Forbes định giá tài sản tỷ phú Phạm Nhật Vượng từ 39 tỷ xuống dưới 7 tỷ USD: Có cơ sở không?

Theo bảng xếp hạng tỷ phú thời gian thực của Forbes hiển thị vào tối ngày 30/8 (theo giờ Việt Nam), ông Phạm Nhật Vượng hiện sở hữu tổng tài sản 6,7 tỷ USD. 

Đáng chú ý, trước đó, sáng ngày 30/8 theo giờ Việt Nam, ông Phạm Nhật Vượng vẫn được thống kê là có khối tài sản 39 tỷ USD, đứng hạng 30 trên bảng xếp hạng những người giàu nhất hành tinh. Với khối tài sản ước tính như trên, ông Phạm Nhật Vượng là người giàu thứ 4 châu Á sau khi vừa vươn lên vị trí thứ 2 vào ngày hôm qua với 66 tỷ USD.

Mới đây, Forbes cũng đã đưa ra một vài lý do cho sự điều chỉnh về tài sản của ông Phạm Nhật Vượng. Quan điểm của Forbes đưa ra là một trong những vấn đề lớn nhất (tác động tới biến động giá) là hiện số cổ phiếu đang lưu hành tự do của hãng xe điện này chỉ khoảng 1%. Trong khi đó, ông Vượng lại kiểm soát gần như toàn bộ VinFast thông qua ba công ty dưới quyền. Trong đó, phần lớn nhất thuộc về công ty của ông đang niêm yết trên sàn HoSE - Vingroup.

Forbes ban đầu đã chiết khấu 30% giá trị cổ phiếu của ông Phạm Nhật Vượng để giải thích cho tỷ lệ thả nổi thấp. Nhưng sau khi nói chuyện với hơn nửa tá nhà phân tích cổ phiếu về giao dịch có nhiều biến động mạnh, Forbes đã quyết định tính toán lại giá trị của VinFast như thể đây là một công ty tư nhân chưa niêm yết!

Phương pháp cảm tính riêng cho VinFast?

Trong trường hợp này, Forbes dùng hệ số giá/doanh thu (chỉ số P/S - Price to Sale) của các công ty xe điện khác để định giá VinFast mà không quan tâm tới giá cổ phiếu VFS trên sàn. Hệ số này được tham khảo từ các công ty Lucid, Nio đến Tesla. 

Dựa trên đó, Forbes ước tính cổ phần của ông Vượng tại VinFast vào khoảng 2,3 tỷ USD và tổng giá trị tài sản ròng của ông là 6,9 tỷ USD.

Động thái này gây ra các phản ứng trái chiều, trong đó đáng chú ý là các quan điểm cho rằng cách tính “bất thường” này của Forbes có phần áp đặt lên VinFast khi chỉ trong 1 tuần, Forbes đã 2 lần thay đổi cách tính trong việc định giá.

Dù vậy, ngay cả phương pháp mới được Forbes mô tả là dựa trên tham khảo ý kiến của nhiều chuyên gia phân tích, cũng chưa thuyết phục, thậm chí là phi thị trường.

Con số này thấp hơn rất nhiều so số vốn đầu tư khoảng 9 tỷ USD mà ông Vượng cũng như Vingroup đã rót vào VinFast. Bên cạnh đó, đối tác Gotion cũng đang trong các thủ tục cuối cùng để rót 150 triệu USD vào VinFast với việc mua cổ phiếu phát hành mới ở mức giá 10 USD/cp - tương ứng định giá công ty ở mức hơn 23 tỷ USD.

Hơn nữa, việc Forbes nhìn nhận một công ty đang niêm yết như một doanh nghiệp tư nhân để định giá là rất khó lí giải. Điều này càng phi lý khi sàn chứng khoán mà VinFast niêm yết - Nasdaq - là sàn chứng khoán uy tín và minh bạch hàng đầu thế giới.

Dù thực tế là lượng cổ phiếu VFS đang lưu hành hiện rất thấp, chỉ khoảng 1%, nhưng mức giá cao hay thấp đều do thị trường quyết định.

Vài năm trước, Rivian và Lucid đều trở thành những nhà sản xuất xe điện có vốn hoá top đầu thế giới khi mới chỉ giao được khiêm tốn vài trăm xe. Ngay cả “gã khổng lồ” Tesla với vốn hóa lớn nhất hành tinh, hơn 800 tỷ USD, khi lên sàn cũng chỉ mới bàn giao được 1.400 xe. Trong khi đó, tại thời điểm chính thức niêm yết tại New York, VinFast đã bán được khoảng 19.000 xe điện và còn hơn 26.000 đơn đặt trước trên toàn cầu.

Từ trước đến nay, Forbes gần như chỉ áp dụng duy nhất và thống nhất một công thức tính với các công ty niêm yết, đó là dựa trên giá cổ phiếu. Việc Forbes bất ngờ đổi thước đo lên VinFast vô hình trung lại đặt dấu hỏi về bảng xếp hạng này.