“Nếu thiếu tính thị trường, rất khó phát triển ngành điện bền vững”

Thông tin tại Tọa đàm "Đột phá nào để thu hút đầu tư vào ngành điện" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức đang diễn ra, Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng bên cạnh những kết quả đã đạt được cũng có không ít tồn tại, hạn chế cần phải nhìn nhận, có rất nhiều yếu tố đòi hỏi ngành điện phải thay đổi.

Theo đó, ông Hiếu đã chỉ ra 4 nội dung trọng yếu cần chú trọng xem xét và có giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành điện trong thời gian tới.

Thứ nhất, theo ông Hiếu, “có vẻ chính sách ổn định quá” khi các hiện quy định liên quan mới có Luật Điện lực năm 2004, sửa đổi năm 2012; Quyết định số 28 về giá bán điện năm 2014… Tuy nhiên thực tế ngành điện thay đổi rất nhanh chóng nên sự ổn định là chậm thay đổi.

Thứ hai, ông Hiếu cho rằng, về mặt nội dung, vì đầu tư ngành điện rất lớn, đứng từ góc độ các nhà đầu tư thì hệ thống chính sách phải có khả năng tiên lượng và đồng bộ. Nếu không đồng bộ thì không tạo ra tác động tốt. Vì vậy, trong một số trường hợp, thiếu sự đồng bộ.

“Chúng ta cải cách rất mạnh về thu hút đầu tư thị trường phát điện, mua điện bán buôn nhưng chậm cải cách về bán lẻ thì rõ ràng không đồng bộ”, ông Phan Đức Hiếu nhận định.

Nội dung thứ ba, theo ông Hiếu là cơ sở pháp lý, nhà đầu tư cần sự vững chắc thì hiện Việt Nam đang điều hành khá nhiều ở quyết định, điều này cần phải xem xét.

Điểm nhấn thứ tư, theo ông Hiếu là việc ngành điện đang thiếu tính thị trường. “Trong bối cảnh hiện nay, nếu thiếu tính thị trường trong nội dung cơ chế chính sách thì rất khó để có công cụ thúc đẩy bền vững”, ông Hiếu đánh giá.

Cũng theo ông Phan Đức Hiếu, khả năng tiếp cận điện năng là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thu hút đầu tư.

“Khi tôi còn ở Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, chỉ nói riêng về môi trường, thể chế để thu hút đầu tư năng lực cạnh tranh thì các quốc gia xếp chỉ số tiếp cận điện năng, bảo đảm điện năng là một chỉ số quan trọng trong đánh giá chất lượng của môi trường kinh doanh trong thu hút đầu tư. Trong rất nhiều thể chế khác như như đất đai, xây dựng…, tiếp cận điện năng là một trong những chỉ số quan trọng”, ông Hiếu cho biết.

Về những nỗ lực cải cách thể chế và triển vọng liên quan đến phát triển thị trường điện tại Việt Nam hiện nay, ông Phan Đức Hiếu cho rằng đang có những tiền đề và chỉ dấu quan trọng cho thấy sẽ có những chuyển biến thiết thực hơn để thúc đẩy thị trường điện phát triển năng động, bền vững.

“Điều rất mừng là sự quyết tâm của các cơ quan, bộ ngành có sự thay đổi rất lớn từ năm 2000. Đầu tiên là Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 5 năm, rồi Quốc hội có hẳn 1 chuyên đề giám sát về năng lượng. Sau đó, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ rất quyết liệt trong việc sửa đổi Luật Điện lực, xem xét lại Quyết định số 28 về giá bán điện và nhiều động thái, kể cả tạo lập hạ tầng điện. Nhìn về mặt quyết tâm có sự chuyển biến, đây là điều rất cần thiết, phải phát huy trong thời gian tới”, ông Phan Đức Hiếu nhận định.