'Giật mình' trước mức phí 10 năm sử dụng xe xăng, xe điện, xe hybrid: Câu trả lời phức tạp hơn tưởng tượng!

Trong nhiều năm, cuộc tranh luận về xe xăng, xe điện và xe hybrid thường xoay quanh môi trường và công nghệ. Tuy nhiên, khi lạm phát, giá năng lượng và chi phí sinh hoạt tăng cao, người tiêu dùng ngày càng đặt câu hỏi thực tế hơn: sau 10 năm sử dụng, chiếc xe nào thực sự tốn tiền nhất? Câu trả lời, theo phân tích của các chuyên gia, phức tạp hơn nhiều so với những thông điệp quảng bá quen thuộc.

Với xe xăng, lợi thế lớn nhất vẫn là giá mua ban đầu thấp. Tại hầu hết các thị trường, một mẫu xe chạy xăng tương đương thường rẻ hơn xe điện từ 20–40%, giúp người mua dễ tiếp cận hơn. 

Tuy nhiên, trong chu kỳ sử dụng 10 năm, chi phí nhiên liệu trở thành gánh nặng lớn nhất, chưa kể những giai đoạn giá nhiên liệu tăng vọt vì khủng hoảng địa chính trị hoặc đứt gãy nguồn cung. Song song với đó, chi phí bảo dưỡng định kỳ và sửa chữa cũng ngày càng tăng theo tuổi xe. 

Wall Street Journal nhấn mạnh rằng động cơ đốt trong có hàng trăm bộ phận chuyển động, khiến các hạng mục như thay dầu, lọc, bugi, dây curoa, hộp số hay hệ thống xả trở thành khoản chi không thể tránh. Nhiều chủ xe bất ngờ nhận ra rằng trong 10 năm, tiền bảo dưỡng và sửa chữa có thể lên tới hàng chục nghìn USD.

Xe điện thường được xem là đối trọng của xe xăng trong bài toán chi phí dài hạn. Theo Consumer Reports, chi phí năng lượng của xe điện thấp hơn đáng kể, khi tiền điện trong 10 năm chỉ bằng khoảng 30–40% chi phí nhiên liệu của xe xăng, đặc biệt nếu người dùng có thể sạc tại nhà. Ngoài ra, xe điện không cần thay dầu, ít hao mòn cơ khí, giúp chi phí bảo dưỡng định kỳ thấp hơn rõ rệt. 

Tuy nhiên, Financial Times lưu ý rằng lợi thế vận hành này lại bị bù trừ bởi giá mua ban đầu cao và mức khấu hao nhanh. Do công nghệ pin và phần mềm thay đổi liên tục, nhiều mẫu xe điện mất giá nhanh hơn xe xăng, khiến tổng chi phí sở hữu tăng mạnh khi tính theo vòng đời. 

Một yếu tố khác khiến người tiêu dùng “giật mình” là pin. Dù pin thường được bảo hành lâu dài, việc sở hữu xe điện trong 10 năm đồng nghĩa với nguy cơ đối mặt chi phí thay pin ngoài bảo hành, độ đắt đỏ tùy mẫu xe và thị trường. Chi phí sạc nhanh thương mại đang tăng, trong khi hạ tầng sạc không đồng đều khiến chi phí thực tế của xe điện cao hơn nhiều so với các phép tính lý tưởng.

Trong bức tranh đó, xe hybrid nổi lên như lựa chọn trung dung ít gây sốc tài chính nhất. The Economist chỉ ra rằng hybrid kết hợp động cơ xăng với pin nhỏ, giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu mà không phụ thuộc hoàn toàn vào hạ tầng sạc. Giá mua ban đầu của hybrid cao hơn xe xăng nhưng thấp hơn đáng kể so với xe điện, trong khi chi phí bảo dưỡng và rủi ro pin thấp hơn EV thuần điện. 

Consumer Reports nhận định rằng khi cộng tất cả các khoản trong 10 năm – từ nhiên liệu, bảo dưỡng đến khấu hao – tổng chi phí sở hữu xe hybrid thường thấp hơn xe xăng; chỉ ngang hoặc thấp hơn xe điện, đặc biệt với người dùng không có điều kiện sạc tại nhà. Theo Bộ Năng lượng (DOE) và Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne, xe điện phụ thuộc vào sạc công cộng thường sẽ đắt hơn xe hybrid sau 10 năm sử dụng. 

Tuy nhiên, điểm chung trong các phân tích là không tồn tại lựa chọn “rẻ tuyệt đối” trong 10 năm. Xe xăng gây bất ngờ vì chi phí nhiên liệu và sửa chữa tăng dần theo thời gian. Xe điện khiến người dùng sốc vì giá mua và rủi ro pin, dù chi phí vận hành hằng ngày thấp. Xe hybrid tưởng chừng an toàn hơn, nhưng cũng không phải lựa chọn hoàn hảo cho mọi hoàn cảnh. 

Kết luận rằng, quyết định mua xe ngày nay không chỉ là câu chuyện môi trường hay xu hướng công nghệ, mà là bài toán tài chính dài hạn, nơi người tiêu dùng phải cân nhắc khả năng chịu rủi ro, thói quen sử dụng và điều kiện hạ tầng. Tuỳ vào từng bối cảnh, nhu cầu sử dụng khác nhau, chi phí 10 năm cho mỗi dòng xe sẽ khác nhau. 

Wall Street Journal từng trích dẫn câu chuyện về một tài xế đi làm đường dài tại Texas, mỗi năm chạy hơn 25.000 km bằng xe bán tải chạy xăng. Người này nói rằng xe xăng “đắt dần theo thời gian”, không chỉ vì tiền nhiên liệu mà còn vì chi phí sửa chữa lớn sau năm thứ 6, như hộp số và hệ thống làm mát. Dù từng cân nhắc xe điện, anh quyết định chưa chuyển đổi vì chi phí mua ban đầu cao và lo ngại quãng đường di chuyển dài không phù hợp với hạ tầng sạc hiện tại. 

Trong khi đó, Consumer Reports – tổ chức đánh giá độc lập uy tín tại Mỹ – kể lại trường hợp một cặp vợ chồng nghỉ hưu ở bang Washington sử dụng xe điện hơn 8 năm. Họ cho biết tổng chi phí bảo dưỡng cực thấp và tiền điện rẻ giúp tiết kiệm đáng kể so với xe xăng trước đây. Tuy nhiên, Consumer Reports lưu ý rằng gia đình này có lợi thế sạc tại nhà, quãng đường di chuyển ngắn. Khi được hỏi về việc dùng xe điện trong 10 năm, người chồng thừa nhận “nếu phải thay pin sau bảo hành, toàn bộ bài toán tiết kiệm sẽ thay đổi”. 

Theo: Financial Times, WSJ