Doanh số từ TMĐT gấp 3,5 lần Việt Nam, quốc gia Đông Nam Á này vẫn quyết cắt mạnh nguồn hàng từ Shopee, Lazada, TikTok Shop vì nhìn trước một nguy cơ cực lớn

Devita Ariyanti đã bán khăn trùm đầu trong 4 năm qua tại một cửa hàng nhỏ ở thành phố Yogyakarta của Indonesia. Thách thức lớn nhất của cô trước đây là các lô hàng bị chậm. Giờ đây, cô phải đối mặt với một mối đe dọa hiện hữu hơn: khăn trùm đầu nhập khẩu giá rẻ trên các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Lazada và TikTok Shop.

Devita lấy hàng từ các chợ bán buôn trong thành phố, nơi nổi tiếng với nghề thủ công truyền thống. Giá khăn trùm đầu dao động từ 150.000 rupiah (9 USD) đến 400.000 rupiah (25 USD), đắt hơn nhiều so với những chiếc khăn trùm đầu giá rẻ được bán trên các trang TMĐT.

May mắn là tôi có những khách hàng trung thành", nữ doanh nhân 43 tuổi chia sẻ với Rest of World. "Nhưng tôi phải thừa nhận rằng rất khó để cạnh tranh với hàng nhập khẩu giá rẻ được bán trực tuyến. Vì vậy, nếu chính phủ muốn giúp chúng tôi (bằng cách tăng thuế nhập khẩu), thì điều đó thật tuyệt", cô nói.

Chính phủ Indonesia cho biết họ muốn bảo vệ các doanh nghiệp như Devita, với kế hoạch áp thuế nhập khẩu lên tới 200% đối với nhiều loại hàng hóa bao gồm hàng dệt may, quần áo, giày dép, mỹ phẩm và đồ điện tử. Các biện pháp này chủ yếu nhắm vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, vốn tăng vọt trong những năm gần đây khi các nền tảng thương mại điện tử ngày càng phổ biến.

“Nếu thị trường tràn ngập hàng nhập khẩu, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa của chúng ta có thể sụp đổ”, Zulkifli Hasan – Bộ trưởng Thương mại Indonesia cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng 7. Theo dữ liệu của chính phủ nước này, các doanh nghiệp này chiếm khoảng 60% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước và sử dụng khoảng 120 triệu lao động.

Theo công ty tư vấn Momentum Works, Indonesia là thị trường TMĐT lớn nhất Đông Nam Á. Giá trị doanh số TMĐT tại Indonesia năm 77 tỷ USD vào năm 2023. Con số này của thị trường Việt Nam năm 2023 là khoảng 20,5 tỷ USD.

Hàng nhập khẩu từ Trung Quốc hiện được hưởng mức thuế thấp hoặc bằng 0 theo các hiệp định thương mại khu vực. Nhưng khi doanh số bán quần áo, giày dép và đồ điện tử giá rẻ trực tuyến tăng vọt, chính phủ đã vào cuộc để bảo vệ các doanh nghiệp địa phương.

Tổng thống Joko Widodo đã nhiều lần tỏ ra lo ngại về hàng hóa giá rẻ do Trung Quốc sản xuất và kêu gọi người dùng hạn chế dùng sản phẩm nhập khẩu. Quốc gia này đã áp dụng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt với TMĐT xuyên biên giới.

Họ đặt ra mức giới hạn tối thiểu – ngưỡng mà hàng hóa không phải chịu thuế nhập khẩu - ở mức 100 USD, sau đó hạ xuống 75 USD và giờ là 3 USD. Các nhà chức trách cũng đã cấm mua sắm trên các nền tảng mạng xã hội vào năm ngoái, buộc TikTok Shop phải đóng cửa. Tuy nhiên, nền tảng này đã hoạt động trở lại sau khoảng 2 tháng.

Trên khắp Đông Nam Á, một số chính phủ cũng chọn cách tăng thuế và cấm một số mặt hàng. Malaysia áp dụng thuế bán hàng 10% đối với hàng hóa nhập khẩu có giá dưới 106 USD trong khi Philippines áp dụng thuế khấu trừ 1% đối với các thương gia bán hàng trực tuyến.

Tại Thái Lan, sự gia nhập của công ty TMĐT Temu (Trung Quốc) đã làm dấy lên những lời kêu gọi tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu. Simon Torring, đồng sáng lập công ty nghiên cứu Cube Asia nói với Rest of Word rằng có thể sẽ có thêm nhiều loại thuế và hạn chế đối với các công ty TMĐT.

“Indonesia là quốc gia đầu tiên có hành động thực sự và các công ty địa phương ở quốc gia khách cũng đang gây sức ép buộc chính phủ của họ phải hành động”, ông này nói.

Bhima Yudhistira, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Luật pháp, nói rằng kế hoạch áp dụng mức thuế suất cao hơn của chính phủ sẽ giúp ích cho ngành công nghiệp địa phương nhưng ông cũng cảnh báo nó có thể dẫn đến căng thẳng giữa các quốc gia.

Tại Tanah Abang của Jakarta, thị trường dệt may lớn nhất Đông Nam Á, nhiều doanh nghiệp đã đóng cửa vì không thể cạnh tranh với hàng nhập khẩu giá rẻ. Những doanh nghiệp khác đơn giản là chuyển sang bán các mặt hàng nhập khẩu để đồn tại.

Tuy nhiên, thuế nhập khẩu cao cũng không ngăn được dòng hàng nhập khẩu bất hợp pháp tràn vào hàng trăm cảng không có người quản lý trên khắp các đảo tại đất nước này. “Chúng tôi không cấm nhập khẩu”, Wisnu, thành viên lực lượng đặc nhiệm về hàng nhập khẩu bất hợp pháp của Bộ Thương mại Indonesia cho biết.

“Nhưng chính phủ phân loại rõ ràng những hàng hóa nên hay không nên nhập khẩu. Dù muốn hay không, chúng tôi vẫn đang phụ thuộc vào nguyên liệu thô từ nước ngoài và một số sản phẩm không thể sản xuất trong nước”.

Nguồn: Rest of World