Trong thế giới đầu tư, người chiến thắng không phải là người luôn đúng, mà là người biết sai và hành động sớm. Biết cắt lỗ đúng lúc đôi khi còn quan trọng hơn biết chốt lời, và quy tắc 7% chính là bài học đầu tiên về sự kỷ luật mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần ghi nhớ.
Vì sao phải cắt lỗ?
Thị trường chứng khoán không chỉ là nơi kiếm tiền, mà còn là nơi thử thách kỷ luật và cảm xúc con người. Khi cổ phiếu giảm giá, bản năng thường khiến nhà đầu tư muốn chờ thêm, hy vọng rằng “ngày mai sẽ hồi”. Nhưng hy vọng không cứu được tài khoản – nó chỉ khiến khoản lỗ nhỏ dần phình to.
Nếu bạn mua cổ phiếu ở giá 100.000 đồng và nó giảm 10%, bạn cần tăng lại hơn 11% mới hòa vốn. Nếu giảm 20%, bạn phải lãi 25% mới quay về điểm đầu. Còn nếu để lỗ 50%, bạn sẽ cần một mức tăng gấp đôi – 100% – mới gỡ lại được. Càng để lỗ sâu, bạn càng khó gượng dậy, bởi thị trường không quan tâm bạn đã từng mua ở giá nào, mà chỉ phản ánh giá trị hiện tại.
Đó là lý do quy tắc 7% ra đời – nhằm chặn đà thua lỗ ngay khi còn nhỏ. Cắt lỗ không phải là hành động bi quan, mà là cách bảo vệ vốn, bảo vệ tâm lý và cơ hội để trở lại thị trường trong trạng thái khỏe mạnh hơn.
Quy tắc 7% – chiếc phanh an toàn của nhà đầu tư
Khái niệm này được phổ biến bởi William O’Neil, tác giả cuốn How to Make Money in Stocks. Ông khuyến nghị rằng: “Nếu cổ phiếu giảm 7–8% so với giá mua, hãy bán – không do dự.” Theo thống kê từ hàng nghìn giao dịch, 7% là ngưỡng đủ rộng để tránh bị “rũ hàng” trong những biến động thông thường, nhưng cũng đủ chặt để ngăn khoản lỗ nhỏ biến thành cú sụp đổ lớn.
Cốt lõi của quy tắc này không nằm ở con số, mà ở tư duy kỷ luật. Khi cổ phiếu rơi xuống ngưỡng dừng lỗ, bạn cần hành động ngay, không thương tiếc, không “đợi hồi một chút”. Người đầu tư lâu năm hiểu rằng sai lầm là điều không thể tránh, nhưng họ giới hạn mức độ sai để vẫn còn đủ vốn và tinh thần cho cơ hội kế tiếp.
Cắt lỗ không có nghĩa là thất bại. Nó đơn giản là việc bạn chấp nhận thực tế – rằng thị trường mạnh hơn cảm xúc, và tiền của bạn cần được bảo vệ hơn là nuôi hy vọng. Một nhà đầu tư có thể sai nhiều lần, nhưng chỉ cần giữ khoản lỗ nhỏ và lợi nhuận lớn, kết quả cuối cùng vẫn sẽ là dương.
Khi nào nên cắt, khi nào nên dừng?
Nguyên tắc 7% không phải là “công thức cứng”, mà là hệ thống kỷ luật giúp bạn giữ mình tỉnh táo. Nó buộc bạn phải lên kế hoạch ngay từ khi mua, thay vì hoảng loạn khi thị trường đỏ. Một người có nguyên tắc sẽ đặt sẵn mức dừng lỗ và tuân thủ nghiêm ngặt, trong khi người thiếu kỷ luật sẽ nới dần biên độ vì “ngại cắt, tiếc cổ phiếu”.
Việc cắt lỗ liên tiếp không phải điều đáng sợ, mà là tín hiệu để bạn xem lại phương pháp chọn cổ phiếu hoặc điểm mua vào. Đầu tư không chỉ là chọn mã tốt, mà còn là chọn thời điểm phù hợp. Một cổ phiếu có thể tốt về dài hạn, nhưng nếu bạn mua sai chu kỳ, sai nhịp dòng tiền, thì vẫn có thể lỗ.
Hãy nhớ rằng thị trường không trừng phạt ai vì sai một lần, nhưng sẽ không tha thứ cho người thiếu kỷ luật. Một khoản lỗ 7% hôm nay có thể giúp bạn tránh khoản lỗ 30% ngày mai.
Không ai có thể tránh hoàn toàn thua lỗ, nhưng người thành công là người biết dừng đúng lúc. Quy tắc 7% không phải là chiếc chìa khóa để làm giàu nhanh, mà là tấm khiên giúp bạn sống sót đủ lâu để giàu bền vững.
Trong đầu tư, việc bảo toàn vốn quan trọng không kém việc tìm kiếm lợi nhuận. Thị trường sẽ luôn còn cơ hội mới, nhưng vốn và tinh thần thì không phải lúc nào cũng đủ. Cắt lỗ không phải là mất mát – đó là khoản phí bạn trả để mua lại sự tỉnh táo.