Xe điện “lên ngôi”
Tại một số khu vực ở Na Uy, đặc biệt là quanh thủ đô Oslo, xe điện đã chiếm gần một nửa tổng số xe chở khách lưu thông trên đường. Điều đó đồng nghĩa với việc những chiếc xe này sẽ không còn ghé trạm xăng để nạp nhiên liệu như trước.
Các trạm xăng có thể được coi là một ngành công nghiệp riêng chuyên phục vụ cho các tài xế sử dụng xe xăng hoặc dầu diesel, giúp họ tiếp tục hành trình của mình – dù là tới cửa hàng thực phẩm hoặc đến những nơi có cảnh đẹp tại châu Âu.
Nhiều trạm đã chuyển mình thành “trung tâm mua sắm mini”, nơi tài xế có thể mua đồ ăn, thức uống, và các vật dụng cá nhân như kính mát, keo xịt tóc hay bao tay. Tuy nhiên, giới tài xế xe điện sẽ ít có nhu cầu dừng lại mua những mặt hàng có mức giá cao này, trừ khi họ có thể sạc pin cho xe tại chỗ.
Để thu hút nhóm khách hàng mới, nhiều chủ trạm dịch vụ đã tháo bỏ các trụ bơm xăng, thay vào đó là lắp đặt các trạm sạc điện. Theo Bloomberg Hyperdrive, tại trạm dịch vụ Uno-X Furuset ở ngoại ô Oslo, số lượng trụ bơm xăng đã giảm từ bốn xuống còn ba. Nền xi măng nơi từng đặt một cây xăng hiện đã sẵn sàng để thay thế bằng một trạm sạc EV.
Circle K và St1 – các trung tâm dịch vụ lớn thứ nhất và thứ ba tại Na Uy – cũng đang thực hiện những thay đổi tương tự tại khu vực gần Oslo để tiếp cận vào nhóm khách hàng sử dụng xe điện.
Một số trạm thậm chí đã tháo toàn bộ trụ bơm xăng để dành không gian cho hạ tầng sạc xe điện. “Chúng tôi đang tìm cách xây dựng cầu nối với ngành kinh doanh xăng dầu truyền thống,” ông Ole Johannes Tonnessen, Giám đốc điều hành Uno-X Mobility Na Uy, chia sẻ trong chuyến thăm trạm Furuset gần đây. “Chúng tôi đang chuyển mình từ truyền thống và hướng tới tương lai.”
Theo Bloomberg, số lượng trụ bơm xăng đang giảm dần trên toàn cầu. Tại Vương quốc Anh, số trạm xăng hiện nay đã giảm 80% so với cách đây 60 năm. Dù các tập đoàn dầu mỏ lớn vẫn sở hữu mạng lưới trạm dịch vụ quy mô nhất, họ chỉ chiếm 14% trong tổng số các trạm sạc siêu nhanh tại châu Âu.
Hình mẫu cho khu vực
Với vị thế là thị trường xe điện hoàn toàn đầu tiên trên thế giới, Na Uy đang trở thành hình mẫu cho những thay đổi đang diễn ra trong ngành công nghiệp năng lượng. Doanh số bán xăng tại nước này hiện chỉ còn bằng 1/3 so với cách đây một thập kỷ, trong khi doanh số dầu diesel giảm khoảng 6% trong năm 2023. Hiện nay, 10% trong tổng số 2.000 trạm xăng trên khắp Na Uy đã bổ sung trạm sạc EV bên cạnh các trụ bơm truyền thống.

Nhu cầu sử dụng nhiên liệu lỏng đang giảm dần, trong khi chi phí bảo trì, vận hành các trụ bơm xăng ngày càng cao, khiến các doanh nghiệp cân nhắc việc loại bỏ dần hệ thống bơm nhiên liệu, ông Anders Kleve Svela – Giám đốc phụ trách mảng xe điện tại Circle K – cho biết. Để thích ứng với thị trường đang thay đổi nhanh chóng, các nhà vận hành trạm nhiên liệu ở Na Uy như Circle K đã mạnh dạn đầu tư trạm sạc EV ngay cả ở những khu vực xa trung tâm như Minnesund.
Sau khi một cây xăng đã ngắt kết nối với nguồn điện và hệ thống cấp nhiên liệu, việc tháo dỡ có thể được thực hiện chỉ trong vài phút bởi hai người. Các bu lông cố định trụ vào nền xi măng sẽ được tháo lỏng, sau đó toàn bộ trụ được đẩy nghiêng sang một bên, dùng hai thanh thép để di chuyển lên miếng gỗ lớn rồi được cất giữ cùng với các linh kiện dự phòng khác.
Hiện nay, các trụ bơm thường được đặt ở vị trí mặt tiền của trạm dịch vụ và nằm dưới mái che — nhưng theo ông Anders Kleve Svela, với sự gia tăng nhanh chóng của xe điện tại Na Uy, việc dọn dẹp những công nghệ cũ sẽ tạo không gian để lắp đặt các trạm sạc điện ở những vị trí thuận tiện tương tự.
Làn sóng thay thế trụ xăng bằng trạm sạc EV
Việc chuyển đổi từ trụ bơm sang trạm sạc EV mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu. Tại Na Uy, Uno-X đã thay thế khoảng 30 trụ bơm xăng bằng trạm sạc, trong khi Circle K cũng đã thực hiện điều này tại hơn một chục trụ tại 8 địa điểm. Trong 12 tháng tới, Circle K dự kiến sẽ tiếp tục thay thế trụ bơm bằng trạm sạc tại thêm 10 đến 15 địa điểm khác.
St1 – đơn vị sở hữu chuỗi trạm dịch vụ lớn thứ ba tại Na Uy – chuẩn bị khai trương trạm sạc EV đầu tiên tại trung tâm Oslo vào tháng tới, ngay tại mặt tiền trước đây vốn là trạm xăng Shell dành riêng cho xe động cơ đốt trong.
Circle K bắt đầu mở rộng sang lĩnh vực sạc xe điện từ một thập kỷ trước thông qua quan hệ đối tác, và hiện ngày càng đẩy mạnh cung cấp dịch vụ này dưới thương hiệu riêng. Hiện họ sở hữu khoảng 20 trạm dịch vụ có lắp trạm sạc EV dưới mái che, giúp tài xế tránh mưa nắng khi sạc xe. Phần lớn các trạm này được xây dựng bằng cách tháo bỏ các trụ xăng dầu truyền thống.
Tăng tốc đầu tư hạ tầng cho xe tải điện
Chỉ trong vòng năm năm, Uno-X đã phát triển từ một công ty không sở hữu bất kỳ trạm sạc nào trở thành đơn vị vận hành hơn 170 trạm sạc trên toàn Na Uy. Con số này bao gồm cả các trạm được lắp đặt tại bãi đỗ xe của chuỗi cửa hàng tiện lợi 7-Eleven và siêu thị Rema1000. Trong chuyến thăm trạm Uno-X tại Furuset, ông Tonnessen đặc biệt nhấn mạnh đến bốn trạm sạc nhanh công suất 400 kW vừa được lắp đặt nhằm phục vụ xe tải điện. Giữa lúc xe điện thương mại được xem là bước tiến lớn tiếp theo trong quá trình điện hóa ngành giao thông, trạm sạc nhanh này đã trở thành lợi thế lớn cho công ty. “Câu hỏi đặt ra là: khi nào là thời điểm phù hợp?” – Tonnessen nói. “Lần này, thay vì chờ đợi khách hàng như đã từng làm với xe con, chúng tôi muốn chủ động đi trước.”

Thành phố Oslo cũng đang tích cực hỗ trợ xây dựng mạng lưới trạm sạc dành cho xe thương mại chạy pin, bắt đầu bằng việc lắp đặt các trạm sạc công suất cao tại trạm St1 Shell ở khu vực Rommen. “Tại St1, chúng tôi đã đầu tư vào hạ tầng sạc trong nhiều năm và rất vui khi được thành phố Oslo đồng hành trong việc mở rộng lựa chọn cho các phương tiện lớn hơn,” ông Jonas Bæk, phụ trách phát triển kinh doanh tại St1, chia sẻ. “Đây là một thị trường đang phát triển nhanh, nhưng để đảm bảo cung–cầu cân bằng, chúng tôi cần được hỗ trợ xây dựng mạng lưới hiệu quả – điều mà thành phố Oslo đang nỗ lực hướng tới.”
Trạm sạc Rommen – Hình mẫu cho tương lai
Trạm Rommen là cơ sở đầu tiên thuộc loại này của St1 tại khu vực Scandinavia, hiện đã được lắp đặt ba trạm sạc nhanh công suất 400 kW. Trong đó, hai trạm có khả năng cân bằng tải giữa các thiết bị nhằm phân phối nguồn điện hiệu quả và đảm bảo mỗi xe đều được sạc tối ưu trong suốt phiên sạc. Trạm thứ ba là một thiết bị độc lập, liên tục cung cấp công suất tối đa và được thiết kế đặc biệt cho các phương tiện có chiều dài lên tới 18 mét. Tất cả các trạm sạc tại Rommen đều đáp ứng tiêu chuẩn thiết kế toàn diện, đảm bảo thân thiện và dễ tiếp cận với người dùng xe lăn.
Toàn bộ cơ sở Shell Rommen đã được cải tạo hoàn toàn, mang đến một không gian thân thiện hơn, kèm thêm khu vực ghế ngồi dành cho khách hàng muốn nghỉ ngơi hoặc dùng bữa trong khi chờ sạc xe. Đây được xem là hình mẫu cho tương lai của các trạm sạc, không chỉ tại Na Uy mà còn tại nhiều quốc gia đang trong tiến trình chuyển đổi sang phương tiện chạy điện.
Ngành dịch vụ trạm dừng chân đang chứng kiến sự thay đổi lớn và các công ty vận hành như Uno-X, Circle K và St1 đang chủ động xây dựng những mô hình kinh doanh mới để thu hút người dùng xe điện — trong bối cảnh số lượng xe sử dụng động cơ đốt trong ngày càng giảm trên toàn thế giới.
Tham khảo CleanTechnica