Bất chấp những biến động kinh tế và căng thẳng thương mại toàn cầu, ngành công nghiệp năng lượng mặt trời (NLMT) tiếp tục chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc tại hai thị trường lớn nhất thế giới là Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Tại Trung Quốc, năm 2024 đánh dấu một kỷ lục mới với khoảng 277 GW công suất NLMT được bổ sung, tăng 45.2% so với năm trước và nâng tổng công suất lắp đặt lên gần 887 GW. Con số này gấp đôi tổng công suất NLMT quy mô lớn của Hoa Kỳ tính đến cuối năm 2024.
Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi các chính sách hỗ trợ dài hạn của chính phủ Trung Quốc, đi cùng với các khoản đầu tư khổng lồ (hơn 84 tỷ USD vào lưới điện năm 2024 ) và Luật Năng lượng 2025 mới, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo (NLTT) song song với đảm bảo an ninh năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch.
Bên cạnh đó, quốc gia tỷ dân này cũng thống trị chuỗi cung ứng sản xuất tấm quang điện (PV) toàn cầu, chiếm 80-95% thị phần (theo dữ liệu được IEA - Cơ quan Năng lượng Quốc tế, công bố).
Tại Mỹ, ngành NLMT cũng không kém phần sôi động. Năm 2024, quốc gia này đã lắp đặt gần 50 GWdc công suất mới, tăng 21% so với năm 2023, đưa tổng công suất tích lũy lên khoảng 236 GWdc. NLMT chiếm tới 66% tổng công suất phát điện mới được bổ sung vào lưới điện Hoa Kỳ trong cùng năm 2024.
Động lực chính đằng sau sự tăng trưởng này là Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) năm 2022, với các ưu đãi thuế đầu tư và sản xuất hấp dẫn. IRA cũng thúc đẩy mạnh mẽ nỗ lực nội địa hóa sản xuất, với công suất sản xuất mô-đun tăng 190% và đạt hơn 50 GW vào đầu năm 2025 - theo báo cáo thị trường NLMT được SEIA (Hội đồng ngành công nghiệp NLMT) phát hành ngày 11/3/2025.
Tuy nhiên, ngành NLMT Hoa Kỳ vẫn đối mặt với thách thức từ sự không chắc chắn về chính sách sau bầu cử, lãi suất cao ảnh hưởng đến phân khúc dân dụng, và các loại thuế quan đối với hàng nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc và Đông Nam Á, làm tăng chi phí dự án.
Dự báo nhu cầu tấm pin năng lượng mặt trời và ngành công nghiệp xanh
Tại Trung Quốc, Hội đồng Điện lực Trung Quốc (CEC) dự báo tổng công suất NLMT hòa vào lưới điện sẽ đạt 1.100 GW vào cuối năm 2025. Mordor Intelligence dự báo thị trường NLMT Trung Quốc sẽ tăng trưởng với tốc độ hơn 15% trong giai đoạn 2025-2030.
Các mục tiêu dài hạn như trung hòa carbon vào năm 2060 đòi hỏi tiềm năng lên tới 10.000 GW đối với điện gió và mặt trời. Ngành năng lượng sạch đã đóng góp tới 10% GDP của Trung Quốc vào năm 2024 - dữ liệu được CREA công bố ngày 19/02/2025, cho thấy tầm quan trọng chiến lược của nó.
Tại Mỹ, SEIA/Wood Mackenzie dự báo công suất NLMT tích lũy sẽ tăng hơn gấp ba lần, đạt 739 GWdc vào năm 2035 trong kịch bản cơ sở. Kịch bản này dựa trên việc duy trì các chính sách hỗ trợ như IRA và sự phục hồi của chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, các dự báo cũng nhấn mạnh sự nhạy cảm của thị trường NLMT với các yếu tố chính sách thuế quan và chính sách tiền tệ, ảnh hưởng đến nền kinh tế vĩ mô, đồng thời tác động mạnh mẽ đến chuỗi cung ứng hàng hóa thông qua việc nhập khẩu nguyên liệu vào Mỹ.
Theo các chuyên gia, nhu cầu về tấm pin mặt trời và các công nghệ xanh khác trên toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh, đặc biệt được thúc đẩy bởi cam kết quốc tế về phát thải khí nhà kính và chi phí sản xuất năng lượng sạch ngày càng được cải thiện, đem lại hiệu quả kinh tế so với việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Kim loại được hưởng lợi từ đà tăng trưởng của ngành công nghiệp xanh
Trong bối cảnh ngành công nghiệp xanh, đặc biệt là năng lượng mặt trời tăng trưởng mạnh mẽ, một kim loại quý đang âm thầm hưởng lợi lớn: Bạc.
Vai trò không thể thay thế trong tấm pin mặt trời: Bạc là vật liệu quan trọng trong sản xuất tế bào quang điện (PV cells) do tính dẫn điện vượt trội của nó. Trung bình, mỗi tấm pin mặt trời chứa khoảng 20 gram bạc và sử dụng từ 3,2 đến 8 gam trên một mét vuông. Do đó, với sự tăng trưởng cả số lượng tấm pin và diện tích phủ của các trang trại điện mặt trời, tiếp tục thúc đẩy nhu cầu bạc trong lĩnh vực này.
Ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp xanh: Ngoài NLMT, bạc còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế xanh, ví dụ như xe điện (EV). Theo các nghiên cứu của Viện bạc - Silver Institute, công bố, mỗi chiếc xe điện chạy hoàn toàn bằng pin (BEV) sử dụng từ 25 đến 50 gram bạc, trong khi đó, xe điện Hybrid (HEV): sử dụng khoảng 18 đến 34 gram bạc.
- Không những vậy, xe động cơ đốt trong cũng sử dụng từ 15 đến 28 gram bạc do hàm lượng điện tử cao hơn trong mỗi chiếc xe. Nhu cầu bạc từ ngành ô tô dự kiến sẽ tăng lên 90 triệu ounce (khoảng 2.200 tấn) trong giai đoạn 2025 - 2030.
Theo Metals Focus dự báo, nhu cầu bạc trong ngành điện tử và quang điện có thể tiếp tục đạt mức kỷ lục mới trong năm 2025, với nhu cầu ước tính khoảng hơn 14 nghìn tấn. Điều này cũng là động lực chính thúc đẩy và hỗ trợ giá bạc trong suốt năm 2024 và giai đoạn đầu năm 2025.
Trong năm 2024, giá bạc đã tăng 21% và tăng 59% từ đáy đến đỉnh, mức giá trung bình hàng năm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2012. Các yếu tố cơ bản tiếp tục ủng hộ đà tăng này, với việc thị trường ghi nhận năm thâm hụt nguồn cung thứ tư liên tiếp.
Tổng nhu cầu bạc trong năm 2024 đạt hơn 36 nghìn tấn, trong khi đó, tổng cung của sản phẩm này chỉ đạt hơn 31 nghìn tấn, mức thâm hụt được ước tính khoảng 4.600 tấn bạc. Đặc biệt, nhu cầu bạc trong công nghiệp chứng kiến một mức tổng kỷ lục mới vào năm 2024, với nhu cầu tăng 4% lên 680,5 triệu ounce (21.165 tấn). Trong đó, sự tăng trưởng này được dẫn đầu nhờ tăng trưởng ngành NLMT từ Trung Quốc.
Trong năm 2025, thị trường bạc tiếp tục được dự báo thiếu hụt nguồn cung đạt mức trên 3.100 tấn - Metal Focus dự báo. Bên cạnh đó, sự bất ổn kinh tế vĩ mô và địa chính trị đang diễn ra, đi cùng với việc cắt giảm lãi suất sắp tới của Fed, được các chuyên gia dự báo sẽ duy trì nhu cầu của nhà đầu tư vào kim loại quý, tạo ra động lực tăng giá trong trung hạn đối với bạc.
Với việc nguồn cung dự kiến thiếu hụt 5 năm liên tiếp, xu hướng sử dụng và tăng trưởng của ngành năng lượng sạch là không thể đảo ngược và ứng dụng ngày càng phổ biến trong xe điện, cùng với ứng dụng cao trong các cơ sở hạ tầng năng lượng, bạc đang trở thành một kim loại mang tính chiến lược quan trọng trong phát triển công nghiệp bền vững. Điều này đồng nghĩa với giá bạc có tiềm năng tăng trưởng cao.
Bên cạnh đó, bạc còn có giá trị tích trữ, tương tự như vàng. Dù đã phổ biến nhiều năm trên thế giới, bạc gần đây cũng bắt đầu được các nhà đầu tư Việt Nam quan tâm như một kênh đầu tư mới. Theo giá cập nhật tại Phú Quý, giá bạc thỏi 999 đang được giao dịch quanh mức 1.255.000 đ/lượng - mua vào, 1.294.000 đ/lượng - bán ra.
