Đừng làm khó nhà đầu tư cá nhân trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Mới đây, Bộ Tài chính soạn thảo Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán. Một trong những điểm đang gây tranh luận nhiều nhất đó là quy định hạn chế giao dịch với nhà đầu tư cá nhân.

Cụ thể, tại Khoản 2 điều 1 dự thảo luật sửa đổi quy định, nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp không được đầu tư trái phiếu phát hành riêng lẻ nếu không đáp ứng được các điều kiện: tham gia đầu tư chứng khoán tối thiểu 2 năm, có tần suất giao dịch tối thiểu 10 lần/quý trong 4 quý gần nhất, danh mục chứng khoán tối thiểu 2 tỷ đồng và có thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất.

Các chuyên gia nhận định rằng, quy định này là quá chặt chẽ, khiến nhiều nhà đầu tư khó có thể đáp ứng được để tham gia thị trường.

Theo ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng trường Đại học Nguyễn Trãi, các quy định trên ưu điểm là nhằm tạo ra “hàng rào” bảo vệ nhà đầu tư không chuyên trước các rủi ro lớn từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (TPDN). Tuy nhiên, việc đặt ra những yêu cầu quá cao có thể tạo ra sự phân biệt giữa các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Đơn cử như quy định nhà đầu tư phải có thu nhập 1 tỷ/năm trong khi thu nhập bình quân của người dân Việt Nam trong năm 2023 là 4.284 USD/người, có thể thấy ngay quy định này khiến nhiều người dân không thể tiếp cận cơ hội đầu tư TPDN.

Bên cạnh đó, theo ông Huy, điều này có thể giảm sức hấp dẫn của thị trường TPDN, làm mất đi một lượng lớn nhà đầu tư tiềm năng, từ đó ảnh hưởng đến tính thanh khoản của thị trường.

“Việc giới hạn cá nhân có thể làm thị trường trở nên phụ thuộc hơn vào các nhà đầu tư lớn hoặc tổ chức và điều này có thể khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn qua thị trường chứng khoán", ông Huy nhấn mạnh.

Cũng theo ông Huy, tính chất đặc thù của TPDN luôn đi kèm mức độ rủi ro nhất định. Việc đòi hỏi nhà đầu tư có kinh nghiệm và thu nhập tối thiểu là hợp lý về mặt bảo vệ nhà đầu tư, nhưng cũng nên có những biện pháp kiểm soát linh hoạt hơn, thay vì tạo ra các quy định quá cứng nhắc.

Đánh giá về những quy định mới trong dự thảo, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cũng cho rằng, các quy định mới quá chi tiết, siết chặt đối tượng giao dịch sẽ khiến thị trường TPDN vốn đã khó khăn dễ bị tắc nghẽn.

Dự thảo quy định thêm điều kiện giao dịch chứng khoán tối thiểu 10 lần/quý trong 4 quý gần nhất hay như thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất, như vậy sẽ hạn chế một lượng lớn các nhà đầu tư tham gia vào thị trường TPDN, thị trường mất đi một lượng lớn nguồn vốn. Đồng thời, quy định này sẽ khiến doanh nghiệp lâm vào cảnh thiếu vốn, không thể triển khai dự án mới.

Như vậy, những quy định chặt chẽ về điều kiện để nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường TPDN riêng lẻ, mặc dù nhằm bảo vệ nhà đầu tư nhưng lại có thể tạo ra những tác động không tốt như làm giảm tính thanh khoản, hạn chế cơ hội đầu tư của các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Hơn nữa, điều này có thể làm giảm quy mô thị trường trái phiếu, giảm khả năng huy động vốn của doanh nghiệp, trong bối cảnh nền kinh tế cần được phục hồi sau đại dịch và thiên tai.