Sau hơn một thập kỷ liên tục mở rộng, PricewaterhouseCoopers (PwC), một trong bốn "ông lớn" kiểm toán toàn cầu (Big Four), đang bước vào giai đoạn co hẹp đầu tiên kể từ sau khủng hoảng tài chính 2008-2010.
Việc cắt giảm 5.600 nhân sự trong năm tài chính vừa qua không chỉ là phản ứng tạm thời trước tình hình kinh doanh chậm lại, mà phản ánh sự chuyển mình sâu sắc của toàn bộ ngành kiểm toán và tư vấn trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, khủng hoảng niềm tin và tăng trưởng bão hòa.
Ngoài giảm số lượng nhân viên, hãng còn âm thầm hủy bỏ mục tiêu tuyển thêm 100.000 người vào giữa năm 2026.
Không còn bền vững
Năm 2021, giữa cao trào của đại dịch, PwC đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng: tuyển thêm 100.000 nhân viên trên toàn cầu trong vòng 5 năm.
Khi đó, các doanh nghiệp trên khắp thế giới đổ xô tìm đến các hãng tư vấn để chuyển đổi số, cải tổ hệ thống và thích ứng với "bình thường mới". Mục tiêu nhân sự ấy được coi là biểu tượng của một thời kỳ vàng son trong ngành dịch vụ chuyên nghiệp.
Nhưng chỉ ba năm sau, bức tranh đã đảo ngược. Tính đến tháng 6/2024, PwC ghi nhận tổng doanh thu đạt 57 tỷ USD, chỉ tăng 2,7% so với năm trước, mức tăng thấp hơn nhiều so với Deloitte hay EY.
Đằng sau con số tưởng chừng ổn định ấy là những vết nứt rõ rệt: nhu cầu tư vấn giảm, mảng kiểm toán và thuế tăng trưởng yếu, còn lợi nhuận bị bào mòn do chi phí nhân sự và đầu tư công nghệ tăng mạnh.
Chủ tịch toàn cầu Mohamed Kande buộc phải âm thầm hủy bỏ mục tiêu tuyển dụng 100.000 người của người tiền nhiệm, thay vào đó là một chính sách "tái cân bằng nhân sự". PwC không còn chạy theo quy mô, mà chuyển trọng tâm sang năng suất, hiệu quả và chất lượng dịch vụ.
Năm 2025 là lần đầu tiên kể từ 2010 PwC thu hẹp quy mô toàn cầu. Hàng nghìn nhân viên bị sa thải tại Mỹ, Trung Đông và Anh, nơi nhu cầu tuyển dụng mới của sinh viên tốt nghiệp cũng bị giảm mạnh.
Đây không phải là trường hợp cá biệt: Deloitte và EY cũng đã cắt giảm nhân sự, phản ánh một xu hướng chung của ngành dịch vụ chuyên nghiệp toàn cầu khi tốc độ tăng trưởng chậm lại sau giai đoạn "hậu Covid bùng nổ".
Nguyên nhân không chỉ nằm ở kinh tế vĩ mô. Trong nội bộ PwC, hai vụ bê bối nghiêm trọng tại Australia và Trung Quốc đã khiến uy tín hãng bị tổn thương nặng nề. Ở Australia, một đối tác PwC bị phát hiện rò rỉ thông tin mật của chính phủ, dẫn đến một cuộc điều tra quy mô lớn và buộc công ty phải bán mảng tư vấn công.
Còn tại Trung Quốc, PwC bị phạt nặng và đình chỉ hoạt động kiểm toán sau khi bị cáo buộc che giấu sai phạm của tập đoàn bất động sản Evergrande. Những vụ việc này buộc PwC phải rà soát lại toàn bộ danh mục khách hàng và rút khỏi 13 quốc gia, chủ yếu tại châu Phi.
Kết quả là doanh thu khu vực châu Á – Thái Bình Dương của PwC giảm 4,1%, trái ngược với tăng trưởng ở châu Mỹ và châu Âu. Sự sụt giảm này làm nổi bật một thực tế: rủi ro danh tiếng và tuân thủ đang trở thành mối đe dọa lớn hơn cả tăng trưởng kinh tế đối với các hãng kiểm toán toàn cầu.
PwC có thể đã ngừng mở rộng về nhân sự, nhưng hãng không ngừng đầu tư vào công nghệ. Hơn 315.000 nhân viên đã được đào tạo về trí tuệ nhân tạo và PwC đã triển khai hàng loạt công cụ AI nhằm tự động hóa quy trình kiểm toán, tư vấn và xử lý dữ liệu khách hàng.
AI không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp sống còn. Trong khi các hãng kiểm toán truyền thống phụ thuộc vào hàng trăm nghìn nhân viên xử lý tài liệu và báo cáo, thì thế hệ công cụ mới có thể thay thế một phần công việc này, rút ngắn thời gian kiểm toán và giảm sai sót. PwC hy vọng AI sẽ giúp hãng duy trì năng suất trong khi cắt giảm chi phí nhân lực.
Trong một thị trường đòi hỏi sự tinh gọn và hiệu quả, AI đang cho thấy vai trò của nó như một "người bổ sung" năng suất, làm giảm nhu cầu về nhân lực số lượng lớn.
Tuy nhiên, bước chuyển này cũng đặt ra thách thức mới: làm thế nào để cân bằng giữa hiệu quả công nghệ và chất lượng chuyên môn, khi niềm tin của khách hàng, yếu tố cốt lõi của ngành, vẫn phụ thuộc vào yếu tố con người.
Thay đổi mô hình
Ở một khía cạnh khác, quyết định thu hẹp quy mô của PwC là một tín hiệu cho thấy một xu hướng rộng lớn hơn trong ngành dịch vụ chuyên nghiệp. Khi các dịch vụ cốt lõi đang dần được tự động hóa, các công ty Big Four đang buộc phải chuyển hướng trọng tâm sang các dịch vụ có biên lợi nhuận cao hơn và dựa trên công nghệ, đòi hỏi ít nhân viên hơn nhưng có kỹ năng cao hơn.
Nếu thập niên 2010 là kỷ nguyên của "big hiring", mở rộng quy mô toàn cầu để chiếm lĩnh thị phần, thì thập niên 2020 có lẽ là thời kỳ "big rethink" khi PwC và các đối thủ phải xem lại giá trị cốt lõi của mình.
PwC đang chọn con đường thận trọng hơn: chỉ nhận khách hàng có hồ sơ rủi ro thấp, đầu tư sâu vào kiểm soát chất lượng và tái cấu trúc danh mục hoạt động.
"Chất lượng kinh doanh quan trọng không kém quy mô," Chủ tịch Mohamed Kande thể hiện rõ triết lý mới của tập đoàn.
Trong bối cảnh thị trường dịch vụ chuyên nghiệp đang bước vào giai đoạn tái định hình, sự co hẹp của PwC không chỉ là một động thái quản trị rủi ro. Nó phản ánh sự thay đổi căn bản trong tư duy của toàn ngành, nơi mà tăng trưởng không còn được đo bằng số lượng nhân viên, mà bằng khả năng thích ứng và niềm tin mà mỗi doanh nghiệp có thể giữ vững trong thời đại AI và bất ổn toàn cầu.
Ngoài ra, sự chuyển dịch này báo hiệu một tương lai nơi các công ty sẽ cần những chuyên gia có khả năng tích hợp công nghệ (kỹ năng kép), thay vì chỉ thuần túy là kế toán hay tư vấn truyền thống.
Đối với hàng ngàn nhân viên PwC và thị trường lao động toàn cầu, bài học rõ ràng là: sự ổn định của công việc sẽ ngày càng phụ thuộc vào khả năng nâng cao kỹ năng (upskilling) và sự sẵn lòng thích nghi với AI hơn là nhu cầu mở rộng quy mô tổ chức. PwC đang đặt cược rằng một tổ chức tinh gọn hơn, tập trung vào chất lượng và được trang bị công nghệ tiên tiến sẽ là mô hình thành công trong thập kỷ tới.
Từ "công ty của con người" sang "doanh nghiệp của dữ liệu", PwC đang cho thấy rằng ngay cả những gã khổng lồ cũng phải học cách nhỏ lại, để tồn tại trong một thế giới đang thay đổi quá nhanh.
*Nguồn: FT, Fortune, BI
.png "Ông Trump ký thoả thuận đất hiếm với Nhật Bản ngay trước cuộc gặp Chủ tịch Tập Cận Bình: Mỹ thêm lợi thế gỡ ‘gọng kìm’ của Trung Quốc?")
.png "Nhìn xa hơn về việc người dùng có thể chuyển & nhận tiền từ ngân hàng bất kỳ đến số điện thoại MoMo")
.png "Phát Đạt (PDR) tăng 68% lợi nhuận sau thuế trong quý III, dòng tiền dương trở lại")
