Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang có dấu hiệu phục hồi và các chính sách hỗ trợ dần phát huy hiệu quả, ngành ngân hàng Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 (6T2025) chứng kiến sự phân hóa rõ rệt về năng lực tín nhiệm.
Ngành ngân hàng trên đà phục hồi, nhưng không đồng đều
Các chuyên gia VIS Rating cho rằng, nhìn chung, năng lực tín nhiệm của các ngân hàng lớn và SOB đã được cải thiện đáng kể trong 6T2025. Điều này nhờ vào việc giảm nợ xấu (NPL) trong bối cảnh thị trường bất động sản phục hồi.
Cụ thể, tỷ lệ NPL toàn ngành đã cải thiện 20 điểm cơ bản so với quý trước, đạt mức 2,3%. Khả năng trả nợ của khách hàng doanh nghiệp được cải thiện đối với các ngân hàng như ACB và CTG, trong khi VPB và MBB ghi nhận tỷ lệ nợ quá hạn cho vay mua nhà giảm nhờ giải quyết pháp lý cho các dự án bất động sản.
Bên cạnh đó, khả năng sinh lời của toàn ngành cũng giữ ổn định, với tỷ suất sinh lời trên bình quân tổng tài sản (ROAA) ở mức 1,5% trong 6T2025. Sự cải thiện này đến từ tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ, chi phí tín dụng giảm và khả năng thu hồi nợ xấu tốt hơn.
Nhiều ngân hàng lớn, bao gồm cả SOB, đã cải thiện ROAA nhờ chi phí tín dụng giảm và thu hồi nợ xấu tốt hơn (ví dụ: VPB, CTG), cùng với lợi suất cho vay cao hơn (ví dụ: SHB).
Áp lực chồng chất lên các ngân hàng nhỏ
Ngược lại với đà phục hồi chung của ngành, các ngân hàng nhỏ lại gặp nhiều khó khăn. Họ chịu ảnh hưởng nặng nề bởi trích lập dự phòng cao và chi phí huy động vốn tăng do cạnh tranh ngày càng gay gắt. Những thách thức này được thể hiện rõ qua các điểm sau:
Chất lượng tài sản phân hóa. Mặc dù một số ngân hàng nhỏ như ABB giảm nợ xấu nhờ tăng cường xóa nợ, trong khi tỷ lệ hình thành nợ xấu tại PGB, VAB, BVB và SGB vẫn thuộc nhóm cao nhất trong ngành. Điều này cho thấy sự mong manh trong quản lý rủi ro tín dụng của phân khúc này.
Lợi nhuận trái chiều. Xu hướng lợi nhuận tại các ngân hàng nhỏ có sự phân hóa. Trong khi ABB, NVB, KLB cải thiện khả năng thu hồi nợ xấu và tăng trưởng tín dụng, một số ngân hàng khác như BVB và BAB lại bị ảnh hưởng bởi chi phí tín dụng cao.
Áp lực thanh khoản gia tăng. Đây là một trong những điểm yếu lớn nhất của các ngân hàng nhỏ. Với việc đẩy mạnh cho vay trên toàn ngành, cạnh tranh huy động tiền gửi dự kiến sẽ ngày càng gay gắt.
Các ngân hàng quy mô nhỏ dễ bị tổn thương trước chi phí vốn và áp lực thanh khoản cao hơn do hạn chế về tài sản thanh khoản cao và phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn thị trường ngắn hạn.
Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi khách hàng (LDR) toàn ngành tăng lên 109% trong 6T2025, khi tăng trưởng tín dụng vượt xa tăng trưởng tiền gửi, đặc biệt tại các ngân hàng lớn. Tuy nhiên, các ngân hàng lớn vẫn kiểm soát tốt rủi ro thanh khoản nhờ phát hành trái phiếu dài hạn và gia tăng nợ vay từ nước ngoài.
Ngược lại, một số ngân hàng quy mô nhỏ đang gặp áp lực thanh khoản gia tăng do dòng tiền gửi bị rút ra.
Đánh giá về triển vọng nửa cuối năm 2025, VIS Rating kỳ vọng chất lượng tài sản và khả năng sinh lời của ngành sẽ dần phục hồi trong nửa cuối năm 2025, được hỗ trợ bởi sự ổn định của thị trường bất động sản và các chính sách hỗ trợ.
Tuy nhiên, đà phục hồi này sẽ tiếp tục mang lại lợi thế rõ rệt cho các ngân hàng lớn và quốc doanh. Các ngân hàng này được dự báo sẽ dẫn dắt đà phục hồi lợi nhuận toàn ngành, nhờ giảm áp lực về biên lãi ròng (NIM), tăng trưởng cho vay dài hạn cao hơn và chi phí tín dụng thấp hơn.
Trong khi đó, các ngân hàng nhỏ sẽ cần nỗ lực lớn để củng cố nền tảng tài chính và vượt qua những thách thức hiện tại.
