Giá điện tại châu Âu bỗng rơi xuống mức âm dù nắng nóng đỉnh điểm, nguyên nhân là gì?

Trên thị trường điện bán buôn ở hầu hết các nền kinh tế trọng điểm của châu Âu, số giờ mà giá điện được bán với mức 0 đồng hoặc giá âm vào thời điểm nhu cầu thấp đã tăng kỷ lục trong 5 tháng đầu năm. Điều đó có nghĩa là các nhà sản xuất thường xuyên phải trả tiền cho khách hàng mua sỉ để giảm tải điện, nếu không, họ buộc phải dừng hoạt động các nhà máy điện.

​​Sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng mặt trời là nguyên nhân chính dẫn đến nguồn cung điện dư thừa ở châu Âu. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất thủy điện và năng lượng hạt nhân mạnh mẽ cũng góp phần gây ra tình trạng này.

Theo dữ liệu của SolarPower Europe, công suất năng lượng mặt trời được lắp đặt ở Liên minh châu Âu (EU) tăng hơn gấp đôi lên 263 GW trong giai đoạn 2019-2023. Chỉ riêng trong năm 2023, có thêm 306.000 tấm pin mặt trời được lắp đặt mỗi ngày ở EU.

Điều này khiến ​​nhiều thị trường châu Âu chứng kiến giá điện giảm mạnh vào giữa ngày, lúc nhu cầu thấp điểm.

Trianel, nhà cung cấp năng lượng ở Đức, đã đầu tư điện mặt trời với công suất 800 MW và lên kế hoạch phát triển các dự án điện mặt trời với tổng công suất 2.000 MW. Tuy nhiên, giá điện quá thấp buộc công ty phải xem xét lại cách bán điện.

Sản xuất năng lượng mặt trời tăng trưởng bùng nổ ở châu Âu một phần vì khi các nhà phát triển không còn cần đến trợ cấp. Họ có thể chốt các hợp đồng bán điện với người mua theo các điều khoản cố định gắn với giá trên thị trường điện bán buôn.

Giá điện âm là điều không mới đối với Đức, nước có công suất sản xuất năng lượng mặt trời và gió lớn nhất châu Âu. Nhưng năm 2024 là năm đầu tiên Tây Ban Nha chứng kiến giá điện rơi xuống mức âm sau khi sản lượng điện mặt trời của nước này tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm qua.

“Điều khiến chúng tôi lo lắng là tình trạng giá điện âm sẽ tái diễn nhiều lần trong thời gian tới. Đầu tư vào năng lượng mặt trời đang chậm lại vì giá điện thấp”, José María González Moya, Tổng giám đốc của tổ chức vận động hành lang cho năng lượng tái tạo APPA Renovables ở Tây Ban Nha nói.

Jens Hollstein, người đứng đầu bộ phận tư vấn tại nền tảng định giá điện Pexapark, cho biết, Đức và Tây Ban Nha vẫn đang dẫn đầu thị trường mua bán điện theo các hợp đồng dài hạn ở châu Âu. Tuy nhiên, hiện nay, các nhà sản xuất năng lượng mặt trời buộc phải bán điện với mức chiết khấu ngày càng tăng với giá điện từ các nhà máy có thể phát điện suốt ngày đêm.

Đức, thị trường điện lớn nhất châu Âu, có khoảng 300 giờ giá điện bán buôn dưới mức zero vào năm ngoái. Con số này có thể tăng gấp đôi vào năm 2024, theo dự báo của Công ty phân tích năng lượng EnAppSys.

Tại Anh, số giờ điện bán với mức giá âm dự kiến tăng gấp 5 lần vào năm 2027 để vượt qua con số 1.000 giờ, Công tư vấn Modo Energy cho biết.

“Chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến tình trạng giá điện âm và phải sống chung với điều đó”, Anna Borg, CEO của Công ty năng lượng Vattenfall (Thụy Điển) nói.

Đáng chú ý, châu Âu đang phải hứng chịu thời tiết khắc nghiệt với nền nhiệt cao kỷ lục và bão dữ dội ở các khu vực khác nhau. Theo đó, Serbia và Romania đối mặt đợt nắng nóng lên tới 40℃, trong khi Đức hứng chịu dông bão.

Cơ quan giám sát khí hậu của Liên minh châu Âu Copernicus đã báo cáo vào đầu tháng 6 rằng tháng 5 năm nay là tháng 5 nóng nhất được ghi nhận trên toàn cầu. Theo dữ liệu của Copernicus, đây là tháng thứ 12 liên tiếp có nền nhiệt cao kỷ lục.

Tham khảo: Reuters