HoREA đề xuất ban hành Nghị quyết thí điểm của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội

Theo HoREA, hiện nay để thực hiện Chỉ thị 34-CT/TW của Ban Bí thư định hướng về phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới thì quy định pháp luật hiện hành chưa có các chế định quy định chi tiết về các yêu cầu chi tiết tại Chỉ thị. Do đó, cần cấp bách phải “luật hóa” Chỉ thị 34-CT/TW, trước mắt là xây dựng Nghị quyết thí điểm của Quốc hội để sau thời gian thực hiện thí điểm, nếu đủ điều kiện thì bổ sung vào các luật liên quan.

Đề xuất thành lập Quỹ nhà ở quốc gia

Về đề xuất một số nội dung cụ thể của Nghị quyết thí điểm của Quốc hội, HoREA đề xuất thí điểm thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm với tên gọi là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia có Hội đồng quản lý Quỹ để thống nhất quản lý, vận hành nguồn vốn tài chính hỗ trợ phát triển 02 loại nhà là nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ.

Theo đó, HoREA cho rằng hiện Luật Nhà ở 2023 chưa quy định thiết chế Qũy tài chính để phát triển nhà ở nên rất cần thiết và cấp bách phải xây dựng Nghị quyết thí điểm của Quốc hội cho phép thành lập Quỹ nhà ở quốc gia có thể với tên gọi là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia được quản trị bởi Hội đồng quản lý Quỹ để thống nhất quản lý, vận hành, sử dụng các nguồn vốn để phát triển nhà ở, trong đó có Quỹ tài chính để phát triển nhà ở xã hội, để hỗ trợ nguồn vốn phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn.

Về thực tiễn triển khai mô hình tại các địa phương, theo HoREA, từ năm 2004, thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Quỹ phát triển nhà ở sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương để đầu tư các dự án nhà ở xã hội và hỗ trợ tài chính cho cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang tạo lập nhà ở với suất vay hiện nay là 900 triệu đồng, lãi suất vay 4,7%/năm trong 15 năm để mua căn nhà đầu tiên và cho đến nay đã có hơn 5.500 người mua được nhà ở theo chính sách này.

Đề xuất chỉ định chủ đầu tư dự án NOXH

Bên cạnh đề xuất thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, HoREA cũng đề xuất có thể thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho cả Nhà nước và nhà đầu tư.

Theo HoREA hiện Luật Nhà ở 2023 chưa cho phép Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được “chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội” trong lúc Luật Nhà ở, Luật Xây dựng và các Luật Thuế hiện nay đã kiểm soát rất chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội và cả lợi nhuận định mức của chủ đầu tư không vượt quá 10%, nên rất cần thiết xây dựng “Nghị quyết thí điểm của Quốc hội” cho phép Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được “chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trong trường hợp sử dụng đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý”, mà không phải thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của Luật Nhà ở và pháp luật về đấu thầu để rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho cả Nhà nước và nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, cũng theo HoREA cần xem xét thí điểm cho phép thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp và cho phép Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong trường hợp sử dụng đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý; Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam được chỉ định chủ đầu tư dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp trong trường hợp sử dụng nguồn vốn công đoàn, để phù hợp với thực tiễn có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao (cũ) không còn quỹ đất để bố trí làm nhà lưu trú công nhân và trên thực tế có một số địa phương thực hiện các dự án nhà lưu trú công nhân nằm ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao.

Ngoài ra, HoREA cũng đề xuất thí điểm cho phép Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội hoặc dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân đối với trường hợp sử dụng diện tích đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, an ninh để phù hợp với đặc thù của các lực lượng vũ trang nhân dân.