Nguy cơ bong bóng nổ tung ở thị trường chứng khoán lớn thứ 2 thế giới: Nhà đầu tư vay chưa từng có 322 tỷ USD để mua cổ phiếu, giới chức lo ngại khủng hoảng lặp lại

Năm 2025 đánh dấu một kỷ lục mới tại thị trường chứng khoán Trung Quốc khi giới đầu tư vay đến 2,3 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 322 tỷ USD) để mua cổ phiếu.

Tâm lý lạc quan của nhà đầu tư đã đẩy chỉ số chứng khoán Thượng Hải lên mức đỉnh 10 năm trong tuần trước, bất chấp căng thẳng thương mại và địa chính trị vẫn âm ỉ. Tuy nhiên, đà tăng này không bền vững. Ngay sau khi có thông tin giới chức đang cân nhắc biện pháp "hạ nhiệt" thị trường, chỉ số CSI300 đã giảm 2% trong phiên giao dịch ngày thứ Năm, thổi bùng lo ngại về khả năng đảo chiều.

Cassiel Jiang - một lập trình viên 35 tuổi tại Bắc Kinh, chia sẻ: “Tôi đã vay 200.000 nhân dân tệ để lướt sóng cổ phiếu, nhưng tuần này biến động mạnh quá. Nhiều mã tăng giảm 3-5% mỗi phiên khiến tôi không ngủ nổi. Tôi đang cân nhắc giảm tỷ lệ đòn bẩy cho an toàn”.

Không giống giai đoạn đầu cơ ồ ạt năm 2015, hiện nay đòn bẩy tài chính chiếm khoảng 2,3% tổng giá trị vốn hóa cổ phiếu tự do chuyển nhượng tại Trung Quốc, thấp hơn nhiều so với mức đỉnh 4,7% một thập kỷ trước.

Tuy vậy, số tiền tuyệt đối đang vay là lớn chưa từng có. Điều đáng lo hơn là một bộ phận nhà đầu tư đang tìm cách lách luật, chuyển hướng vay tiêu dùng để đổ vào cổ phiếu vì lãi suất ưu đãi hơn.

James Liu - kỹ sư công nghệ tại Tứ Xuyên, thừa nhận: “Tôi vay tiêu dùng lãi suất khoảng 3% thay vì dùng margin từ công ty chứng khoán với mức 4-5%. Dù ngân hàng cấm sử dụng khoản vay vào đầu tư cổ phiếu, nhưng chỉ cần chuyển tiền qua vài tài khoản là không ai phát hiện”.

Theo đó, một số ngân hàng địa phương như China Minsheng Bank hay Hekou Rural Commercial Bank gần đây đã phát cảnh báo về hành vi dùng thẻ tín dụng cho mục đích đầu cơ tài chính. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống tài chính đang cảnh giác cao độ.

Công ty Cambricon - đại diện tiêu biểu của làn sóng cổ phiếu công nghệ AI, ghi nhận vốn hoá tăng gấp đôi lên 668 tỷ nhân dân tệ trong tháng 8. Tuy nhiên, cổ phiếu này rơi tự do 15% chỉ trong một ngày, sau khi có thông tin giới chức muốn hạ nhiệt thị trường. Theo dữ liệu giao dịch, các nhà đầu tư đã vay hơn 10 tỷ nhân dân tệ chỉ để mua mã cổ phiếu này.

Steven Leung - Giám đốc điều hành tại UOB Kay Hian (Hong Kong), nhận định: “Khi giới chức có động thái can thiệp, những nhà đầu tư sử dụng margin sẽ là nhóm đầu tiên tháo chạy, đẩy thị trường vào thế dễ tổn thương”.

Giới chức Trung Quốc, trong khi vẫn cam kết ủng hộ thị trường cổ phiếu, đang cố gắng định hướng lại dòng tiền đầu tư theo hướng dài hạn và bền vững. Ông Wu Qing - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc - gần đây tuyên bố sẽ “củng cố xu thế tăng trưởng tích cực” bằng cách thúc đẩy các chiến lược đầu tư hợp lý, giá trị, thay vì đầu cơ ngắn hạn.

Các công ty chứng khoán cũng bắt đầu hành động. Sinolink Securities đã nâng yêu cầu ký quỹ từ cuối tháng 8, nhằm giảm thiểu rủi ro từ các khoản vay đầu tư.

Mặc dù chưa xuất hiện những tín hiệu báo động như năm 2015, song làn sóng sử dụng vốn vay tràn lan và sự hưng phấn thái quá của nhà đầu tư cá nhân vẫn là mối nguy tiềm tàng.

Eugene Hsiao, chiến lược gia cổ phiếu Trung Quốc tại Macquarie Capital, cảnh báo: “Chính phủ rõ ràng ủng hộ thị trường chứng khoán, nhưng họ cũng rất dè chừng với các chu kỳ bong bóng như giai đoạn 2014-2015. Tôi cho rằng các dòng tiền đầu cơ sẽ bị kiểm soát chặt hơn trong thời gian tới”.

Tham khảo Reuters