Ngay trước khi thị trường tiền số lao dốc vào năm ngoái, quỹ phòng hộ của Sam Bankman-Fried đã đặt cược 1 tỷ USD vào Genesis Digital Assets - một công ty khai thác Bitcoin đăng ký tại Cộng hòa Síp. Khoản tiền được bơm bởi Alameda Research này được cho là quá lớn, ngay cả khi giới khởi nghiệp tiền số khi đó đang phát triển mạnh mẽ và lấn át các khoản đầu tư khác của cựu CEO FTX vào các công ty tư nhân.
Genesis Digital hiện là một trong những tài sản lớn nhất trong vụ phá sản FTX. Các công ty của Bankman-Fried ồ ạt đổ tiền vào các mã tiền số và bất động sản Bahamas.
Được biết định giá công ty khai thác Bitcoin này đã giảm mạnh. Tài liệu đăng ký công ty tại Síp cho thấy, chỉ khoảng một nửa số tiền Alameda rót vào Genesis Digital được sử dụng cho hoạt động công ty. Hơn 500 triệu USD đã được dùng để mua cổ phiếu hiện có từ 2 nhà đồng sáng lập Genesis Digital, theo WSJ.
Đại diện phát ngôn của Genesis Digital cho biết công ty nhận tiền từ Alameda dựa “theo giá trị thị trường” trong quá trình gây quỹ thông thường, trong đó, nhà sáng lập sở hữu phần lớn công ty.
SkyBridge Capital của Anthony Scaramucci, công ty trước đó đầu tư hơn 60 triệu USD vào Genesis Digital, đã hạ giá trị cổ phần sở hữu xuống 59% từ mức đỉnh hồi quý III, theo hồ sơ chứng khoán SkyBridge.
FTX sụp đổ vào tháng 11. Bankman-Fried hiện vẫn không nhận tội trước các cáo buộc tại tòa án liên bang, rằng mình đã lừa gạt nhà đầu tư và bòn rút hàng tỷ USD tiền mặt của khách hàng. Lãnh đạo mới của FTX hiện đang trong quá trình điều tra tài sản.
Được biết FTX, Alameda và các tổ chức khác do Bankman-Fried kiểm soát đã đầu tư hơn 5 tỷ USD vào hơn 150 công ty khởi nghiệp và liên doanh, chẳng hạn như Sequoia Capital. Việc đa số các khoản đầu tư đều tập trung chủ yếu vào lĩnh vực tiền số đã làm gia tăng thêm thách thức trong việc thu hồi tiền hậu phá sản.
“Chúng tôi đang phải giải quyết một vụ phá sản không có nhiều giấy tờ liên quan. Điều đó gây khó khăn cho việc theo dõi và truy tìm tài sản”, John J. Ray III, tân CEO FTX nói, đồng thời tiết lộ đã thuê công ty kiểm toán Ernst & Young xem xét xem liệu FTX có điền đúng tờ khai thuế hay không.
Thomas Braziel, một chuyên gia đầu tư hy vọng các chủ nợ cuối cùng sẽ nhận lại được từ 20% đến 60% số tiền đã bỏ ra, dù là trong nhiều năm tới. Ông cho biết danh mục đầu tư mạo hiểm đã đổ rất nhiều vào tiền số.
Là một trong những công ty khai thác Bitcoin lớn nhất thế giới, Genesis Digital gắn liền với thị trường tiền số. Hoạt động khai thác diễn ra khi những nhà ‘đào coin’ xử lý các giao dịch trên mạng, sau đó nhận thưởng bằng Bitcoin. Những ngày đầu, quá trình xử lý này được thực hiện trên các máy tính tại gia. Điều này khác hoàn toàn với thời kỳ bùng nổ, khi các trung tâm dữ liệu khổng lồ được hình thành và tiêu tốn lượng lớn năng lượng.
Khi giá Bitcoin tăng vọt vào năm 2021, định giá các công ty khai thác lớn cũng tăng lên hàng tỷ USD, song khi Bitcoin giảm hơn 70% từ đỉnh, cổ phiếu của nhiều công ty khai thác cũng lao dốc từ 70% đến 99%. Core Science đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng trước.
Theo WSJ, Genesis Digital bắt đầu hoạt động vào năm 2017 khi bộ đôi thợ đào Bitcoin người Đức hợp tác với bộ ba doanh nhân người Kazakhstan. Kế hoạch của họ là thành lập các trung tâm dữ liệu khai thác Bitcoin ở Kazakhstan và tận dụng nguồn điện chạy bằng than tương đối rẻ. Đồng sáng lập người Đức, Marco Streng và Marco Krohn, đã có nhiều năm kinh nghiệm trên thị trường khai thác Bitcoin, trong khi các doanh nhân người Kazakhstan có mối quan hệ và nền tảng về hàng hóa.
“Chúng tôi lo chuyên môn, còn họ lo kỹ thuật,” Abdumalik Mirakhmedov, một trong những nhà đồng sáng lập, nói.
Ông Mirakhmedov hứng thú với kinh doanh từ khi còn nhỏ nên ngay sau khi tốt nghiệp đại học đã gia nhập thị trường hàng hóa và sở hữu một công ty hợp tác với gã khổng lồ Trafigura Group. Một nhà đồng sáng lập khác, Rashit Makhat, từng phục vụ trong hội đồng quản trị của các công ty do chính phủ Kazakhstan sở hữu một phần, bao gồm Kcell - một công ty viễn thông lớn.
Với khả năng tiếp cận nguồn điện giá rẻ ở Kazakhstan, Genesis Digital tự nhận mình là nhà khai thác Bitcoin chi phí thấp với tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ xây dựng và vận hành các trung tâm dữ liệu của riêng mình.
Vào giữa năm 2021, Bankman-Fried chuyển hơn 100 triệu USD vào Genesis Digital từ Alameda, quỹ phòng hộ tiền số mà hắn có 90% cổ phần. Đến tháng 10/2021, Bankman-Fried còn tham gia hội đồng quản trị Genesis Digital.
Tháng 12/2021, Bankman-Fried có buổi gặp gỡ Tổng thống của quốc gia Trung Á cùng một nhóm các nhà đầu tư nước ngoài. Tại chiếc bàn tròn, hắn thúc giục chính phủ hỗ trợ quá trình khai thác Bitcoin, dù khi đó, Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev còn nhiều hoài nghi.
Khi Genesis Digital phát triển còn giá Bitcoin tăng vọt, tham vọng của Bankman-Fried tăng lên. Đầu năm 2022, hắn quyết định rót 550 triệu USD vào Genesis Digital để mua cổ phần từ 2 người đồng sáng lập là ông Krohn và Makhat.
Nhiều tháng sau, Bankman-Fried tiếp tục đầu tư thêm 500 triệu USD. Lần này, khoản tiền chủ yếu dành cho các cổ phiếu mới phát hành và mở rộng hoạt động Genesis Digital. Tổng cộng, quỹ phòng hộ của ông Bankman-Fried đã đầu tư hơn 1,1 tỷ USD, qua đó mang lại cho Alameda 20% cổ phần.
Trước đó, Bankman-Fried từng chia sẻ rằng bản thân thích các công ty như Genesis Digital vì chúng chính là món đặt cược giá hời vào tương lai Bitcoin. Đa số những người khai thác Bitcoin đều thích Kazakhstan, nhất là sau khi Trung Quốc cấm hầu hết hoạt động khai thác.
Vào giữa năm 2021, Cộng hóa Síp được cho là nơi ‘đào’ gần 1/5 Bitcoin khai thác trên thế giới, theo Chỉ số tiêu thụ điện Bitcoin của Cambridge. Genesis Digital có công suất lắp đặt 280 megawatt, tương đương mức tiêu thụ của khoảng 100.000 hộ gia đình Mỹ.
Gần đây, chính quyền địa phương đã trở nên cảnh giác với sự căng thẳng mà ngành công nghiệp tiền số gây ra cho hệ thống lưới điện. Janibek Mukhamejanov, Giám đốc Bộ Đổi mới và Phát triển Kỹ thuật số Kazakhstan cho biết, biểu giá sử dụng điện cho các công ty khai thác đã tăng lên hơn 20 lần, bắt đầu từ tháng này.
Được biết, Bankman-Fried đã rút khỏi hội đồng quản trị Genesis Digital vào ngày 10/11 trước áp lực từ các nhà đầu tư. Ngay ngày hôm sau, FTX nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Bankman-Fried khi đó phần lớn đổ lỗi cho Changpeng “CZ” Zhao, Giám đốc điều hành Binance, cho rằng vị tỷ phú đó đã châm ngòi cho cuộc tháo chạy trên sàn giao dịch.
Theo các chuyên gia pháp lý, Bankman-Fried có thể phải đối mặt với một loạt các cáo buộc, cả dân sự và hình sự, cùng một loạt các vụ kiện riêng lẻ của hàng triệu chủ nợ FTX. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, đây hoàn toàn chỉ là giả thuyết vì Bankman-Fried vẫn chưa nhận tội.
Theo Richard Levin, chuyên gia ngành fintech, Bankman-Fried có thể phải đối mặt với 3 mối đe dọa pháp lý khác nhau, không chỉ ở riêng nước Mỹ, trong đó có cáo buộc “vi phạm hình sự luật chứng khoán, luật gian lận ngân hàng và luật gian lận chuyển khoản”.
“Các công tố viên sẽ phải chứng minh hợp lý rằng Bankman-Fried hoặc các cộng sự của anh ta đã phạm tội lừa đảo. Lập luận là Alameda đang lừa khách hàng và lấy tiền của họ sử dụng vào mục đích kinh doanh khác. Nếu bạn là một quỹ phòng hộ và đang nhận tiền của khách hàng, bạn thực sự phải có nghĩa vụ ủy thác đối với khách hàng”, Mariotti, cựu công tố viên liên bang chia sẻ với CNBC.
Trong khi đó, đồng sáng lập FTX, Gary Wang và cựu Giám đốc điều hành Alameda Research Caroline Ellison, đã công khai nhận tội với tòa án liên bang tại New York. Gary Wang nhận tội mưu đồ lừa đảo, thực hiện nhiều hành vi gian lận hàng hóa và gian lận chứng khoán. Ellison nhận các tội danh âm mưu lừa đảo qua đường dây, thực hiện hành vi gian lận hàng hóa, gian lận chứng khoán và âm mưu thực hiện hành vi rửa tiền. Các cáo buộc được đưa ra cùng ngày vị cựu Giám đốc điều hành FTX Sam Bankman-Fried trên đường từ Bahamas tới New York để đối mặt với 8 cáo buộc hình sự liên bang.
“Ông ấy đã nhận trách nhiệm và sẽ thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ của mình với tư cách là một nhân chứng”, đại diện luật sư của Gary Wang cho biết.
Trước đó, SEC cáo buộc rằng họ có liên quan đến “một kế hoạch kéo dài nhiều năm nhằm lừa đảo các nhà đầu tư góp cổ phần vào FTX, nền tảng giao dịch tiền điện tử do Samuel Bankman-Fried và Wang đồng sáng lập”.
Theo: WSJ, CNBC
