Đây là công nghệ in 3D.
Trên thực tế, căn bệnh ung thư xương, đặc biệt ở những vị trí phức tạp như xương chậu hay xương đùi, từ lâu gắn liền với phán quyết cắt cụt chi. Đây được coi là lựa chọn để bảo toàn tính mạng. Tuy nhiên, việc này cũng để lại vết thương tâm lý và thể chất kéo dài cả đời đối với người bệnh. Rất nhiều bệnh nhân và gia đình không chấp nhận việc cắt bỏ bộ phận trên cơ thể, do đó việc tái tạo rất quan trọng.
Trong những năm gần đây, y học thế giới phát triển các kỹ thuật tái tạo xương bằng implant kim loại thiết kế theo từng cá thể. Tuy nhiên, chi phí của các kỹ thuật nàyquá đắt đỏ khiến cho phần lớn bệnh nhân không có cơ hội tiếp cận.
Trên thực tế, tại Việt Nam, việc tái tạo cấu trúc xương gần như được coi là "nhiệm vụ bất khả thi" trước khi công nghệ in 3D được ứng dụng. Tuy nhiên, nhiệm vụ tưởng chừng như không thể thực hiện này đã làm được thành công ở Việt Nam.
.jpg)
"6 năm trước, chúng tôi điều trị một trường hợp ung thư xương phức tạp, bệnh nhân xâm lấn chỏm xương đùi và xương chậu, khi đó phải in khớp háng 3D và khung chậu để cấy ở nước ngoài, tuy nhiên không phù hợp nên đã mổ lại", GS Trần Trung Dũng nhớ lại.
GS Trần Trung Dũng và các cộng sự đã thu thập hình ảnh, mô phỏng cấu trúc xương bị phá hủy và thiết kế implant thay thế toàn bộ vùng tổn thương. Kết quả, ca phẫu thuật kết hợp cắt u, tái tạo và cố định implant 3D thành công. Hai năm sau cuộc phẫu thuật, bệnh nhân này đi lại được, chức năng vận động phục hồi tốt và đặc biệt là không gặp biến chứng đáng kể.
Hay có một bệnh nhân khác phải cắt bỏ gần toàn bộ xương đùi vì ung thư. Bệnh viện Vinmec đã tái tạo toàn bộ xương đùi bằng mô hình in 3D, từ đó giúp phục hồi cấu trúc nâng đỡ của chi dưới, đảm bảo khả năng vận động lâu dài.
Công nghệ in 3D đang làm thay đổi cuộc đời của bệnh nhân ung thư xương tại Việt Nam
Với những thành công trong mấy năm qua, công nghệ in 3D đang được xem như một bước ngoặt trong phẫu thuật ung thư xương. Theo GS Trần Trung Dũng: "Điểm khác biệt lớn nhất là chúng tôi (các bác sĩ, kỹ sư và nhà nghiên cứu) làm việc như một nhóm thống nhất. Trước đây, thiết kế một sản phẩm in 3D hoặc mô phỏng cấu trúc xương có thể mất nhiều ngày, thậm chí lâu hơn, vì phải gửi mẫu đi nhiều nơi. Nhưng giờ đây, toàn bộ quy trình được thực hiện ngay trong nước, trong cùng một trung tâm và đội ngũ kỹ sư – bác sĩ phối hợp chặt chẽ từng giờ. Điều này giúp rút ngắn thời gian thiết kế, tăng độ chính xác và đặc biệt là kịp thời cho những ca ung thư xương đang tiến triển nhanh".
Chẳng hạn, chỉ cần bệnh nhân chờ thêm một tháng là tổn thương có thể thay đổi hoàn toàn, khiến việc phẫu thuật trở nên khó khăn hơn, thậm chí không thể thực hiện. Do đó, công nghệ 3D giúp các bác sĩ thực hiện những ca mổ chính xác, chuẩn hóa và đúng thời điểm.
Tuy nhiên, theo GS Trần Trung Dũng, điều trị ung thư xương không phải "mổ là xong". Thực tế hiện nay, thế giới dùng khái niệm "solution - giải pháp" thay cho "treatment - điều trị", vì phải phối hợp nhiều công nghệ, bao gồm: Phẫu thuật chính xác bằng mô phỏng và in 3D; hoá trị; công nghệ gene; nghiên cứu tế bào gốc; ngân hàng mẫu (biobank) để phân tích sau mổ.
"Chúng tôi đang sở hữu kho lưu trữ các mẫu sinh học từ bệnh nhân ung thư xương khoảng 500 mẫu, thuộc nhóm lớn nhất thế giới. Điều này giúp nghiên cứu chuyên sâu cũng như tạo điều kiện cho cá thể hóa điều trị, tức là mỗi bệnh nhân sẽ có phác đồ tối ưu dựa trên chính tế bào của họ", GS Trần Trung Dũng chia sẻ.
Vì sao thế giới trả 60.000 USD để phẫu thuật nhưng Việt Nam vẫn có thể làm được?
Chi phí được coi là một rào cản lớn với công nghệ in 3D.
GS Trần Trung Dũng chia sẻ, ở Mỹ hoặc châu Âu, một sản phẩm in 3D dùng trong phẫu thuật – tùy mức độ phức tạp, và có thể dao động từ 30.000 - 60.000 USD. Đây là con số rất lớn so với khả năng chi trả của đa số bệnh nhân ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở Việt Nam, gần như toàn bộ chi phí hiện tại đều được các quỹ từ thiện tài trợ 100%, vậy nên bệnh nhân không phải trả.
Làm sao để Việt Nam có thể triển khai công nghệ in 3D cho các bệnh nhân ung thư xương với chi phí thấp hơn rất nhiều? Theo GS Trần Trung Dũng, giá thành của implant 3D phụ thuộc vào ba yếu tố, bao gồm: Thời gian thiết kế, quy mô sản xuất và mức độ sẵn sàng của hệ thống công nghệ.
Việt Nam hiện đang tạo ra cách tiếp cận mới cho cả ba yếu tố này. Cụ thể, thứ nhất, AI đã rút ngắn đáng kể thời gian thiết kế. Trước đây, một kỹ sư phải mất từ 2 - 7ngày để thiết kế implant dựa trên dữ liệu hình ảnh phức tạp. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của AI hiện nay, thời gian có thể rút xuống còn dưới hai giờ, thậm chí chỉ một giờ với những chi tiết cơ bản. Đương nhiên, việc giảm thời gian thiết kế cũng đồng nghĩa giảm đáng kể chi phí nhân công. Đây vốn là phần chi phí lớn nhất trong quy trình sản xuất implant 3D.
Thứ hai, Bệnh viện Vinmec sẽ triển khai mô hình kết nối liên viện để thiết kế và in nhiều implant trong cùng một lượt. Trên thực tế, in 3D vốn có đặc thù. Đó là chi phí khấu hao máy, vật liệu và công vận hành gần như không thay đổi dù in 1 hay 20 sản phẩm trong cùng một phiên in. Do đó, khi các bệnh viện cùng hợp tác, gửi file thiết kế tới trung tâm in 3D, chi phí được chia nhỏ cho nhiều sản phẩm, sẽ giúp mỗi implant có giá thành giảm mạnh.
Thứ ba, mô hình thiết kế đặt ở bệnh viện giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí vận hành. Theo đó, bác sĩ và kỹ sư vẫn có thể thực hiện 100% quy trình bao gồm thiết kế – mô phỏng – kiểm thử tại chỗ mà không cần thông qua các hãng nước ngoài, với giá dịch vụ cao. Nhờ đó, chi phí tạo ra implant 3D ở Việt Nam có thể chỉ bằng một phần so với các trung tâm ở châu Âu.
Bên cạnh đó, việc hợp tác quốc tế với Nhật Bản và Hàn Quốc cũng giúp Vinmec tiếp cận công nghệ mới, chuẩn hóa quy trình và đào tạo kỹ sư chuyên sâu. Điều này cũng từng bước hình thành hệ thống thiết kế 3D bền vững, chất lượng cao nhưng chi phí hợp lý.
"Tất nhiên, để giải pháp này được ứng dụng rộng rãi và bền vững, bảo hiểm y tế phải tham gia. Để bảo hiểm chi trả, trước hết chúng ta phải có bộ tiêu chuẩn quốc gia, hành lang pháp lý rõ ràng. Đây là lý do chúng tôi đang phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và Hội Công nghệ 3D trong y học để xây dựng bộ tiêu chuẩn", GS Trần Trung Dũng chia sẻ.
"Việt Nam không có đối thủ trong lĩnh vực công nghệ y học 3D ở khu vực Đông Nam Á"
Với những thành tựu của công nghệ in 3D, GS Trần Trung Dũng khẳng định: "Ở khu vực Đông Nam Á, tôi khẳng định chúng ta không có đối thủ trong lĩnh vực công nghệ y học 3D áp dụng cho phẫu thuật ung thư xương. Các nước trong khu vực thường tách rời phòng lab in 3D hoạt động độc lập, bệnh viện cũng độc lập. Điều này làm tăng thời gian thiết kế, giảm tính linh hoạt".
Trong khi đó, mô hình của Việt Nam là các bác sĩ, kỹ sư, nhà nghiên cứu cùng làm trong một hệ thống. Đây là một ưu thế rất lớn, được nhiều quốc gia mời chia sẻ kinh nghiệm. Thậm chí,ngay cả Hàn Quốc cũng đến Việt Nam tìm hiểu mô hình này.
"So với Mỹ hay Nhật, tất nhiên họ vẫn đi trước về độ sâu nghiên cứu và thiết bị, nhưng về tốc độ phản ứng và tính tùy biến, chúng ta đang tiếp cận rất gần", GS Trần Trung Dũng bày tỏ.
Đánh giá về khả năng Việt Nam có thể cung cấp dịch vụ về công nghệ in 3D ra ngoài lãnh thổ, GS Trần Trung Dũng cho rằng: "Hoàn toàn có thể. Nhưng ưu tiên của chúng tôi hiện nay là bệnh nhân Việt Nam. Mạng lưới Vinmec đã kết nối đến hơn 45 bệnh viện tỉnh, giúp lan tỏa công nghệ. Trong thời gian sắp tới, khi hệ thống bệnh viện Vinmec mở rộng sang Đông Nam Á theo chiến lược quốc tế hóa của Tập đoàn Vingroup, các công nghệ y tế tiên tiến bao gồm in 3D sẽ đi cùng. Đây không chỉ là một dự án y tế mà còn là đóng góp vào việc đưa trí tuệ và công nghệ Việt Nam ra thế giới".
Xin cảm ơn GS đã chia sẻ!
(Ảnh: MH/VFP)
GS Trần Trung Dũng là bác sĩ phẫu thuật chấn thương chỉnh hình và nhà lãnh đạo học thuật được quốc tế công nhận, chuyên về chấn thương chỉnh hình, thay khớp và ung thư cơ xương khớp. GS là người tiên phong trong việc ứng dụng các kỹ thuật phẫu thuật tiên tiến và công nghệ y học 3D tại Việt Nam, đã thực hiện hàng nghìn ca phẫu thuật phức tạp, góp phần thiết lập những tiêu chuẩn mới trong chăm sóc người bệnh.
Với hơn hai thập kỷ kinh nghiệm, GS đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ngành phẫu thuật chấn thương chỉnh hình của Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Ông được phong GS Y khoa vào năm 2020, sau đó đảm nhiệm vị trí Giáo sư thỉnh giảng tại ĐH Osaka Metropolitan (Nhật Bản). Là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế hàng đầu như Học viện Phẫu thuật Chấn thương Chỉnh hình Hoa Kỳ (AAOS), Hiệp hội Quốc tế về Nội soi, Phẫu thuật Khớp Gối và Y học Thể thao Chấn thương Chỉnh hình (ISAKOS), cũng như Hiệp hội Chấn thương Chỉnh hình Châu Á - Thái Bình Dương (APOA), GS đã xây dựng sự nghiệp xuất sắc, kết hợp giữa chuyên môn lâm sàng, vai trò học thuật và đổi mới y học.
Đặc biệt, GS. BS Trần Trung Dũng chính là người trực tiếp phẫu thuật cho tiền đạo Xuân Son, sau khi cầu thủ này gặp chấn thương trong trận chung kết lượt về Asean Cup 2024 giữa tuyển Việt Nam và Thái Lan.
.png "Đồng tiền của nền kinh tế số 5 thế giới thủng mốc tâm lý, vào top yếu nhất châu Á: Vì đâu?")
.png "Hai mã chứng khoán bị tự doanh CTCK bán ròng đột biến hàng trăm tỷ trong phiên 3/12")
