Shopee Việt Nam vẫn đang trải qua những ngày tháng tốt đẹp dưới trướng CEO Trần Tuấn Anh
Theo chia sẻ từ chính ông Trần Tuấn Anh trên Lao Động năm 2020, thì ông đã bay qua Singapore để gặp lãnh đạo Tập đoàn SEA vào cuối 2015 trước khi nhận lời mời về Việt Nam khai phá thị trường cho Shopee: “Hồi đó vào Shopee tôi cũng hơi liều, vì chưa hiểu gì về thương mại điện tử. Bây giờ, sau gần 5 năm hoạt động, Shopee Việt Nam chính là nơi để Shopee ở các quốc gia khác nhìn vào học hỏi”.
Với background ở lĩnh vực tài chính, ông bắt đầu với vị trí Giám đốc Tài chính kiêm và Vận hành trong năm 2016 trước khi được bổ nhiệm làm CEO trong năm 2017. Lúc mới vào thị trường Việt Nam, Shopee có khoảng 30 nhân sự.
Nhờ tài lãnh đạo của ông cộng với chính sách giá rẻ và ‘đốt nhiều tiền’ để thu hút đối tác bán hàng cũng như người tiêu dùng, chỉ sau 2 năm gia nhập, Shopee đã chính thức chiếm ngôi vương vào 2018.
Trước đó, cũng nhờ chính sách ‘đốt tiền’, mà Tiki và Lazada đã cùng chiếm lĩnh thị trường dù phải đối mặt với nhiều đối thủ từ các DN đầu ngành như Adayroi (Vingroup), Sendo (FPT), Vuivui (MWG), DECA…; tuy nhiên không ai vung tiền hào phóng bằng Shopee trong những ngày đầu họ mới vào Việt Nam.
Vào tháng 10/2018, theo số liệu của Bản đồ thương mại điện tử Việt Nam được Iprice Insight công bố, Shopee là nền tảng dẫn đầu về cả lượt truy cập website và xếp hạng ứng dụng di động.
Theo đó, Shopee đã lần đầu vươn lên vị trí số một ở chỉ số lượt truy cập website mỗi tháng tại Việt Nam với trung bình hơn 34,5 triệu lượt trong 3 tháng vừa qua. Nền tảng này cũng đứng đầu ở chỉ số xếp hạng ứng dụng di động trên cả 2 hệ điều hành Android và iOS.
Bám sát Shopee là Lazada với hơn 30,2 triệu lượt truy cập mỗi tháng trong quý III. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên kể từ quý II/2017, Lazada đánh mất vị trí đầu bảng ở chỉ số này. Ứng dụng di động của Lazada cũng chỉ xếp thứ 2 sau đối thủ. Các vị trí còn lại trong top 5 website được truy cập nhiều nhất lần lượt thuộc về Tiki với hơn 29,4 triệu lượt, Sendo hơn 20,7 triệu, Adayroi hơn 5,3 triệu.
Càng những năm sau này, thị phần của Shopee càng bỏ xa 2 đối thủ chính là Lazada và Tiki, đà bứt tốc của họ chỉ chậm lại một chút sau sự xuất hiện của TikTok Shop trong năm 2022.
Năm 2021: theo báo cáo của Decision Lab, Shopee chiếm 51% thị phần trong quý II/2021. Đây là lần đầu tiên một sàn thương mại điện tử vượt qua mốc 50% kể từ khi Decision Lab bắt đầu khảo sát người tiêu dùng Việt Nam vào năm 2019. Sự thống trị của Shopee một phần là nhờ vào sự đầu tư mạnh tay của công ty mẹ SEA. Theo báo cáo e-Conomy Đông Nam Á 2020, SEA đã đầu tư 1,9 tỷ USD vào lĩnh vực trực tuyến tại Việt Nam từ năm 2016 đến năm 2020.
Năm 2023: theo một báo cáo từ công ty dữ liệu YouNet ECI cập nhật đến ngày 25/12/2023 cho thấy, tháng 11/2023, 4 sàn thương mại điện tử mang về tổng cộng 31.195 tỷ đồng giá trị giao dịch đến từ 405 nghìn nhà bán.
Và doanh thu bán hàng trong tháng 11/2023 cũng tăng trưởng 9,3% so với tháng 10. Trong đó, sàn Shopee tiếp tục độc chiếm ngôi đầu thị phần doanh thu với 72,7% (tương đương 22.674 nghìn tỷ đồng). Theo sau Shopee là TikTok Shop với 17,2% thị trường và Lazada với 9% thị trường, Tiki còn 1,1%.
Năm 2024: theo Metric, Shopee và TikTok Shop tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu với tổng giá trị giao dịch (GMV) lần lượt đạt 9,3 tỷ USD và 3,8 tỷ USD, lần lượt chiếm 66,7% và 26,9% thị phần. Tốc độ tăng trưởng doanh thu của hai nền tảng trong năm 2024 đạt mức thần tốc 41% và 99% so với năm trước.
Trong khi đó, Lazada (5,5% thị phần ) và Tiki (1% thị phần) đồng loạt ghi nhận doanh thu sụt giảm tới 39% và 43%. Đặc biệt, Sendo còn không xuất hiện trong báo cáo doanh thu lần này.
Về tài chính: kể từ năm 2019 Shopee đã bắt đầu có doanh thu và tăng trưởng đều đặn qua từng năm. Thế nhưng, với chiến lược ‘đốt tiền’ ưu tiên tăng trưởng trong vài năm đầu, số lỗ lũy kế đến năm 2021 của "ông lớn" TMĐT này đã ở mức gần 7.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau đó ông cũng chính là người giải bài toán hóc búa kéo dài trong hơn 1 thập kỷ của các sàn TMĐT tại Việt Nam, ‘liệu ngành này có mang lại lợi nhuận và nếu có thì bao giờ?’.
Đến năm 2022, theo số liệu từ Vietdata, Shopee Việt Nam đã ghi nhận doanh thu tăng vọt lên 11.000 tỷ đồng, gấp gần hai lần so với năm trước đó. Đây cũng là năm đầu tiên Shopee có lãi với con số 3.000 tỷ đồng, bù đắp được phần nào số lỗ lũy kế trước đó. Shopee cũng là sàn TMĐT duy nhất có lãi trong năm 2022. Năm 2023, doanh thu thuần của Shopee đạt hơn 18.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt mức hơn 1.400 tỷ đồng.
Nhờ thế, trong làn sóng sa thải năm 2022-2023, SEA đã sa thải hàng nghìn nhân sự của mình; nhưng tại thị trường Việt Nam chỉ mảng Food và Money bị ảnh hưởng, còn TMĐT vẫn bình yên vô sự - chỉ bị cắt giảm hỗ trợ khác ngoài lương.
Có thể nói, điều khiến Shopee vẫn luôn là số 1 trong lòng người tiêu dùng Việt Nam kể từ 2018 chính là tuân thủ theo nguyên tắc ‘ưu tiên người tiêu dùng đầu tiên’.
Sau khi thu hút được lượng lớn người dùng, họ đã sử dụng lợi thế là ‘sàn có nhiều người dùng nhất’ để đàm phán với các nhà cung cấp để có giá cùng chính sách giao nhận – hậu mãi tốt nhất. Trong vài năm gần đây, Shopee luôn là sàn chịu nhiều lời ca thán từ các DN và nhà bán hàng nhất nhưng họ vẫn không rời đi bởi đây vẫn là sàn bán được nhiều hàng nhất. Các đối tác bán hàng ghét nhưng vẫn chơi vì Shopee mang lại doanh số tốt nhất!
Còn người tiêu dùng vẫn luôn đến với Shopee dù hết khuyến mãi do hàng trên Shopee đa dạng và phong phú – có hàng chính hãng đến hàng rẻ nhất thị trường, chính sách đổi trả tốt.
Trong một chia sẻ ở sự kiện của Endeavor năm 2020, CEO Shopee Việt Nam từng tiết lộ: Covid-19 đã mở ra cơ hội rất lớn cho ngành TMĐT, tuy nhiên nó không dành cho 1 tay chơi mà cho tất cả. Shopee có thể tận dụng cơ hội nhiều nhất so với các đối thủ trên thị trường, là bởi họ có được nguồn nhân lực chất lượng - văn hóa tốt: quyết liệt trong thực thi và chấp nhận làm việc cực lực quanh năm.
“Mọi người chiến đấu trên một ‘chiến trường’ giống nhau, ai có sự chuẩn bị sớm và thực thi nhanh chóng thì sẽ chiếm được phần lớn hơn”, ông Trần Tuấn Anh khẳng định.
Và quả thật là đội ngũ của Shopee Việt Nam đã tận dụng hoàn hảo thời cơ ở giai đoạn Covid-19 để ngày càng nới rộng khoảng cách với các đối thủ. Hơn nữa, chiến lược giá rẻ và khuyến mãi hào phóng họ cũng đã ‘chơi chán’ rồi, nên khi gia nhập thị trường, TikTok Shop chỉ có thể lấy thị phần chủ yếu từ Lazada hay Tiki chứ không thể ‘cắn’ đến họ. Viễn cảnh TikTok Shop chiếm ngôi vương của Shopee như cách Shopee đã làm với Lazada đã không xảy ra.
Trái ngược với sự ổn định của Shopee là thượng tầng biến động liên tục của Lazada và Tiki
Tiki ra đời vào năm 2010 và được điều hành bởi ông Trần Ngọc Thái Sơn – Nhà sáng lập kiêm CEO cho đến năm 2023. Bắt đầu từ năm 2020, ông Trần Ngọc Thái Sơn đã rất ít khi xuất hiện trước mặt truyền thông mà ủy quyền cho ông Ngô Hoàng Gia Khánh – Phó Tổng Giám đốc. Với những thành tích trong màu áo Tiki, Ngô Hoàng Gia Khánh từng lọt vào danh sách Forbes 30 Under 30 châu Á năm 2019.
Tháng 7/2023, ông Trần Ngọc Thái Sơn đã từ chức CEO và chỉ còn làm Chủ tịch Tiki trong bối cảnh thị phần của Tiki giảm không phanh qua từng năm.
Để thay thế, tháng 8/2023, Tiki đã thông báo bổ nhiệm một lúc 2 Tổng Giám đốc: ông Richard Triều Phạm, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tiki và bà Vũ Thị Nhật Linh, Tổng Giám đốc TikiNow Logistics.
Đây là sự thăng chức trong nội bộ DN, ông Richard Triều Phạm gia nhập Tiki từ 2019 với vai trò CFO, còn bà Vũ Thị Nhật Linh gia nhập từ 2015 với nhiều vai trò lãnh đạo khác nhau. Sau thông báo bổ nhiệm, cặp đôi Tổng Giám đốc của Tiki chưa một lần chính thức lộ diện trước truyền thông, khác với những đồng nghiệp ở phía Lazada hay Shopee.
Trong những ngày đầu ở thị trường Việt Nam, từ năm 2014, Lazada được điều hành bởi ông Alexandre Dardy (người Pháp). Năm 2016, Alibaba mua lại Lazada. Vào tháng 4/2018, ông Alexandre Dardy rời đi và được thay bằng Max Zhang đến từ công ty mẹ Alibaba. Chỉ sau 18 tháng, vào 7/2019, Lazada đã bổ nhiệm ông James Dong thay ông Max Zhang. Theo đó, ông James Dong kiêm nhiệm vị trí CEO cả 2 thị trường là Thái lan và Việt Nam.
Đến tháng 6/2022, ông James Dong được cử làm CEO của Lazada toàn khu vực Đông Nam Á và Alibaba đã đưa bà Kaya Qin lên tiếp nhận vị trí CEO Lazada Việt Nam. Bà Kaya Qin đến với Lazada Việt Nam từ tháng 7/2018 – cùng đợt với ông Max Zhang và đảm nhiệm chức vị Giám Đốc vận hành. Tuy nhiên, bà Kaya Qin cũng không ngồi được trên chiếc ghế này lâu, cuối năm 2023, bà được điều chuyển sang làm CEO của Lazada Malaysia.
Người thay thế bà Kaya Quin dẫn dắt Lazada Việt Nam chính là ông Victor Wu và vị CEO này vẫn đang tại vị cho đến thời điểm hiện tại.
Như vậy, trong khi Shopee vào thị trường Việt Nam gần như chỉ dùng 1 CEO là ông Trần Tuấn Anh, thì Lazada Việt Nam đã dùng tới 5 vị CEO. Mặc dù các đời lãnh đạo của Lazada tại Việt Nam luôn nói về sự ổn định và phát triển bền vững, không đốt tiền - không chạy theo số đông; nhưng việc thị phần ngày càng bị thu hẹp một cách nghiêm trọng có lẽ là lý do quan trọng khiến các CEO của họ ít tại vị lâu.
.png "Thủ tướng triệu tập lãnh đạo T&T, Hoà Phát, Gelex… và loạt ngân hàng Vietcombank, BIDV, Vietinbank, VPBank...")
