Lãnh đạo HSBC: Việt Nam là một quốc gia có tinh thần đổi mới sáng tạo cao

Mới đây, Giám đốc toàn quốc Khối khách hàng Doanh nghiệp lớn, HSBC Việt Nam - bà Lâm Thúy Nga đã có những nhận định cụ thể về vấn đề đổi mới sáng tạo doanh nghiệp, đồng thời đưa ra những ý kiến gợi ý nhằm giúp quá trình đổi mới sáng tạo tại Việt Nam trước tình hình biến động khó đoán định của thế giới hiện nay.

Tình hình bất ổn và đầy biến động của nền kinh tế thế giới

Ba năm qua, cả thế giới đã chống chọi với đại dịch Covid-19 và những tác động của nó đều ảnh hưởng rõ ràng, lâu dài đối với cuộc sống của con người. Cho đến khi Covid dần qua đi và Việt Nam là một trong những nền kinh tế nhanh chóng mở cửa trở lại hoàn toàn.

Những tưởng, đó sẽ là thời điểm tuyệt vời cho một cú bật ngoạn mục sau những năm trì trệ, một lần nữa, căng thẳng quân sự Nga và Ukraine nổ ra lại đẩy thế giới vào một cơn khủng hoảng mới: khủng hoảng năng lượng. Những vấn đề địa chính trị toàn cầu và sự phân cực của các quốc gia đã khiến kinh tế thế giới rơi vào lạm phát nghiêm trọng.

Bà Lâm Thúy Nga chia sẻ: “Năm 2022 là một bức tranh khá u ám khi lạm phát năng lượng gia tăng, các ngân hàng trung ương tăng lãi suất, giá cả tiêu dùng leo thang, thị trường bất động sản ảm đạm… Dù Việt Nam vẫn tận dụng được nhiều lợi thế về sản xuất nhưng các yếu tố tiêu cực từ thế giới vẫn hoàn toàn ảnh hưởng đến xuất khẩu.”

Tác động đó vẫn kéo dài cho đến năm 2023, Việt Nam ghi nhận xuất khẩu trong hai tháng đầu năm nay giảm 10,3% so với cùng kì năm trước. Lạm phát năng lượng vẫn tăng cao, dù mức lạm phát toàn phần trong tháng 2/2023 chỉ ở mức 4,3%, thấp hơn mức mục tiêu của NHNN cho năm 2023, đà lạm phát vẫn mạnh.

Theo đó, những tiến bộ công nghệ, mục tiêu phát triển bền vững và các chiến lược ứng phó với rủi ro được đặt lên hàng đầu và trở nên rõ ràng.

Cụ thể hơn, bắt đầu từ cuối năm ngoái và đặc biệt bùng nổ vào đầu năm nay, sự xuất hiện của ChatGPT đã thu hút sự chú ý lớn trên toàn cầu. Ngay tại Việt Nam, AI đã được nghiên cứu để thực hiện một số nhiệm vụ trong y tế, nhận dạng hình ảnh, eKYC, thanh toán mua sắm, dự đoán tiềm năng khách hàng…

“Trong vấn đề phát triển bền vững, chúng ta đã và đang chứng kiến các quốc gia đang cố gắng đẩy nhanh việc hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu, tăng trưởng xanh, đặc biệt là khi vấn đề môi trường đang ngày càng nhanh chóng tác động đến đời sống người dân cũng như nền kinh tế của các quốc gia.” – Bà Nga cho biết.

Với mục tiêu đạt mức cân bằng phát thải vào năm 2050, đây được đánh giá là một mục tiêu khá tham vọng đối với một quốc gia đang phát triển tập trung vào các hoạt động sản xuất như Việt Nam. Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam đang thực hiện rất nghiêm túc với những thay đổi chính sách cụ thể và khuyến khích hợp lý.

Do đó, việc các doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động và sản xuất để đi đúng theo định hướng của nhà nước là điều chắc chắn phải diễn ra.

Khả năng thích ứng của doanh nghiệp Việt Nam trước những biến động

Theo Báo cáo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII) năm 2022 do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố vào tháng 9/2022, Việt Nam hiện đứng thứ 48 trong số 132 nền kinh tế về năng lực đồi mới sáng tạo, đồng thời đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á, sau Singapore và Thái Lan. Việt Nam cũng là một trong ba nền kinh tế thu nhập trung bình có tốc độ tăng trưởng hiệu suất đổi mới nhanh nhất cho đến nay.

Trong một thập kỷ vừa qua, Việt Nam đã có bước tiến bộ nhảy vọt khi tăng hơn 20 bậc. Có thể thấy, xét về nội tại, Việt Nam rõ ràng là một quốc gia có tinh thần đổi mới sáng tạo cao, có động lực thúc đẩy các doanh nghiệp tiếp tục cải thiện hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm nâng cao năng lực kinh tế.

Về vấn đề phát triển bền vững, từ trước khi có cam kết hướng đến nền kinh tế có phát thải ròng bằng 0 của Thủ tướng Chính phủ tại COP26, đã có một số doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, hướng đến những mục tiêu phát triển bền vững trong chiến lược kinh doanh của mình.

Hiện nay, sau những chủ trương cụ thể và sự khuyến khích của Chính phủ, đặc biệt là việc Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn 2050, tỷ lệ các doanh nghiệp đặt mục tiêu bền vững vào chương trình phát triển của họ đã tăng lên. Tăng trưởng xanh hay kinh tế tuần hoàn là những từ khóa quan trọng có thể nghe ở khắp mọi nơi.

Giám đốc toàn quốc Khối khách hàng Doanh nghiệp lớn, HSBC Việt Nam chia sẻ: “HSBC đã tiếp xúc với nhiều khách hàng doanh nghiệp trong nước, và chúng tôi cảm thấy rất lạc quan khi nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng xây dựng chiến lược và nhanh chóng triển khai để tiến đến hoạt động sản xuất, kinh doanh bền vững hơn. Một số doanh nghiệp đã thay đổi hoàn toàn định hướng hoạt động, theo đuổi mục tiêu sản xuất xanh; trong khi đó, một số doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư trang thiết bị tiên tiến để xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn.”

Tựu trung lại, nếu trước đây, doanh nghiệp chỉ quan tâm đến năng suất sản xuất và làm sao bán được hàng hóa ra thị trường, thậm chí xuất khẩu đi nước ngoài, thì ngày nay, một doanh nghiệp muốn phát triển và tăng trưởng bền vững cần quan tâm nhiều yếu tố hơn.

Nhìn nhận những yếu tố này, bà Lâm Thúy Nga đã đưa ra những ra một vài ý kiến để xây dựng một môi trường thuận lợi hơn cho doanh nghiệp hiện nay:

- Chính phủ có những hướng dẫn, định hướng cụ thể, giúp doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc tái định vị hoạt động kinh doanh của họ thông qua đổi mới sáng tạo, để nắm bắt kịp thời những cơ hội mới; kịp thời cập nhật những điều chỉnh trong quy định và những thay đổi của toàn cầu đến doanh nghiệp địa phương.

- Các tổ chức, các hiệp hội chung tay hỗ trợ Chính phủ trong việc cung cấp kiến thức đổi mới từng ngày cho cộng đồng doanh nghiệp Việt, giúp kết nối, chia sẻ kinh nghiệm cùng những trường hợp đổi mới sáng tạo thành công trong nước và quốc tế.

- Doanh nghiệp chủ động học hỏi, tìm tòi từ các hoạt động chia sẻ trong cộng đồng doanh nghiệp, từ các tổ chức tư vấn trong nước và quốc tế, những xu hướng kinh doanh, đầu tư của thế giới, những yêu cầu mới của người tiêu dùng, các công nghệ tiên tiến… để linh hoạt ứng dụng cho hoạt động của doanh nghiệp nhằm mục đích nâng cao năng suất lao động, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, dịch vụ...

- Đầu tư vào các hoạt động R&D đã được chứng minh ở nhiều quốc gia là chất xúc tác giúp đổi mới sáng tạo thành công. Vậy nên, với những doanh nghiệp có tiềm lực, đây nên là hoạt động cần chú trọng. Chính phủ cũng cần có những đầu tư tương xứng cho lĩnh vực này trong toàn bộ nền kinh tế. Hiện nay, Việt Nam là một quốc gia dẫn đầu thế giới về nhập khẩu công nghệ cao, với chính sách khuyến khích FDI chất lượng và giá trị cao của Chính phủ thời gian qua, việc đầu tư cho R&D là hoàn toàn có thể.

- Hoạt động đổi mới sáng tạo cần có lực lượng nhân sự nòng cốt với kiến thức và chuyên môn phù hợp. Do đó, doanh nghiệp cần tuyển lựa, tạo điều kiện và đào tạo để những nhân sự tiềm năng có thể được trau dồi và phát huy hết năng lực trong quá trình này.

“Khi thế giới thay đổi, với tư cách là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh và năng động bậc nhất, có độ mở lớn và đã tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam không thể đứng yên. Mà ở đó, những tư duy năng động trong đổi mới chính là một trong những yếu tố giúp chúng ta tạo nên câu chuyện FDI thành công của Việt Nam trong khu vực.” – Bà Lan cho biết