Màn “phân thân” kì lạ thâu tóm ngành xương sống ở châu Phi: 3 ông trùm Trung Quốc nói không liên quan, người trong cuộc từ chối giải thích

Sự trùng hợp khó tin

Nhà máy chế biến lithium đầu tiên của Nigeria đã được khánh thành trong tháng này với sự hỗ trợ của 3 công ty “kì lạ”. Nếu chỉ nhìn thoáng qua, 3 công ty này rất giống những ông lớn của ngành công nghiệp pin kim loại của Trung Quốc.

Tuy nhiên, bộ ba công ty đứng sau khoản đầu tư 250 triệu USD này – bao gồm Ganfeng Lithium Industry Ltd, Tianqi Lithium Industrial Ltd và Ningde Era Industrial Ltd – không liên quan gì đến 3 gã khổng lồ có tên gần như giống hệt được niêm yết trên thị trường chứng khoán Thâm Quyến và Hồng Kông (Trung Quốc).

Thay vào đó, sổ đăng ký doanh nghiệp của quốc gia Tây Phi này cho thấy đây hoàn toàn là những doanh nghiệp địa phương do người Trung Quốc làm chủ. Chúng được thành lập vào năm ngoái tại một địa chỉ ở một thị trấn tầm trung ở phía tây nam Nigeria.

“Chúng tôi là những công ty độc lập,” Kelvin Dai, giám đốc điều hành của công ty Ganfeng phiên bản Nigeria, cho biết qua tin nhắn. “Xin đừng hiểu nhầm”, ông nói mà không trả lời các câu hỏi về cách thức và lý do tại sao công ty và các cổ đông lại chọn những cái tên nổi tiếng như vậy.

Dự án này là một trong những nỗ lực của chính phủ Nigeria nhằm đa dạng hóa nền kinh tế thoát khỏi phụ thuộc vào dầu mỏ và tận dụng tiềm năng tương lai của xe điện. Theo dự đoán của chuyên gia, sự bùng nổ của xe điện đã biến lithium, một thành phần quan trọng trong pin sạc, trở thành một trong những mặt hàng quan trọng nhất thế giới.

Đây cũng là ví dụ mới nhất về việc nhu cầu lithium tăng cao đang thúc đẩy hàng loạt công ty tham gia vào cuộc đua khốc liệt nhằm đảm bảo nguồn cung mới. Ngoài những công ty mới thành lập tại Nigeria, những nhà sản xuất ô tô lớn và công ty khai thác mỏ chuyên nghiệp cũng đang gấp rút thực hiện những kế hoạch liên quan để thu về nguồn lợi khổng lồ.

Công ty Ganfeng của Nigeria, thuộc sở hữu của Tianqi và Ningde Era có trụ sở tại Nigeria, đã đón tiếp Bộ trưởng Khoáng sản rắn Dele Alake tại một buổi lễ ở bang Nasarawa vào ngày 12/10 để bắt đầu xây dựng một cơ sở mới. Công ty cho biết sẽ mất hai năm để hoàn thành và có thể tinh chế 18.000 tấn quặng lithium mỗi ngày.

Ông Alake nói: “Sự hiện diện của tôi sẽ hỗ trợ về mặt tinh thần để thực hiện dự án này nhanh nhất có thể”.

Một tuần sau, công ty Nigeria đưa ra một tuyên bố với giới truyền thông địa phương, tự mô tả mình là một “công ty khai thác mỏ nổi tiếng và có uy tín của Trung Quốc” và “không có bất kỳ mối liên kết chính thức nào” với công ty có tên tương tự ở Trung Quốc.

Công ty ở Nigeria “chưa bao giờ dựa vào hoặc sử dụng bất kỳ nguồn lực hoặc ảnh hưởng nào” của công ty ở Trung Quốc. Tuyên bố không đề cập đến tên của hai công ty cổ đông.

Người phát ngôn của Tập đoàn Ganfeng Lithium có trụ sở tại Giang Tây, một trong những nhà cung cấp hóa chất lithium lớn nhất thế giới, cho biết trong một email rằng công ty đã đăng ký ở Nigeria không phải là một trong những công ty con của họ. Tianqi Lithium Corp – một trong những nhà sản xuất kim loại hàng đầu của Trung Quốc – và Contemporary Amperex Technology – nhà sản xuất pin EV lớn nhất thế giới – cũng cho biết họ không liên quan đến các công ty Nigeria. Ningde Era là bản dịch theo nghĩa đen tiếng Anh từ tên tiếng Trung của CATL - tên của nhà sản xuất khổng lồ trong ngành pin.

Ông Alake không trả lời câu hỏi của Bloomberg về việc liệu chính phủ Nigeria có biết về sự giống nhau về tên giữa các nhà đầu tư và những gã khổng lồ Trung Quốc hay không.

Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua

Theo Bloomberg, các mỏ trên khắp châu Phi được dự báo sẽ tăng sản lượng lithium lên hơn 70 lần vào năm 2030, so với sản lượng của năm ngoái - điều này sẽ tăng thị phần của châu Phi trong nguồn cung toàn cầu từ 1% lên 14%.

Trung Quốc đang dẫn đầu cuộc đua phát triển các nguồn kim loại mới trên khắp lục địa để giúp duy trì vị trí dẫn đầu trong sản xuất pin xe điện. Các quốc gia bao gồm Zimbabwe, Mali và Cộng hòa Dân chủ Congo đang hướng tới trở thành nhà sản xuất quan trọng. Các nước phương Tây hiện đang đưa ra các ưu đãi tài chính lớn để khuyến khích sản xuất và chế biến trong nước nhằm bù đắp cho sự thiếu hụt từ Trung Quốc.

Các dự án ở Châu Phi – bao gồm những dự án đang đi vào sản xuất và đang được phát triển – thường được thiết kế để xuất khẩu tinh quặng lithium, phần lớn trong số đó được chuyển sang Trung Quốc để chuyển hóa thành hóa chất.

Ông Alake cho biết cơ sở mới sẽ trở thành nhà máy đầu tiên sản xuất pin EV hoàn chỉnh ở Châu Phi. Tuyên bố do công ty Ganfeng ở Nigeria đưa ra cho biết công ty sẽ sản xuất và bán lithium cacbonat, một dạng kim loại tinh chế được sử dụng trong pin xe điện.

Theo Bloomberg, Nigeria có trữ lượng kim loại khá lớn chưa được khai thác bao gồm vàng, kẽm, lithium và quặng sắt, nhưng gần như toàn bộ hoạt động khai thác đều được thực hiện bởi các thợ mỏ ở quy mô nhỏ hoặc khai thác thủ công.

Tham khảo Bloomberg