Cổ phiếu Tesla đã tăng vọt 91% sau ngày bầu cử, đạt đỉnh ngay trước Giáng sinh, khi giới đầu tư kỳ vọng tỷ phú này cùng hãng xe điện sẽ là những người hưởng lợi lớn từ nhiệm kỳ thứ hai của cựu Tổng thống Donald Trump. Ông Musk từng là nhà tài trợ tài chính lớn nhất cho chiến dịch tranh cử của Trump và hiện là thành viên nổi bật nhất trong chính quyền mới. Trên cương vị Bộ trưởng Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), ông đã đề xuất cắt giảm mạnh ngân sách từng được Quốc hội thông qua trước đó, sa thải hàng nghìn viên chức liên bang.
Tuy nhiên, giá cổ phiếu đã giảm 5,6% trong phiên giao dịch ngày 6/3 và hiện đã mất 45% so với đỉnh tháng 12, xóa sổ 96% mức tăng hậu bầu cử. Kể từ khi ông Trump nhậm chức và Elon Musk nắm quyền lực, tổng giá trị cổ phiếu Tesla đã bốc hơi 38%.
Đà giảm của cổ phiếu có lẽ phản ánh lo ngại rằng Elon Musk đã trở thành một nhân vật nổi bật và gây chia rẽ trong chính quyền Trump hơn nhiều so với kỳ vọng ban đầu sau bầu cử. Nhiều nhà đầu tư có lẽ đã hình dung ông Musk sẽ đóng vai trò “cố vấn hậu trường” truyền thống, chứ không nhất thiết tham gia trực tiếp vào việc thực thi các chính sách gây tranh cãi. Ông Musk vốn đã có quá nhiều mối quan tâm kinh doanh khác, từ điều hành Tesla, SpaceX, Neuralink đến X, đủ để khiến ông bận rộn.
Tuy nhiên, việc giá trị Tesla sụt giảm cũng là dấu hiệu cho thấy những thách thức mà công ty này đang phải đối mặt, bên cạnh sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các hãng xe khác, đặc biệt là các nhà sản xuất đến từ Trung Quốc – những đối thủ đã đạt được thành tựu đáng kể tại thị trường nội địa và cả châu Âu.
Dù là một hay nhiều vấn đề gây ra đà suy giảm, rõ ràng những khó khăn hiện tại trong doanh số bán hàng của Tesla đang kéo giá cổ phiếu đi xuống. Và không rõ liệu điều gì, nếu có, có thể giúp cải thiện doanh số của Tesla trong tương lai.
Doanh số toàn cầu “sụp đổ”
Trong khi doanh số xe điện tại châu Âu tăng 34% trong tháng 1, doanh số của Tesla lại lao dốc 50%. Tại Trung Quốc – thị trường lớn thứ hai của Tesla sau Mỹ – doanh số của hãng cũng giảm 29% trong hai tháng đầu năm, theo Reuters.
Theo ước tính từ Cox Automotive, doanh số của Tesla tại Mỹ đã giảm 16% từ tháng 12 đến tháng 1. Tuy nhiên, khó có thể quy nguyên nhân duy nhất cho mức sụt giảm như vậy, bởi việc giảm doanh số trong giai đoạn này là điều thường thấy đối với công ty. Tesla thường đẩy mạnh bán hàng vào cuối năm để đạt mục tiêu tài chính cả năm, sau đó doanh số sẽ giảm vào tháng 1. Ví dụ, doanh số tháng 1/2024 đã giảm 24% so với tháng 12/2023.
Gordon Johnson, một nhà phân tích thường chỉ trích Tesla và cổ phiếu của hãng, nhận định: “Doanh số toàn cầu của Tesla đang sụp đổ. Sự sụt giảm tại Trung Quốc là do cạnh tranh, nhưng tại các nước phương Tây, người tiêu dùng đang rất bất bình với Musk. Dù là nguyên nhân nào đi nữa, cũng chẳng quan trọng. Ông ấy gần như không thể đảo ngược tình thế. Và chúng ta biết rằng công nghệ lái tự toàn phần sẽ không thể hoàn thiện. Tôi nghĩ năm nay có thể là thời điểm cổ phiếu Tesla cuối cùng cũng sụp đổ.”
Ngay cả một số nhà đầu tư lạc quan cũng cho rằng Musk sẽ không thể đạt được mục tiêu tăng trưởng của Tesla trong năm nay.
Gene Munster, đối tác quản lý tại Deepwater Asset Management, chia sẻ: “Tôi nghĩ các nhà đầu tư đang hình thành kỳ vọng mới về doanh số giao hàng trong năm. Ba hoặc bốn tháng trước, Musk đặt mục tiêu tăng trưởng doanh số giao hàng năm 2025 ở mức 20-30%. Nhưng một tháng trước, ông ấy không đề cập gì đến mục tiêu này, và các nhà phân tích cũng như nhà đầu tư hiểu rằng mục tiêu đó đã không còn khả thi.”
Nhân vật gây chia rẽ
Hình ảnh chính trị của ông Musk được cho là một trong những yếu tố gây ra sự sụt giảm trong giá cổ phiếu. Munster, người vẫn tự coi mình là nhà đầu tư lạc quan về Tesla, cho biết ông tin rằng khoảng 3/4 mức sụt giảm là do hậu quả từ điều này.
Munster nói: “Vào thời điểm bầu cử, không ai rõ ông Musk sẽ nổi bật đến mức nào trong chính quyền Trump. Một số người từng tin rằng chương trình DOGE sẽ không thể triển khai. Nhưng hiện tại, các nhà đầu tư Tesla đang thấy ông Musk có quyền lực hơn cả Trump. Điều này gây tổn hại nhất định đến thương hiệu.”
Đã có các cuộc biểu tình bên ngoài cửa hàng Tesla trên khắp nước Mỹ, cùng với một số báo cáo về việc xe Tesla bị phá hoại. Một người đã bị bắt tại Loveland, Colorado và phải đối mặt với cáo buộc hình sự liên bang sau các hành vi phá hoại trước đó nhằm vào một cửa hàng Tesla và tàng trữ “thiết bị gây cháy”.
Có lẽ dấu hiệu rõ ràng nhất về sự thay đổi trong mong muốn sở hữu xe Tesla đến từ dữ liệu của S&P Global Mobility, nơi có thông tin doanh số theo từng tiểu bang. Dữ liệu được chia thành “các bang xanh” – những bang bỏ phiếu cho ứng viên Đảng Dân chủ trong bốn kỳ bầu cử tổng thống gần nhất, và “các bang đỏ” – nơi Đảng Cộng hòa giành chiến thắng liên tiếp. Trong mỗi nhóm bang, tỷ lệ trung thành – tức phần trăm hộ gia đình mua nhiều hơn một chiếc Tesla – cũng được phân tích.
Tại các bang xanh, tỷ lệ người mua Tesla lần 2 trở lên đã giảm từ 72% trong quý cuối năm 2023 xuống còn 65% trong quý cuối năm 2024. Trong khi đó, tỷ lệ này tại các bang đỏ tăng nhẹ từ 47,6% cuối năm 2023 lên 48,2% trong ba tháng cuối năm ngoái.
Sự sụt giảm tỷ lệ trung thành của chủ sở hữu Tesla tại các bang xanh đã khiến hãng mất khoảng 1% thị phần tại những bang này, bao gồm một số thị trường ô tô lớn nhất nước Mỹ như California.
Một cuộc khảo sát vào tháng trước của Morning Consult cho thấy gần 32% người mua xe tại Mỹ “sẽ không cân nhắc” mua Tesla. Con số này tăng so với mức 27% trong khảo sát của Morning Consult một năm trước và chỉ 17% vào tháng 2/2021.
Ngược lại, chỉ 16% người mua tiềm năng cho biết họ chắc chắn hoặc rất có khả năng xem xét Tesla trước khi mua xe trong khảo sát gần nhất, một con số hầu như không thay đổi trong bốn năm qua.
Ngoài ra, cũng đã có những phản ứng tiêu cực trên mạng xã hội nhắm vào Musk, bao gồm các video ghi lại cảnh người dân la ó xe Cybertruck đến mức cần cảnh sát hộ tống rời khỏi lễ hội Mardi Gras tại New Orleans, cũng như những bình luận ủng hộ hành vi phá hoại nhằm vào xe Tesla hoặc các vụ tai nạn liên quan đến cửa hàng hay phương tiện của hãng.
Những vấn đề khác từ DOGE
Bên cạnh lo ngại về việc những người thiên về đảng Dân chủ không muốn mua xe Tesla do quan điểm chính trị của Musk, ông Munster cho biết còn có mối lo rằng ông Musk đang bị phân tâm khỏi việc điều hành Tesla – công ty chiếm phần lớn khối tài sản của ông.
Munster nói: “Ông Musk thực sự đã cho thấy khả năng đảm nhận nhiều vai trò của một nhà lãnh đạo. Điều này trước đây thường bị xem là không tốt.” Ông ám chỉ việc ông Musk không chỉ là CEO của Tesla mà còn đứng đầu SpaceX, chủ sở hữu chính của nền tảng mạng xã hội X, cũng như là người sáng lập công ty trí tuệ nhân tạo xAI và Neuralink – startup hướng đến việc cấy chip máy tính vào não người để điều khiển máy tính.
“Tôi nghĩ có những giới hạn tự nhiên đối với những gì ông ấy có thể làm. Ông ấy đang ôm đồm quá nhiều thứ.”
Ngoài ra, có thể có thêm lo ngại rằng khi căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ gia tăng, Bắc Kinh có thể nhắm mục tiêu vào Tesla do vai trò của Musk trong chính quyền Trump.
Isaac Stone Fish, CEO của Strategy Risks – một công ty tình báo kinh doanh, nhận định: “Bắc Kinh có nhiều đòn bẩy để tác động lên Elon Musk và Tesla.”
Những nhà đầu tư lạc quan vẫn tin tưởng Tesla
Tuy nhiên, những nhà đầu tư lạc quan về Tesla cho rằng vẫn có lý do để tin rằng mối quan hệ của Elon Musk với chính quyền Trump có thể mang lại lợi ích cho hãng xe điện này, chẳng hạn như việc dễ dàng được phê duyệt các kế hoạch cho dịch vụ “robotaxi” tự lái.
Dù nhiều mẫu Tesla hiện nay đã được trang bị tính năng “Lái tự động toàn phần” (FSD) có thể xử lý một số thao tác lái xe, người điều khiển vẫn phải ngồi sau vô lăng và sẵn sàng kiểm soát xe. Tới nay, vẫn có những vụ tai nạn liên quan đến FSD, dẫn đến hàng loạt cuộc điều tra của Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA).
Tuy nhiên, ông Musk hứa hẹn rằng đến tháng 6, ông sẽ có những chiếc xe sẵn sàng hoạt động tự động mà không cần tài xế, phục vụ dịch vụ đón khách tại Austin, Texas – trụ sở chính của Tesla, mặc dù Uber và đơn vị Waymo của Alphabet đã vượt mặt Tesla với dịch vụ không người lái tại thành phố này. Ông cũng kỳ vọng dịch vụ này sẽ nhanh chóng mở rộng và một mẫu xe Cybercab sẽ xuất hiện trên đường vào năm tới mà không cần vô lăng, bàn đạp phanh hay ga.
Những lời hứa này khiến các nhà đầu tư lạc quan vẫn hào hứng về triển vọng của Tesla, bất chấp các vấn đề doanh số hiện tại. Họ tin rằng đà giảm giá cổ phiếu hiện nay là cơ hội mua vào cho những ai tin tưởng vào tương lai đó.
Munster nói: “Giá trị thực sự của Tesla nằm ở công nghệ tự lái. Ông Trump rất yêu quý Musk, và Musk sẽ đạt được một số điều ông ấy muốn, trong đó có cơ hội chứng minh tính an toàn của robotaxi. Tôi nghĩ điều đó sẽ xảy ra.”
Tuy nhiên, nhiều người khác tỏ ra hoài nghi nghiêm trọng về điều này.
Johnson, nhà phân tích có cái nhìn bi quan về Tesla, cho biết Musk đã hứa hẹn về việc xe tự lái thực sự sẽ xuất hiện trong khoảng một năm trong suốt thập kỷ qua, và bất kỳ vấn đề nào trong việc thực hiện những lời hứa mới nhất của ông sẽ khiến giá cổ phiếu lao dốc, tương tự như những gì có thể xảy ra khi doanh số quý I được công bố vào đầu tháng 4.
Tham khảo CNN
.png "VIS Rating: Các ngân hàng lớn đủ nguồn lực để hấp thụ và quản lý các ngân hàng mới được chuyển giao")
