Ngành sản xuất Trung Quốc nghiên cứu "vũ khí" mới để lột xác hoàn toàn: Hàng nghìn nhà máy đang áp dụng công nghệ cao, hàng triệu robot được huy động

Với những cánh tay robot và hệ thống quản trị bằng dữ liệu, ngành sản xuất Trung Quốc đang trải qua một cuộc lột xác số hóa thông minh do trí tuệ nhân tạo (AI) dẫn dắt.

Ngày 2/3, phóng viên Khoa học và Công nghệ Nhật báo đã đến thăm Khu Công nghiệp Máy xúc Thủy lực Cao cấp Thông minh của Tập đoàn Thái Trọng (Taiyuan Heavy Industry). Tại đây, 1.216 con robot đang vận hành nhịp nhàng dây chuyền sản xuất hoàn toàn tự động. Chỉ mất 8,8 phút, một tấm thép đã vượt qua dây chuyền dài 5 km để biến thành một bộ phận của máy xúc kỹ thuật.

“Khu vực này vận hành với sự phối hợp của robot, giúp chúng tôi thực hiện toàn bộ quy trình sản xuất tự động - ‘vào thép, ra máy hoàn chỉnh” - ông Zhu Shaohui, kỹ sư cao cấp tại Trung tâm Kỹ thuật Tập đoàn Thái Trọng, đại biểu Quốc hội, chia sẻ với phóng viên - “Chuyển đổi số hóa thông minh đã mang lại những thay đổi chưa từng có cho doanh nghiệp.”

Tuy nhiên, những vấn đề như nút thắt công nghệ, sự phối hợp chưa đủ trong chuỗi ngành, và tình trạng thiếu hụt nhân tài vẫn đang kìm hãm sự phát triển tiếp theo của ngành. Trong bối cảnh này, làm thế nào để vượt qua các rào cản công nghệ cơ bản và đạt được sản xuất thông minh toàn diện đã trở thành chủ đề trọng tâm.

Theo số liệu từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, tính đến ngày 20/12/2024, quốc gia này đã xây dựng hơn 1.200 nhà máy thông minh cấp tiến và hơn 230 nhà máy thông minh xuất sắc, đánh dấu bước tiến lớn trong lĩnh vực sản xuất thông minh.

Ông Zhu Shaohui cho biết, trên phạm vi cả nước, nút thắt công nghệ vẫn là một thách thức lớn đối với sự phát triển của sản xuất thông minh. Dù AI đóng vai trò quan trọng, nhiều công nghệ nền tảng vẫn cần được đột phá, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng từ các bên liên quan.

Ngoài ra, ông Zhu nhận định rằng mức độ phối hợp trong quá trình chuyển đổi số hóa thông minh giữa các doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ tại Trung Quốc vẫn cần được nâng cao, đặc biệt là cần tăng cường vai trò hỗ trợ và dẫn dắt của các doanh nghiệp đầu ngành trong chuỗi cung ứng.

Công ty TNHH Thép An Nguyên Bình Cương Bình Hương (gọi tắt là Thép Bình An), tỉnh Giang Tây, với 70 năm lịch sử, đã không ngừng nâng cấp thiết bị trong những năm gần đây, đưa mức độ tự động hóa lên một tầm cao mới và cải thiện đáng kể năng lực sản xuất.

Tuy nhiên, bà Wen Fei, kỹ thuật viên tại Nhà máy Luyện thép An Nguyên của Thép Bình An, nhận thấy rằng trong doanh nghiệp thép lâu đời này, một số vị trí sản xuất tuyến đầu vẫn sử dụng phương thức vận hành thủ công kém hiệu quả.

Làm thế nào để giảm cường độ lao động của công nhân và nâng cao hiệu suất sản xuất? Bà Wen cho rằng chìa khóa nằm ở việc khai thác và mở rộng các kịch bản ứng dụng AI, tạo cầu nối cho sự kết hợp sâu rộng giữa AI và ngành sản xuất, từ đó đạt được sự gắn kết chính xác.

Bà Wen nhấn mạnh với phóng viên rằng việc chỉ áp dụng trí thông minh vào từng công đoạn riêng lẻ trong các ngành truyền thống là chưa đủ. Thay vào đó, cần hướng tới các mục tiêu cao hơn như hệ thống hóa và kiểm soát tập trung trong sản xuất thông minh, để cuối cùng đạt được sự “liên kết toàn chuỗi” trong sản xuất thông minh.

Phối hợp giữa nghiên cứu liên ngành và đào tạo nhân tài

Là một doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực sản xuất thông minh quốc gia, Tập đoàn Haier gần đây đang sử dụng công nghệ AI để tái định hình hệ sinh thái ngành và mô hình kinh tế.

“Đối với ngành sản xuất, giá trị lớn nhất của AI nằm ở khả năng thâm nhập toàn diện vào mọi kịch bản,” ông Zhou Yunjie, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Haier, đại biểu Quốc hội, nhận định.

Ông cho rằng AI, thông qua việc huấn luyện trên khối lượng dữ liệu công nghiệp khổng lồ và tích hợp khả năng đa phương thức, có thể tối ưu hóa toàn cục trên các thiết bị, dây chuyền sản xuất và chuỗi ngành, từ đó thúc đẩy sự phát triển số hóa thông minh của hệ thống công nghiệp.

“Doanh nghiệp hoặc cùng tiến hóa với AI, hoặc sẽ bị AI gạt ra bên lề,” ông Zhou Yunjie nói. Ông cho rằng các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược ứng dụng AI dựa trên đặc thù của mình. Một mặt, doanh nghiệp nên lấy kịch bản làm động lực để đẩy nhanh việc triển khai AI.

Ví dụ, công đoạn kiểm tra sản phẩm trước đây phụ thuộc vào lao động thủ công và dễ xảy ra sai sót nay đã được thay thế bằng công nghệ kiểm tra thị giác AI, chuyển sang tự động hóa.

Mặt khác, doanh nghiệp cần lấy ứng dụng làm động lực để thúc đẩy đổi mới AI. Lấy Tianzhi làm ví dụ, mô hình này đã tích lũy 4.700 mô hình cơ lý ngành và 200 thuật toán chuyên gia, được áp dụng tại 160.000 doanh nghiệp trong 15 ngành, thúc đẩy ứng dụng sâu rộng của mô hình công nghiệp lớn trong các khâu nghiên cứu phát triển, sản xuất và quản lý kinh doanh.

Ông Zhou Yunjie cảnh báo rằng AI, với tư cách là một công nghệ tiên phong, trong khi phá vỡ các rào cản ngành, cũng đặt ra thách thức cho nhiều công nhân tuyến đầu.

Đồng tình với quan điểm này, ông Zhu Shaohui cho rằng sản xuất thông minh đòi hỏi năng lực tổng hợp liên ngành, bao gồm kiến thức và kỹ năng từ kỹ thuật công trình, phân tích dữ liệu, phát triển phần mềm và nhiều lĩnh vực khác. Tuy nhiên, hiện nay, ngành sản xuất thông minh đang thiếu hụt nhân tài chất lượng cao, dẫn đến mâu thuẫn cung cầu về nhân lực.

Ông Zhu Shaohui đề xuất rằng Trung Quốc cần hoàn thiện hệ thống chính sách nhân tài kỹ năng, thông qua các biện pháp như triển khai Kế hoạch Phục hưng Nhân tài Kỹ năng Cao để đào tạo nhân tài sáng tạo và tổng hợp, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp thiết lập hệ thống phân phối lương dựa trên giá trị kỹ năng. Ngoài ra, chính phủ nên phát huy vai trò nền tảng của các trường nghề trong việc đào tạo nhân tài, thúc đẩy mô hình phát triển kết hợp giữa sản xuất và giáo dục, để quá trình nuôi dưỡng nhân tài đồng bộ với sự phát triển của ngành.