mình có ích như vậy”.
Tuy nhiên, nhiều tháng trở lại đây, đã có những lời xì xào rằng Altman có thể không ‘thần thánh’ đến vây. OpenAI bị tố tùy ý thu hồi cổ phần từ cựu nhân viên, ép họ ký thỏa thuận bất thường nếu không muốn mất hàng triệu USD. Danh tiếng Sam Altman bị ảnh hưởng đáng kể.
Cụ thể, nhân viên OpenAI nếu muốn rời công ty sẽ phải ký những thỏa thuận ‘nghiêm ngặt đến mức bất thường’. Nếu từ chối, họ sẽ bị tước quyền sở hữu cổ phần được chia trong công ty. Hiện OpenAI có khoảng hơn 3.500 nhân sự.
“Thỏa thuận chấm dứt yêu cầu bạn phải có chữ ký trong vòng 7 ngày”, một đại diện công ty đã trả lời email một nhân viên như vậy. “Bạn phải hiểu rằng nếu bạn không ký, điều đó sẽ ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu của bạn. Chúng tôi chỉ làm mọi việc theo đúng quy định”.
Hầu hết các nhân viên cũ đều chịu áp lực rất lớn. Số khác kiên trì phản kháng sẽ tiếp tục phải đối mặt với “công cụ trả thù hợp pháp” mà OpenAI đưa ra: ngăn cản hoạt động bán vốn sở hữu.
“Trong tương lai, bạn sẽ không còn đủ điều kiện tham gia vào các sự kiện mua bán hoặc đảm bảo thanh khoản khác. Một là bạn ký, hai là bạn từ bỏ cơ hội bán cổ phần”, một tài liệu viết.
Mới đây nhất, John Schulman, một trong những đồng sáng lập OpenAI, quyết định rời công ty để gia nhập startup AI đối thủ Anthropic. Peter Deng, giám đốc sản phẩm gia nhập OpenAI vào năm ngoái sau khi giữ vai trò lãnh đạo tại Meta, Uber và Airtable, cũng tuyên bố nghỉ việc. Với sự ra đi của Schulman, OpenAI chỉ còn lại 3 trong số 11 các nhà sáng lập ban đầu.
Không chỉ Schulman, nhiều nhân tài tại OpenAI cũng đã lựa chọn dứt áo ra đi sau một khoảng thời gian làm việc cùng Sam Altman. William Saunders, một kỹ sư nghiên cứu rời OpenAI vào tháng 2. Ba cựu nhân viên OpenAI khác là Carroll Wainwright, Jacob Hilton và Daniel Ziegler cũng nằm trong số này.
Nguyên nhân được cho là đến từ văn hóa ‘liều lĩnh’ tại công ty trí tuệ nhân tạo nức tiếng San Francisco. Lo ngại chủ yếu xoay quanh việc Sam Altman làm chưa đủ để ngăn chặn hệ thống AI trở nên nguy hiểm.
Có ý kiến cho rằng OpenAI, khởi đầu từ một phòng thí nghiệm nghiên cứu phi lợi nhuận, đang đặt lợi nhuận và tăng trưởng lên hàng đầu thay vì chú trọng an toàn người dùng. OpenAI cũng bị tố áp dụng chiến thuật cứng rắn để ngăn cản nhân viên bày tỏ mối quan ngại về công nghệ, trong đó có thoả thuận hạn chế nói xấu công ty nếu nghỉ việc.
Daniel Kokotajlo, cựu nhân viên thuộc bộ phận quản trị của OpenAI, cho biết: “OpenAI thực sự hào hứng với việc xây dựng AI. Họ đang chạy đua một cách liều lĩnh để trở thành người tiên phong”.
Theo: WSJ, TechCrunch, Business Insider
.png "Chứng khoán Mỹ quay đầu, Dow Jones giảm 320 điểm sau khi tăng vọt 1.300: Nỗi lo hiện hữu trước thời hạn áp thuế cận kề")
